Oι πρόνοιες που είχαν ληφθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού είναι αυτές που επέτρεψαν να απομακρυνθούν γρήγορα από το Τατόι ευαίσθητα αντικείμενα στη μεγάλη φωτιά στην περιοχή. Στις ενέργειες του υπουργείου, πριν και κατά τη διάρκεια της μεγάλης πυρκαγιάς, αναφέρθηκε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, απαντώντας, νωρίτερα σήμερα στη Βουλή, σε επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Πάνου Σκουρολιάκου.
Όπως ανέφερε η κ. Μενδώνη, στο πλαίσιο των εργασιών αποκατάστασης του κτήματος και σε συνεργασία με το Δασαρχείο της Πάρνηθας, ήδη από τον Ιούλιο του 2019 πραγματοποιείται καθαρισμός από πεσμένα δέντρα, δέντρα σε αποσύνθεση, κλαδιά σπασμένα, κλεισμένα μονοπάτια. “Αυτός ο καθαρισμός τα προηγούμενα χρόνια δεν γινόταν. Καθαρισμός είχε προηγηθεί της καταιγίδας ΜΗΔΕΙΑ, η οποία όμως προκάλεσε και νέες μεγάλες καταστροφές. Ως εκ τούτου αποφασίστηκε ότι εκτός από το έργο των δασοκομικών εργασιών καθαρισμού και της αντιπυρικής προστασίας ήταν απαραίτητος ο συστηματικός καθαρισμός του ιστορικού πυρήνα”, ανέφερε η υπουργός Πολιτισμού και ενημέρωσε ότι στις αρχές Ιουλίου του 2021 ολοκληρώθηκαν οι εκτεταμένοι καθαρισμοί στον ιστορικό πυρήνα με καθαρισμούς από ξερά χόρτα και κλαδιά και κοπή και κλαδέματα επικίνδυνων δέντρων πλησίον των κτηρίων και των αποθηκευτικών χώρων κατόπιν έγκρισης του Δασαρχείου Πάρνηθας. Παράλληλα, η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας προχώρησε πριν την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου σε καθαρισμούς, διάνοιξη μονοπατιών και δημιουργία αντιπυρικών ζωνών τόσο στον ιστορικό πυρήνα, όσο και στο σύνολο του κτήματος.
“Είναι προφανές ότι η υπογειοποίηση των δικτύων του ΔΕΔΔΗΕ, την οποία κάναμε εντός του κτήματος, η συστηματική αποψίλωση, ο καθαρισμός και η δημιουργία αντιπυρικών ζωνών αποτέλεσαν παράγοντες που συνετέλεσαν στον περιορισμό των ζημιών”, είπε η Λίνα Μενδώνη.
“Το Τατόι κάηκε, το φυσικό περιβάλλον καταστράφηκε, ενώ καταστράφηκαν ολοσχερώς και δύο κοντέινερ που βρίσκονταν στον προαύλιο χώρο”, ανέφερε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Πάνος Σκουρολιάκος και πρόσθεσε ότι “γεννώνται ερωτήματα σχετικά με την κατάργηση της επιτροπής ειδικών επιστημόνων και υπηρεσιακών στελεχών του Υπουργείου Πολιτισμού για την προστασία, συντήρηση και ανάδειξη των πολιτιστικών αγαθών του κτήματος Τατοΐου που είχε συστήσει ο ΣΥΡΙΖΑ για την αντιμετώπιση ζητημάτων που για χρόνια ήταν σε εκκρεμότητα από τις προηγούμενες κυβερνήσεις και ενώ η κ. Μενδώνη ήταν Γενική Γραμματέας του Υπουργείου”. Τα περισσότερα από αυτά, σημείωσε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, μεταφέρθηκαν, ύστερα από εισήγηση της Επιτροπής και αποθηκεύτηκαν σε ασφαλές κτήριο στην Αθήνα και συγκεκριμένα στις εγκαταστάσεις του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης. Συνεπώς, είπε ο κ. Σκουρολιάκος, το υπουργείο πρέπει να εξηγήσει για ποιο λόγο μεταφέρθηκαν αντικείμενα μεγάλης αξίας ξανά στον χώρο του κτήματος Τατοΐου, ενώ ο χώρος δεν ήταν διαμορφωμένος να τα φιλοξενήσει. Στο κλίμα αυτό, ο βουλευτής είπε ότι υπάρχουν ευθύνες της Υπουργού Πολιτισμού για την πιθανή καταστροφή κειμηλίων και λοιπών αντικειμένων, πέραν των δύο κοντέινερ που καταστράφηκαν από την πυρκαγιά.
