Εβδομήντα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την υπογραφή της Σύμβασης για το Καθεστώς των Προσφύγων, γνωστής και ως Σύμβασης της Γενεύης, μια βασική διεθνής συμφωνία που κατοχυρώνει τα δικαιώματα των ανθρώπων, οι οποίοι αναγκάζονται να ξεριζωθούν.
Σε ανακοίνωσή της, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, θεματοφύλακας της Σύμβασης του 1951, επισημαίνει ότι σήμερα είναι πιο επείγον από ποτέ να ανανεωθεί η δέσμευσή μας στο πνεύμα και τις θεμελιώδεις αρχές της Σύμβασης του 1951.
Ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Φίλιπο Γκράντι, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τις πρόσφατες απόπειρες κάποιων κυβερνήσεων να παραβλέψουν ή να παρακάμψουν τις αρχές της Σύμβασης, επιχειρώντας άτυπες απελάσεις και αναγκαστικές επιστροφές προσφύγων και αιτούντων άσυλο στα χερσαία και θαλάσσια σύνορα ή κάνοντας προτάσεις για την αναγκαστική μεταφορά τους σε τρίτες χώρες για την επεξεργασία των αιτημάτων τους χωρίς τα απαραίτητα εχέγγυα προστασίας.
Επιπλέον ο κ. Γκράντι τονίζει την ανάγκη η διεθνής κοινότητα να διαφυλάξει τις βασικές αρχές της προσφυγικής προστασίας, όπως προβλέπονται στη Σύμβαση, μεταξύ των οποίων το δικαίωμα του ατόμου που διαφεύγει από διώξεις να μην επιστρέφεται εκεί, όπου διατρέχει κίνδυνο και μπορεί να υποστεί βλάβη.
Σημειώνεται ότι στον απόηχο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου τα Ηνωμένα Έθνη δημοσίευσαν στις 14 Δεκεμβρίου 1950 το καταστατικό της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, καθορίζοντας τους όρους λειτουργίας του Οργανισμού και δίνοντας εντολή στους αντιπροσώπους 26 κρατών να συναντηθούν στη Γενεύη και να οριστικοποιήσουν το κείμενο της Σύμβασης, κάτι που έκαναν τον Ιούλιο του 1951. Σήμερα, 149 κράτη έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση, η οποία είναι μία από τις πιο υποστηριζόμενες διεθνείς συνθήκες.
Η Σύμβαση, όπως και το Πρωτόκολλο του 1967, το οποίο διεύρυνε το πεδίο των ατόμων που χρήζουν διεθνούς προστασίας διευκρινίζουν με σαφήνεια ποιος είναι πρόσφυγας και το είδος της προστασίας, άλλων μορφών βοήθειας και των κοινωνικών δικαιωμάτων που δικαιούνται οι πρόσφυγες. Αυτά τα δίδυμα νομικά κείμενα παραμένουν σήμερα ο ακρογωνιαίος λίθος της προσφυγικής προστασίας και διαπνέουν πολλές περιφερειακές συμβάσεις και νόμους που ακολούθησαν. Οι αρχές της Σύμβασης επιβεβαιώθηκαν εκ νέου τον Δεκέμβριο του 2018 από το Παγκόσμιο Σύμφωνο για τους Πρόσφυγες, ένα σχέδιο δράσης για πιο ισότιμο επιμερισμό της ευθύνης.
