Το γεγονός ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος, Τζό Μπάϊντεν, ξεκινά την πρώτη του διεθνή εμφάνιση από την Ευρώπη, δεν είναι κάτι τυχαίο. Είναι ξεκάθαρο ότι η νέα Αμερικανική κυβέρνηση, είναι αποφασισμένη να επαναφέρει την εξωτερική πολιτική και τη διεθνή παρουσία των Ηνωμένων Πολιτειών, στα παραδοσιακά πλαίσια και να αντιστρέψει πλήρως την στάση αντιπαλότητας που είχε εισαγάγει στις σχέσεις με την Ευρώπη, αλλά και παραδοσιακούς συμμάχους, ο πρώην Πρόεδρος, Ντόναλντ Τράμπ, και η κυβέρνησή του. Το μεγάλο ερώτημα είναι εάν θα το επιτρέψουν αυτό, οι σεισμικές αλλαγές που έχουν συντελεστεί και συντελούνται στο διεθνές σύστημα.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη*
Ο Αμερικανός Πρόεδρος, δίνοντας ένα στίγμα της επαναφοράς στα παραδοσιακά δεδομένα ξεκινά με πρώτο σταθμό το Λονδίνο, βάζοντας στο προσκήνιο την “Ειδική Σχέση”. Ο Τζό Μπάϊντεν, θα συναντήσει, σήμερα, τη Βασίλισσα Ελισάβετ, και θα έχει ουσιαστικές συζητήσεις με τον Βρετανό Πρωθυπουργό, Μπόρις Τζόνσον. Ταυτόχρονα, με αφορμή τη Σύνοδο Κορυφής του G7, που γίνεται στην Κορνουάλη, θα έχει και την ευκαιρία να δει συνολικά τους σημαντικούς ηγέτες της Δύσης, αλλά και τον Πρωθυπουργό της Ιαπωνίας, μιας χώρας κλειδί για τις επιδιώξεις της Ουάσιγκτον στην κρίσιμη περιοχή του Ειρηνικού.
Από την πρώτη στιγμή της ανάληψης της Προεδρίας, από τον Τζό Μπάϊντεν, η νέα Αμερικανική κυβέρνηση έχει σχεδιάσει σημαντικές πρωτοβουλίες με το Λονδίνο, ειδικά μετά την αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας, από την Ευρωπαϊκή Ένωση, κάτι που θα δούμε να αρχίσει να ξεδιπλώνεται το αμέσως επόμενο διάστημα.
Σοβαρή προετοιμασία σε αυτό το μέτωπο, έκανε στην πρόσφατη επίσκεψή του στο Λονδίνο, ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών, Τόνι Μπλίνκεν.
Ταυτόχρονα, η συμμετοχή του Προέδρου Μπάϊντεν, στην Διάσκεψη Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θέλει να δώσει ένα σαφές μήνυμα ότι η Ουάσιγκτον, μετά από την κόντρα των τελευταίων χρόνων, επιστρέφει στη στήριξη του εγχειρήματος της Ενωμένης Ευρώπης, ως πιστού συμμάχου και παραστάτη στην διεθνή πολιτική των ΗΠΑ. Μένει να δούμε, εάν σημαντικές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αντιλαμβάνονται με τον ίδιο τρόπο αυτή την επιστροφή της Αμερικής, ειδικά σε καυτά προβλήματα όπως οι σχέσεις με την Κίνα και τη Ρωσία.
Σε κάθε περίπτωση, κομβικό θέμα στην παρουσία του κ. Μπάϊντεν στην Ευρώπη, θα είναι η Ρωσία, και ποιος άλλος, ο δεινός παίκτης στη διεθνή σκακιέρα Πρόεδρός της, Βλαντιμίρ Πούτιν.
Άλλωστε αυτό θα είναι και το κυρίως πιάτο στο μενού της Διάσκεψης Κορυφής του ΝΑΤΟ, στις Βρυξέλλες, την οποία θα ακολουθήσει η Συνάντηση Κορυφής, Μπάϊντεν Πούτιν στην Ελβετία.
Στην προετοιμασία της Διάσκεψης Κορυφής του ΝΑΤΟ, αλλά και της Συνάντησης Κορυφής του Αμερικανού Προέδρου, με τον Ρώσο ομόλογό του, Ουάσιγκτον και Μόσχα έχουν ρίξει και ρίχνουν προειδοποιητικές βολές και απειλές, αλλά ταυτόχρονα κατεβάζουν και τους τόνους.
Η αντιμετώπιση από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης είναι χλιαρή. Ας φανταστούμε τι θα γινόταν σε μια περίπτωση που στην Ελβετία συναντιόταν ο Πούτιν, όχι με τον Πρόεδρο Μπάϊντεν, αλλά με τον Πρόεδρο, Ντόναλντ Τράμπ.