Αναφορικά με την κατάργηση της ειδικής επιστημονικής επιτροπής, η υπουργός επισήμανε ότι τελευταία, αποτελείτο κατά βάση από υπηρεσιακούς παράγοντες του Υπουργείου, οι οποίοι είναι αρμόδιοι και σήμερα για την αποκατάσταση του κτήματος. “Είναι τα ίδια πρόσωπα που εκτελούν και σήμερα το όλο πρόγραμμα του Τατοΐου. Απλώς, δεν συνιστούν επιτροπή, διότι παρέλκει η συγκρότηση επιτροπής αποτελούμενης από τους αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες που είναι εκ των πραγμάτων εμπλεκόμενοι. Ένα εξωυπηρεσιακό μέλος είναι και σήμερα πολύτιμος συνεργάτης, ως εμπειρογνώμων του Υπουργείου, και μάλιστα σε αντίθεση με το παρελθόν όπου μία φορά συμμετείχε στην επιτροπή, σήμερα παρευρίσκεται σε συνεχείς συναντήσεις”, είπε η Λίνα Μενδώνη.
Σχετικά με τη μεταφορά των αντικειμένων που αποφασίστηκε τον Δεκέμβρη του 2016, η υπουργός ανέφερε ότι μεταφέρθηκαν -όσα μεταφέρθηκαν- αντικείμενα στο Μουσείο Νεώτερου Ελληνικού Πολιτισμού για προσωρινή φύλαξη, παρά τις εισηγήσεις των αρμοδίων Υπηρεσιών του Υπουργείου που ήταν απολύτως αντίθετες. “Ο αριθμός των έξι χιλιάδων δεν σώζει τα πάνω από εκατό χιλιάδες αντικείμενα. Η μεταφορά περιορισμένου αριθμού αντικειμένων δημιουργούσε τεράστια προβλήματα, επιστημονικά και μεθοδολογικά, τα οποία είχαν από τότε επισημανθεί από τις Υπηρεσίες του Υπουργείου. Σημειώνω ότι τα αντικείμενα που μεταφέρθηκαν στο ΜΝΕΠ δεν είχαν συντηρηθεί. Επίσης, η επιλογή έγινε τυχαία και χωρίς κριτήρια. ‘Αρα δεν υπήρχε καν αντιπροσώπευση της συλλογής. Ο διαθέσιμος αποθηκευτικός χώρος του κτηρίου δεν πληροί τις προϋποθέσεις σε υποδομές προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι προβλεπόμενες εργασίες για το άνοιγμα των κιβωτίων, την καταγραφή, τη φωτογράφιση και εκτέλεση εργασιών συντήρησης και συσκευασίας των αντικειμένων. Ακόμα και ο τρόπος αποθήκευσης στον συγκεκριμένο χώρο ήταν προβληματικός και επιβαρυντικός για τα ίδια τα αντικείμενα”, είπε η υπουργός και πρόσθεσε: “Αντίθετα, στο κτήμα και ιδιαίτερα το 2020 και το 2021 δημιουργήθηκαν σύγχρονοι αποθηκευτικοί χώροι. Μετά από εισήγηση των αρμόδιων υπηρεσιών και προκειμένου να τηρηθεί η δεοντολογία στη συντήρηση και την καταγραφή, επέστρεψαν όλα τα αντικείμενα στους συγκεκριμένους χώρους. Αυτό επιβάλλει η δεοντολογία, αυτό επιβάλλει η επιστήμη”.
