Mία σιωπηλή πανδημία προκλήσεων ψυχικής υγείας σαρώνει την ανθρωπότητα, θέτοντας το αγαθό της ψυχικής υγείας ως βασική προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις και τις κοινωνίες παγκοσμίως, όπως ανέφερε η υφυπουργός Υγείας, Ζωή Ράπτη, κατά την ομιλία της στο συνέδριο «Health world 2021» με θέμα «Η κρίση της πανδημίας- Η επόμενη ημέρα», που διοργανώνει το Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο.
Κατά την παρέμβασή της στη θεματική «Η Ψυχική Υγεία ως βασική παράμετρος και προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις παγκόσμια», μίλησε εκτενώς για τις πολιτικές και δράσεις που χαράσσει το υπουργείο Υγείας, με τη βέλτιστη αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων για τη δημιουργία ολοκληρωμένων συστημάτων ψυχικής υγείας στη χώρα, με υπηρεσίες ανθρωποκεντρικές, υψηλής ποιότητας, παρεχόμενες στην κοινότητα, με ίση πρόσβαση σε όλους, χωρίς κανέναν κοινωνικό αποκλεισμό. «Μότο μας είναι: Δεν αφήνουμε κανέναν μόνο του, δεν αφήνουμε κανέναν πίσω», είπε η κ. Ράπτη.
Η πανδημία επέφερε σημαντική έξαρση των ψυχολογικών προβλημάτων και διαταραχών και επιδείνωση των υφιστάμενων ανισοτήτων. Σύμφωνα με μελέτες, προβλέπεται ότι οι ψυχικές επιπτώσεις της νόσου covid-19 θα είναι επίμονες και μακροπρόθεσμες, καθώς καταγράφονται σε πολλούς νοσήσαντες συμπτώματα όπως κατάθλιψη, κρίσεις πανικού και διαταραχές ύπνου, καθώς και νευρολογικά και σωματικά συμπτώματα. Περισσότερο από ποτέ, αναδύεται η ανάγκη άμεσης κινητοποίησης παγκοσμίως για την αντιμετώπιση των τεράστιων προκλήσεων στον ψυχισμό του πληθυσμού, κατά την υφυπουργό Υγείας.
Ωστόσο, σημείωσε ότι η πανδημία μπορεί να αποτελέσει έναυσμα για να γίνουν απαραίτητες υγειονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές αλλαγές, καθώς οι χώρες προσπαθούν να ανακάμψουν από την κρίση. «Η συνεργασία εθνικών και διεθνών, δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, και η αλληλεγγύη προσφέρουν τον πιο ασφαλή δρόμο για την έξοδο από αυτήν την κρίση, με την ανοικοδόμηση υγιών και πιο ισότιμων κοινωνιών», τόνισε η κ. Ράπτη.
Πλέγμα δράσεων για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του γενικού πληθυσμού με έμφαση στις ευάλωτες ομάδες
Η υφυπουργός Υγείας αναφέρθηκε σε σειρά πολιτικών και δράσεων για την ψυχολογική στήριξη του πληθυσμού από την αρχή της πανδημίας έως σήμερα.
Ειδικότερα, μίλησε για αύξηση του προϋπολογισμού για την ψυχική υγεία κατά 62%, ενίσχυση με προσλήψεις μόνιμων και επικουρικών ψυχιάτρων και νοσηλευτών των δομών ψυχικής υγείας της χώρας, ανάπτυξη δράσεων και προγραμμάτων για την προαγωγή της καλής ψυχικής υγείας, δίνοντας έμφαση στην πρόληψη, με τα Κέντρα Πρόληψης που λειτουργούν σε όλη την Ελλάδα, σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ και την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Παροχή ψυχοκοινωνικής υποστήριξης σε ασθενείς που νοσούν με COVID-19 και νοσηλεύονται σε νοσοκομεία ή κατ’ οίκον, τις οικογένειές τους και το υγειονομικό προσωπικό. Όπως επεσήμανε η κ. Ράπτη, παρέχεται ψυχοκοινωνική υποστήριξη μέσω τηλεφωνικών γραμμών σε όλη την επικράτεια για την ψυχοκοινωνική υποστήριξη του γενικού πληθυσμού, της άνοιας, των ογκολογικών ασθενών και όσων προσπαθούν να διακόψουν το κάπνισμα. Παράλληλα, αναπτύσσεται Δίκτυο Τηλεψυχιατρικής, ώστε να παρέχονται ψυχιατρικές υπηρεσίες και ψυχοκοινωνική υποστήριξη και ήδη, λειτουργεί Μονάδα Τηλεψυχιατρικής στο Καστελόριζο και τη Σύμη, με προοπτική ανάπτυξης στις λοιπές απομακρυσμένες περιοχές της χώρες, ορεινές και νησιωτικές. Δημιουργούνται δομές και δράσεις ψυχικής υγείας στην κοινότητα για την ψυχοκοινωνική υποστήριξη και αποκατάσταση του γενικού πληθυσμού και των ευάλωτων ομάδων.