Μια σειρά Αμερικανοί Πρόεδροι, τα τελευταία χρόνια, προσπάθησαν να αποκτήσουν μια επαφή και να αίσθηση του Πούτιν, στην αρχή της προεδρίας τους. Τελικά κανείς δεν το κατάφερε. Ο Τζόρτζ Μπούς, μας είχε πει ότι απέκτησε μια αίσθηση της ψυχής του Ρώσου Προέδρου. Ο Μπαράκ Ομπάμα, είχε μιλήσει για επαναπροσδιορισμό της σχέσης (reset). Όλοι θυμόμαστε και το περίφημο κουμπί της τότε Υπουργού Εξωτερικών, Χίλαρι Κλίντον. Ο Ντόναλντ Τράμπ, έζησε υπό τη σκιά της υπέρ του παρέμβασης στις εκλογές από τη Ρωσία.
Ο Πρόεδρος Μπάϊντεν, ενόψει της συνάντησης, έχει ήδη άρει την αντίθεσή του στην Αγωγό Nord stream 2.
Σε κάθε περίπτωση στην παρτίδα πόκερ μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας, πάντα υπάρχει μαστίγιο και καρότο.
Ο Πούτιν, μέσω σκληρών δηλώσεων ανώτερων αξιωματούχων της κυβέρνησής του έχει στείλει σαφή μηνύματα, γύρω από τη στάση και της κινήσεις της Ουάσιγκτον, απέναντι στο καθεστώς του, και την προσπάθεια δημιουργίας προβλημάτων για την Μόσχα στην άμεση περιφέρεια της.
Την ίδια στιγμή η Ουάσιγκτον, αν και κάνει πολύ φασαρία, και κυκλοφορεί πληροφορίες γύρω από τις παράνομες ενέργειες, οικονομικές και άλλες, του Ρώσου Προέδρου, του περιβάλλοντος του, και της κυβέρνησης του, ποτέ δεν προχωράει στο επόμενο σκληρό βήμα που θα οδηγήσει σε ανοικτή σύγκρουση.
Στην κορυφή της ανησυχίας από αμερικανικής πλευράς, αυτή τη στιγμή, είναι η ανοχή της Μόσχας στις κυβερνοεπιθέσεις στο εσωτερικό της Αμερικής και μάλιστα σε τομείς που αγγίζουν την καθημερινότητα των Αμερικανών πολιτών.
Πρόκειται για σοβαρό πρόβλημα, και είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε τερματισμό της ανοχής της Ουάσιγκτον, προς τον κ. Πούτιν και το καθεστώς του.
Αυτό είναι και το μεγάλο ερώτημα της απόβασης του Αμερικανού Προέδρου στην Ευρώπη. Απολυταρχικά καθεστώτα όπως του κ. Πούτιν στηρίζουν την επιβίωσή τους στο να έχει τη δυνατότητα ο ηγέτης να εξυπηρετεί τα συμφέροντα του δικτύου που τον στηρίζει. Εάν αυτό πάψει να ισχύει, τότε αυτόματα ο ηγέτης μπορεί να γίνει αναλώσιμος. Αυτό το γνωρίζει πολύ καλά κ. Πούτιν, όπως και η Ουάσιγκτον γνωρίζει ότι έχει τη δυνατότητα να πυροδοτήσει μια τέτοια διαδικασία.
Το θέμα είναι εάν ο Πρόεδρος Μπάϊντεν, επιθυμεί κάτι τέτοιο και τη μεγάλη ένταση που θα προκαλέσει. Εάν η Ευρώπη επιθυμεί ή έχει τη δυνατότητα να βιώσει μια τέτοια ένταση στην Ευρωπαϊκή Ήπειρο με δεδομένο το χάλι στο οποίο πραγματικά βρίσκεται. Και εάν ΗΠΑ και Ευρώπη είναι έτοιμες να μπουν σε μια τέτοια επικίνδυνη περιπέτεια, με την Κίνα να καραδοκεί στη γωνία για να εκμεταλλευτεί την κρίση.
Συμπερασματικά ο κ. Πούτιν, όπως όλα δείχνουν δεν χρειάζεται να ανησυχεί ιδιαίτερα. Βέβαια καμία φορά υπάρχουν απρόβλεπτα γεγονότα που οδηγούν τις εξελίξεις σε άβολες καταστάσεις. Αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά ο κ. Μπάϊντεν και ο κ. Πούτιν, και είναι αρκετά έμπειροι και οι δυο για να στήσουν έτσι το σκηνικό που και την εικόνα τους να σώσουν και να αποφύγουν δυσάρεστες εξελίξεις.
Ο Δημήτρης Γ. Απόκης είναι Αναλυτής Διεθνών Σχέσεων, Διεθνολόγος και Δημοσιογράφος, Απόφοιτος του The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies, The Johns Hopkins University, Μέλος του The International Institute for Strategic Studies, και επί σειρά ετών Ανταποκριτής στην Washington DC, διαπιστευμένος στο Λευκό Οίκο, το Στέητ Ντιπάρτμεντ και το Πεντάγωνο.
