Έκθεση για τη μετανάστευση και το άσυλο παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ένα χρόνο μετά την έγκριση της πρότασης για νέο Σύμφωνο.
Παράλληλα εγκρίνει ανανεωμένο σχέδιο δράσης της ΕΕ κατά της διακίνησης μεταναστών και ανακοίνωση σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας της ΕΕ για τις κυρώσεις των εργοδοτών. Στο πλαίσιο της συνολικής προσέγγισης για τη μετανάστευση, αυτές οι πρωτοβουλίες αποσκοπούν στην πρόληψη της οργανωμένης εκμετάλλευσης των μεταναστών και στη μείωση της παράτυπης μετανάστευσης, σε συνοχή με τον στόχο του Νέου Συμφώνου να προωθήσει βιώσιμες και ασφαλείς νομικές οδούς για όσους έχουν ανάγκη για προστασία.
«Αν έχουμε μάθει κάτι τα τελευταία χρόνια, θα πρέπει να είναι ότι το να πετάς σόλο σε αυτά τα θέματα δεν είναι επιλογή. Τώρα είναι η ώρα να συγκεντρωθούμε όλοι μαζί για λύσεις», τόνισε ο Αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς.
Οι πρωτοβουλίες θα αντιμετωπίσουν τόσο τις επίμονες προκλήσεις για τη διάλυση οργανωμένων εγκληματικών ομάδων, όσο και την ανάγκη προσαρμογής σε νέες προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένης της διακίνησης μεταναστών που χρηματοδοτείται από το κράτος, ως απάντηση στην κατάσταση στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ με τη Λευκορωσία.
Ο Μαργαρίτης Σχοινάς υπογράμμισε ότι «την περασμένη εβδομάδα συμπληρώθηκε ένας χρόνος από τότε που βάλαμε τις προτάσεις μας στο τραπέζι για ένα νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το ‘Ασυλο. Ενώ η πρόοδος στην υιοθέτησή τους ήταν οδυνηρά αργή, ταυτόχρονα οι μεταναστευτικές προκλήσεις συνέχισαν να αναδύονται σε νέες και παλιές μορφές. Από τη συνεχιζόμενη πίεση στην Κεντρική Μεσόγειο, την επιδείνωση της κατάστασης στο Αφγανιστάν και τη νέα πίεση στα ανατολικά σύνορά μας, όλες αυτές οι εξελίξεις δείχνουν την επιτακτική ανάγκη για ένα βιώσιμο ευρωπαϊκό πλαίσιο ασύλου και μετανάστευσης».
«Οι προτάσεις του Συμφώνου, εάν υιοθετηθούν, θα μπορούσαν να βελτιώσουν σημαντικά την ικανότητα των κρατών μελών να αντιμετωπίσουν ένα ευρύ φάσμα ζητημάτων που αντιμετωπίζουν επί του παρόντος», προσέθεσε ο κ. Σχοινάς.
Η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Ίλβα Γιόχανσον ανέφερε ότι «έχουμε σημειώσει σημαντική πρόοδο στο Νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το ‘Ασυλο και τα πρόσφατα γεγονότα υπογραμμίζουν τον επείγοντα χαρακτήρα της προόδου στις προσεκτικά ισορροπημένες προτάσεις μας».
Η ίδια συμπλήρωσε ότι η συμφωνία για τον κανονισμό πλαίσιο μετεγκαστάστασης θα βοηθήσει την Ευρώπη να έχει μια ισχυρότερη φωνή στην παγκόσμια σκηνή, δείχνοντας πώς εμείς και τα κράτη μέλη προσφέρουμε πρακτικά προστασία σε εκείνους που έχουν ανάγκη».
Έκθεση για τη μετανάστευση και το άσυλο: Νέο Σύμφωνο, ένα έτος μετά
Η σημερινή έκθεση καταγράφει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί και τις βασικές εξελίξεις στην πολιτική μετανάστευσης και ασύλου τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, προσδιορίζει τις βασικές προκλήσεις και τονίζει τις προοπτικές προόδου, καθορίζοντας τα βήματα που θα οδηγήσουν σε μια πιο ισχυρή, βιώσιμη και δίκαιη πολιτική μετανάστευσης και ασύλου.
