Για κάποιους γονείς το θέμα της συνεπιμέλειας δεν τους απασχολεί με το πάθος άλλων. Όχι επειδή είναι τόσο κατασταλαγμένοι στην οικογενειακή τους κατάσταση αλλά επειδή δεν υπάρχει ο έτερος γονέας για την συνεπιμέλεια. Οι μονογονείς ξέρουν καλά την ρουτίνα των 365 ημερών του έτους κι όχι αυτή του δεύτερου σαββατοκύριακου και των μισών διακοπών. Είναι ένας άλλος κόσμος. Όχι χωρίς άλλου είδους προστριβές και αγώνες όμως.
Της Μαίης Ζαννή *
Η πανδημία είναι ο πραγματικός εχθρός για έναν ή μία μονογονέα. Μια ρουτίνα βασισμένη στην παρουσία ενός γονέα είναι έτσι κι αλλιώς ευάλωτη. Πόσο περισσότερο τώρα που ο κορωνοϊός σημαίνει ότι αυτή η μία μπορεί να βρεθεί σε απομόνωση ή ακόμα χειρότερα σε νοσοκομείο. Ότι και να κάνει μια μονογονέας για να προετοιμαστεί τα σχέδια της σε περίπτωση αρρώστιας πολύ συχνά τα σχέδια αυτά είναι και τα πρώτα που καταρρέουν. Φίλοι και συγγενείς που αντιμετωπίζουν δικά τους θέματα, με όλες τους τις ευγενικές προθέσεις, φοβούνται να αναλάβουν ένα παιδί όταν ο γονέας του είναι άρρωστος.
Το επαγγελματικό περιβάλλον είναι άλλος ένας φορέας άγχους και προβληματισμού για τους μονογονείς. Τους μήνες που τα παιδιά έμειναν σπίτι τα διλήμματα έγιναν περισσότερο πιεστικά. Για όσες μονογονείς είχαν μικρά παιδιά δεν υπήρχε επιλογή παρά η τηλεργασία ώστε να βοηθηθούν στην τηλεκπαίδευση. Δεν υπήρχε όμως η κατανόηση εκ μέρους όλων για το τι συνεπάγεται ο συνδυασμός αυτός. Για μια μονογονέα στο σπίτι ήταν σαν να δουλεύεις όχι 2 βάρδιες αλλά 2 ξεχωριστές δουλειές: την κανονική και αυτή της εκπαιδευτικού. Δεν προσθέτω εδώ και τις δουλειές του σπιτιού. Ζητήματα ισότητας και συμπεριληπτικής ηγεσίας σε αυτό το περιβάλλον όχι μόνο μπήκαν στο περιθώριο αλλά γύρισαν πολλά χρόνια πίσω.
‘Ένα τρίτο ζήτημα είναι η ψυχολογική κατάσταση ενός μονογονέα και του παιδιού του μαζί και ξεχωριστά. Τώρα που βλέπουμε φως στο τούνελ με τον εμβολιασμό του πληθυσμού, την επαναφορά των παιδιών στα σχολεία και το άνοιγμα των δραστηριοτήτων, ερχόμαστε όλοι αντιμέτωποι με το τι μας άφησε αυτή η περίοδος. Το αίσθημα του να είσαι ευάλωτη, αβέβαιη και συνάμα να προχωράς γιατί δεν υπάρχει επιλογή αλλά ούτε και Plan B είναι μια περιγραφή μονογονέα. Θα χρειαστεί μεγάλη βοήθεια ώστε να ξεπεραστεί το ψυχολογικό αποτύπωμα αυτής της περιόδου.
Ωστόσο αυτή η περίοδος φτάνει στο τέλος και τώρα είναι η ώρα περισυλλογής και επανεκκίνησης. Το ερώτημα είναι πως μπορεί κανείς να βοηθήσει έναν μονογονέα ή να βοηθηθεί η ίδια αν βρίσκεται σε αυτή τη θέση;
Μια πρώτη αλλαγή είναι στο πως η κοινωνία αντιμετωπίζει και ξεχωρίζει τους μονογονείς. Θέλει έναν ηρωισμό για κάποιον να μεγαλώσει ένα ή περισσότερα παιδιά μόνος του και η υποστήριξη του κοινωνικού, οικογενειακού και επαγγελματικού περιβάλλοντος πρέπει να είναι ανάλογη. Δεν ωφελεί αυτό να είναι λόγια αλλά να αντανακλάται σε πράξεις αλληλεγγύης και αλληλοϋποστήριξης. Από τις πιο μικρές που μπορούμε όλοι να κάνουμε στην καθημερινότητα όπως το να ρωτήσουμε μια μονογονέα πως είναι και αν χρειάζεται κάτι πρακτικά έως τις μεγάλες αλλαγές στο πως σκεφτόμαστε και αντιμετωπίζουμε τα ζητήματα που αφορούν την μονογονεικότητα.
Αυτή η αλλαγή στα στερεότυπα και στις κοινωνικές αντιλήψεις οφείλει να φανεί και στις πολιτικές που αφορούν τους μονογονείς. Χρειάζονται μεγαλύτερη υποστήριξη και κατανόηση από την Πολιτεία σε μια σειρά από ζητήματα είτε αυτά αφορούν την επαγγελματική τους ζωή είτε ένα δίχτυ προστασίας για την μικρή τους οικογένεια. Είναι σημαντικό επίσης οι φορείς που ασχολούνται με αυτά τα ζητήματα να υπολογίζουν τις διαφορετικές συνθήκες που επικρατούν σε μια μονογονείκη οικογένεια.
Είναι σημαντικό να βγουν πρότυπα και ιστορίες μπροστά στη δημόσια σφαίρα. Για παράδειγμα πρόσφατα ένας νεαρός βουλευτής μίλησε για το πώς τον μεγάλωσε η μητέρα του μόνη. Η υπερηφάνεια και η δημοσιοποίηση αυτής της πραγματικότητας όχι μόνο αλλάζει τα κοινωνικά στερεότυπα αλλά και δίνει κουράγιο στους μονογονείς που πιθανόν να νιώθουν στο περιθώριο. Είναι προνόμιο να μεγαλώνεις ένα παιδί, είτε το μοιράζεσαι αυτό με κάποιον άλλον είτε όχι.
Είναι στο χέρι μας να βγούμε από αυτήν την δύσκολη περίοδο με μια κατανόηση των ζητημάτων και μια εν συναίσθηση προς τους άλλους είτε είμαστε οι ίδιοι μονογονείς είτε όχι. Το ζητούμενο είναι μια κοινωνία που δεν κρίνει, δεν κοιτάζει τις λεπτομέρειες των συνθηκών αλλά εστιάζει στον στόχο: στο να μεγαλώνουμε ευτυχισμένα και δυνατά παιδιά μέσα σε απέραντη αγάπη και αξιοπρέπεια. Ασχέτως με τα το πόσοι γονείς είναι στη ζωή τους.
* Η κα Μαίη Ζαννή είναι πρόεδρος και co – founder της Women Act