Στον σχεδιασμό υπάρχει μέριμνα ειδικά για τα παιδιά και τους ηλικιωμένους, με τη δημιουργία Κέντρων Ημέρας και στεγαστικών δομών για την υποστήριξη της ψυχικής υγείας τους, δομών για τον αυτισμό, την άνοια, καθώς και την ανάπτυξη ψυχογηριατρικών υπηρεσιών. Έμφαση έχει δοθεί στη δημιουργία Κινητών Μονάδων σε όλη την επικράτεια, ένα ιδιαίτερα αποτελεσματικό μοντέλο άμεσης παροχής υποστήριξης στην κοινότητα, όπως είπε η κ. Ράπτη. Ήδη, λειτουργούν Κινητές Μονάδες στον Έβρο, στην Κρήτη, καθώς και σε κάποια μικρά νησιά μας, και επίκειται ενίσχυσή τους σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας μας. Νομοθετήθηκε η Σύσταση Μονάδων Έγκαιρης Παρέμβασης στην Ψύχωση και δημιουργούνται αντίστοιχες Μονάδες σε όλη την επικράτεια, με έμφαση στην πρόληψη και έγκαιρη θεραπεία ψυχωσικών διαταραχών εφήβων και ενηλίκων. Επίσης, νομοθετήθηκε η Σύσταση Κέντρων Ψυχικής Υγείας εντός ΑΕΙ για την ψυχοκοινωνική υποστήριξη φοιτητών. Προς αυτόν τον σκοπό ιδρύεται, άμεσα, Κέντρο Ημέρας στο ΠΑΔΑ, σε συνεργασία με το Τμήμα Διοικητικών, Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου, με στόχο την ψυχολογική υποστήριξη των φοιτητών που βρίσκονται σε αυξημένη ψυχολογική πίεση, λόγω της πανδημίας, της ανησυχίας τους για το μέλλον, για τις ακαδημαϊκές υποχρεώσεις τους.
Η κ. Ράπτη έκανε λόγο για αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων του τρέχοντος ΕΣΠΑ (2014-2020) και από τη νέα προγραμματική περίοδο (2021-2027), καθώς και από το Ταμείο Ανάκαμψης για τη χρηματοδότηση πρωτογενών δράσεων και την ενίσχυση των δομών και υπηρεσιών υποστήριξης της ψυχικής υγείας και της απεξάρτησης των παιδιών και εφήβων.
Αναφέρθηκε στην υπογραφή μνημονίου συνεργασίας με το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος σε συνεργασία με το Child Mind Institute της Νέας Υόρκης για την ανάπτυξη 5ετούς επιστημονικού προγράμματος για την προαγωγή της ψυχικής υγείας των παιδιών και εφήβων, με τη δημιουργία ολοκληρωμένου Εθνικού Δικτύου Αναφοράς σε όλη την επικράτεια.
Επιπλέον, έχει προχωρήσει η συνεργασία με εθνικούς και διεθνείς φορείς, όπως ο ΠΟΥ, η ΕΕ, η UNICEF, και άλλα υπουργεία, με στόχο την ενίσχυση της ψυχικής υγείας του γενικού πληθυσμού, των παιδιών και των οικογενειών τους.
Όπως υπογράμμισε η υφυπουργός Υγείας, στις προσπάθειες στέκεται αρωγός ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας που έχει θέσει την ψυχική υγεία ως έναν από τους τέσσερις πυλώνες της πολιτικής του για την περίοδο 2020-2025. Απο κοινού με τον ΠΟΥ πραγματοποιήθηκε αξιολόγηση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας στη χώρα μας, που οδήγησε στη σύσταση της «Εθνικής Επιτροπής για την Ψυχική Υγεία», με σκοπό την εκπόνηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ψυχική Υγεία 2021-2030.