Καλύπτει όλες τις πτυχές της διαχείρισης της μετανάστευσης. Περιλαμβάνει την κατάσταση των μεταναστευτικών κινήσεων, καταγράφει τον αντίκτυπο της πανδημίας, καλύπτει τη δράση των οργανισμών της ΕΕ για τη διαχείριση των συνόρων και το άσυλο, τη συνεχή υποστήριξη που παρέχει η Επιτροπή στα κράτη μέλη υπό πίεση, χρηματοδότηση και το ζήτημα των μη εξουσιοδοτημένων μετακινήσεων εντός της ΕΕ. Τονίζει την άμεση ανταπόκριση της ΕΕ στην κατάσταση στο Αφγανιστάν, τη στήριξη της ΕΕ στην Ελλάδα και την αντίδραση στις αφίξεις από τη Λευκορωσία. Παρέχει λεπτομέρειες σχετικά με την πρόοδο στην ενίσχυση του νομοθετικού πλαισίου και παρέχει μια πλήρη επισκόπηση της συνεργασίας με τις χώρες εταίρους, με βάση τη νέα προσέγγιση που καθορίζεται στο Σύμφωνο. Η έκθεση εξετάζει επίσης την πρόοδο όσον αφορά την ένταξη.
Η ΕΕ έχει προχωρήσει σε πολλές ενέργειες για να βελτιώσει την ικανότητά της να ανταποκριθεί στις εξελισσόμενες προκλήσεις της διαχείρισης της μετανάστευσης. Η ταχεία και εποικοδομητική πρόοδος όσον αφορά τους νομοθετικούς φακέλους στο πλαίσιο του Νέου Συμφώνου είναι πλέον ζωτικής σημασίας και θα χρησιμεύσει για την περαιτέρω ενίσχυση της ικανότητας της Ευρώπης να προστατεύει τα σύνορά της, θα δεχτεί όσους έχουν δικαίωμα να έρθουν σε ανθρώπινες συνθήκες, καθώς και θα μεταχειριστούν όσους δεν απολαμβάνουν αυτό το δικαίωμα με αξιοπρέπεια, σύμφωνα με τις αξίες και τις αρχές της ΕΕ.
Ανανεωμένο σχέδιο δράσης της ΕΕ κατά της διακίνησης (2021-2025)
Η πρόληψη και η καταπολέμηση της διακίνησης μεταναστών είναι βασικός στρατηγικός στόχος του Νέου Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το ‘Ασυλο και της Στρατηγικής της Ένωσης για την Ασφάλεια της ΕΕ που απαιτεί συνεχή διεθνή συνεργασία και συντονισμό. Με βάση την πρόοδο που έχει σημειωθεί από το πρώτο σχέδιο δράσης της ΕΕ κατά της διακίνησης (2015-2020), η Επιτροπή σε συνεργασία με τον Ύπατο Εκπρόσωπο θα προχωρήσει στα εξής:
• Ανάπτυξη επιχειρησιακών εταιρικών σχέσεων για την καταπολέμηση της διακίνησης με συγκεκριμένα εργαλεία στο πλαίσιο ολοκληρωμένων, ισορροπημένων, προσαρμοσμένων και αμοιβαία επωφελών μεταναστευτικών συμπράξεων, με περαιτέρω εμπιστοσύνη και αμοιβαία συνεργασία.
• Περαιτέρω ανάπτυξη όλων των επιχειρησιακών, νομικών, διπλωματικών και χρηματοδοτικών εργαλείων που διαθέτει η ΕΕ για την αντιμετώπιση της εργαλειοποίησης της παράτυπης μετανάστευσης από κρατικούς φορείς, συμπεριλαμβανομένης της λήψης συνεπειών μέτρων σε διάφορους τομείς πολιτικής, όπως βίζα, εμπόριο, ανάπτυξη, οικονομική βοήθεια και άλλα. Η μερική αναστολή της συμφωνίας διευκόλυνσης των θεωρήσεων με τη Λευκορωσία, την οποία η Επιτροπή προτείνει σήμερα, είναι ένα παράδειγμα τέτοιων μέτρων.
• Βελτίωση της εφαρμογής του νομικού πλαισίου για την επιβολή κυρώσεων σε διακινητές, συμπεριλαμβανομένου του Πρωτοκόλλου του ΟΗΕ για τη διακίνηση μεταναστών από ξηρά, θάλασσα και αέρα, συμπληρώνοντας τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών κατά του διακρατικού οργανωμένου εγκλήματος και, εντός της ΕΕ, το «πακέτο διευκολυντών» (facilitators package).