“Από την πρώτη στιγμή της εκδήλωσης της πυρκαγιάς και πριν η τελευταία επεκταθεί εντός του κεντρικού ιστορικού πυρήνα όπου χωροθετούνται τα κτήρια, οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου και εγώ προσωπικά βρεθήκαμε στο κτήμα προκειμένου σε συνεργασία με την Πυροσβεστική να βοηθήσουμε στη διαχείρισή της. Στο πλαίσιο αυτό αποφασίστηκε η απομάκρυνση για προληπτικούς λόγους αντικειμένων ιδιαίτερης ιστορικής και καλλιτεχνικής αξίας τα οποία ήταν πάρα πολύ εύκολο να κλαπούν. Ξέρουμε ότι σε τέτοιες περιπτώσεις η κλοπή είναι κάτι συνηθισμένο. Επιπλέον απομακρύνθηκαν ευαίσθητα όργανα και εξοπλισμός των υπηρεσιών του Υπουργείου και προφανώς αυτό στο οποίο επανέρχομαι και το σημειώνω είναι ότι ο συστηματικός τρόπος καταγραφής, τεκμηρίωσης και αποθήκευσης των αντικειμένων που γίνεται από το 2020 επέτρεψε την πάρα πολύ εύκολη απομάκρυνση των συγκεκριμένων μικρών και ευαίσθητων αντικειμένων”, ενημέρωσε επίσης η Λίνα Μενδώνη και πρόσθεσε ότι “κατεστράφη ένας οικίσκος στον οποίον υπήρχε οικοσκευή και μαγειρικά σκεύη, διάφορες συσκευές, όπως ραπτομηχανή και προστατευτικά τζαμιών, η δεύτερη επιλογή της κάβας, μπουκάλια άδεια από μπίρες και αναψυκτικά, χαρτώο υλικό ήδη κατεστραμμένο και υφασμάτινο υλικό, σεντόνια, πετσέτες, μαξιλάρια, θήκες, εσώρουχα ευτελούς αξίας”.
Ο οικίσκος αυτός βρισκόταν πολύ κοντά στο κτήριο του ανακτόρου, είπε η κ. Μενδώνη και πρόσθεσε ότι “δεν είχε καμία σχέση με τους μεγάλους αποθηκευτικούς χώρους και δεν φιλοξενούσε ούτε κειμήλια ούτε ιστορικά τεκμήρια. Υπήρχαν αποθηκευμένα μέσα υλικά τα οποία δεν είχαν καμία απολύτως ιστορική αξία και για όλα αυτά υπάρχουν πλήρεις κατάλογοι και εισηγήσεις των υπηρεσιών”.
“Η ανικανότητά σας δυστυχώς έχει ήδη καταγραφεί με μαύρα γράμματα στην πολιτική ιστορία της νεότερης Ελλάδας, κυρία Υπουργέ. Εκτελείτε κατά γράμμα, υλοποιείτε την πολιτική μιας κυβέρνησης που στόχο έχει την κατάργηση του δημόσιου χαρακτήρα του Κτήματος Τατοΐου και την επέλαση των ιδιωτικών συμφερόντων”, επέμεινε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ που αναφέρθηκε και στη φωτιά στις Μυκήνες και κατηγόρησε την κυβέρνηση για αδιαφορία.
“Είναι τουλάχιστον υποκριτικό η Αξιωματική Αντιπολίτευση να μιλά για την αδιαφορία αυτής της Κυβέρνησης για το Κτήμα του Τατοΐου. Δεν κάνατε τίποτα επί πέντε χρόνια παρά μόνο μεταφέρατε τα συγκεκριμένα αντικείμενα από το Τατόι στο Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού”, σχολίασε η υπουργός Πολιτισμού και πρόσθεσε ότι “αυτή τη στιγμή το Τατόι είναι σε πλήρη εξέλιξη και παρά την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος το πολιτιστικό απόθεμα διατηρήθηκε αναλλοίωτο”. Ανέφερε επίσης ότι “έχει εξασφαλιστεί, για πρώτη φορά, το σύνολο των πόρων που είναι περίπου 100 εκατομμύρια είτε από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, είτε από το τρέχον ΕΣΠΑ, είτε από το Ταμείο Ανάκαμψης, είτε από την επόμενη προγραμματική περίοδο. Έχουν γίνει μελέτες, γίνονται μελέτες, έχουν εγκριθεί οι μελέτες ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατάφερε ούτε ένα έργο από το Τατόι να εντάξει στο ΕΣΠΑ της περιόδου που διαχειρίστηκε”.