• Βελτίωση της εφαρμογής του νομικού πλαισίου για την προστασία από την εκμετάλλευση, συμπεριλαμβανομένης της οδηγίας για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, της οδηγίας για τα δικαιώματα των θυμάτων, της οδηγίας για την άδεια παραμονής και της οδηγίας για τις κυρώσεις των εργοδοτών.
• Αποτροπή της εκμετάλλευσης και διασφάλιση της προστασίας των παράτυπων μεταναστών.
• Οδηγία κατά της εμπορίας ανθρώπων, Οδηγία για τα δικαιώματα των θυμάτων, Οδηγία για άδεια παραμονής και Οδηγία για τις κυρώσεις των εργοδοτών.
• Απάντηση στις εξελισσόμενες διαδικτυακές πρακτικές και εργαλεία που διευκολύνουν τη διακίνηση, μέσω ενισχυμένης επιχειρησιακής συνεργασίας και ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των εθνικών αρχών και των οργανισμών της ΕΕ.
• Αύξηση της έρευνας και της συλλογής δεδομένων για καλύτερη κατανόηση των μεταναστευτικών τάσεων, της φύσης και του εύρους των εγκληματικών δικτύων, των επιπτώσεων των πολιτικών κατά της διακίνησης και του «τρόπου λειτουργίας» των εγκληματικών δικτύων.
Αναφορά επικοινωνίας σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας για τις κυρώσεις των εργοδοτών
Η παράνομη απασχόληση αποτελεί βασικό κίνητρο για παράτυπη μετανάστευση. Είναι επιζήμιο τόσο από ανθρώπινη όσο και από οικονομική άποψη, εκθέτοντας τους ανθρώπους σε κινδύνους εκμετάλλευσης, καθώς οδηγεί σε απώλειες στα δημόσια οικονομικά και μειώνοντας τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα.
Η οδηγία για τις κυρώσεις των εργοδοτών παρέχει ένα ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της παράνομης απασχόλησης παράτυπων μεταναστών. Η σημερινή έκθεση προσδιορίζει ενέργειες για τη βελτίωση του τρόπου εφαρμογής της οδηγίας, την αντιμετώπιση της αναποτελεσματικής χρήσης των κανόνων για τις κυρώσεις, τα προστατευτικά μέτρα και τους ελέγχους για τον εντοπισμό καταχρηστικών εργοδοτών και την προστασία των μεταναστών από την εκμετάλλευση. Για να υποστηρίξει τα κράτη μέλη στη βελτίωση της εφαρμογής των κοινά αποδεκτών κανόνων της ΕΕ, η Επιτροπή θα προχωρήσει στα εξής:
• Προώθηση του διαλόγου με τις αρχές των κρατών μελών και τα διάφορα ενδιαφερόμενα μέρη, μεταξύ άλλων μέσω της επανεκκίνησης της ειδικής ομάδας εμπειρογνωμόνων για την παράτυπη μετανάστευση σχετικά με την οδηγία για τις κυρώσεις των εργοδοτών το 2021.
• Υποστήριξη της ανταλλαγής καλών πρακτικών συνεργαζόμενων με φορείς όπως οι εθνικές αρχές εργασίας και μετανάστευσης, συνδικαλιστικές οργανώσεις, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, κοινωνικοί εταίροι, διεθνείς οργανισμοί και η Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα για την αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας.
• Συνεχής παρακολούθηση της εφαρμογής της οδηγίας και εστίαση στην αποτελεσματική επιβολή της, κινώντας διαδικασίες επί παραβάσει, εάν ενδείκνυται.
Μέχρι το τέλος του 2022, η Επιτροπή θα εφαρμόσει τα μέτρα που παρουσιάζονται στην ανακοίνωση και θα υποβάλλει έκθεση σχετικά με τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν στην επόμενη έκθεση εφαρμογής που θα ανακοινωθεί το αργότερο το 2024. Λαμβάνοντας υπόψη την πρόοδο που έχει επιτευχθεί, η Επιτροπή θα εξετάσει στη συνέχεια εάν δικαιολογούνται τροποποιήσεις στο υπάρχον νομικό πλαίσιο.
