Η τελευταία κουδουνίστρα προπαγάνδας που έπιασε στα χέρια του ο κ. Τσίπρας είναι τα περίφημα πρακτικά της επιστημονικής επιτροπής για την πανδημία. Όπου βρεθεί κι’ όπου σταθεί απαιτεί να δοθούν στη δημοσιότητα τα πρακτικά, παριστάνοντας τον μεγάλο υπερασπιστή της διαφάνειας. Στην πραγματικότητα ζητάει αυτό που δεν γίνεται πουθενά στον κόσμο – και δεν το έπραξε ούτε ο ίδιος! Μια ακόμη δημαγωγική μπλόφα εν μέσω πανδημίας.
Στις 3 Δεκεμβρίου, από το βήμα της Βουλής, φώναξε:
“Σας καλώ λοιπόν τώρα -τη συγγνώμη ξέρω ότι δεν θα την πείτε- να δώσετε στη δημοσιότητα τα πρακτικά των συνεδριάσεων της Επιτροπής των Λοιμωξιολόγων. Καταθέτουμε σχετική τροπολογία. Επιχειρηματολογήστε γιατί δεν τα δίνετε στη δημοσιότητα, επιχειρηματολογήστε γιατί θα την καταψηφίσετε. Φοβάστε μήπως αποκαλυφθεί μια πολύ σκληρή αλήθεια ενός πρωθυπουργού που αγνοεί επιδεικτικά την επιστήμη για χάρη των πολιτικών του επιδιώξεων; Και, μάλιστα, ενός πρωθυπουργού που στα δύσκολα είναι έτοιμος να πετάξει στην πυρά ακόμα και μέλη της επιστήμης ή την ίδια την επιτροπή, προκειμένου να διασωθεί;»
Της Σοφίας Βούλτεψη*
Την επομένη, 4 Δεκεμβρίου, ο κ. Τσίπρας είχε μια μυστική τηλεδιάσκεψη «με γιατρούς, λοιμωξιολόγους και μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής», παρουσία του αρμόδιου τομεάρχη κ. Ξανθού.
Στην επίσημη ανακοίνωση που εξέδωσε μετά ο ΣΥΡΙΖΑ, όχι μόνο δεν αποκαλύπτονται τα ονόματα των προσώπων που έλαβαν μέρος σ’ αυτήν, αλλά και περί «πρακτικών» δεν γίνεται η παραμικρή αναφορά. Δηλαδή ο Τσίπρας που ζητάει να δημοσιοποιηθούν τα πρακτικά της κανονικής επιτροπής απέκρυψε ακόμη και τα ονόματα των συνομιλητών του.
Αναφορά γίνεται μόνο σε όσα ο ίδιος έθεσε (αξιοπιστία των στοιχείων, διαφάνεια, δημοσιότητα των επιδημιολογικών στοιχείων), στους προβληματισμούς του (του Τσίπρα), στις… απορίες του.
Ενώ, όπως αναφέρεται, «από την πλευρά των επιστημόνων επισημάνθηκε η ανάγκη να υπάρχει δημοσιότητα όλων των επιδημιολογικών δεδομένων και πλήρης διαφάνεια από τη πλευρά του ΕΟΔΥ» και υπογράμμισαν ότι «η εικόνα εξέλιξης των κρουσμάτων ανά περιφέρεια δεν έχει τεθεί μέχρι στιγμής υπόψιν της Επιτροπής» – περίεργο αυτό το τελευταίο, αφού καθημερινά αναφέρονται τα κρούσματα ανά περιοχή.
Περί πρακτικών ούτε λόγος
Και τελικώς, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση, «όλοι συμφώνησαν με την ανάγκη άμεσης επίταξης ιδιωτικών κλινικών και αύξησης του αριθμού των διενεργούμενων τεστ, με συνταγογράφησή τους, ώστε να είναι προσβάσιμα σε όλους και να υπάρχει σαφής εικόνα της διασποράς στην κοινότητα».
Περί δημοσιοποίησης των πρακτικών ούτε λόγος. Απλά, γενικά και αόριστα συμφώνησαν όλοι στο θέμα της διαφάνειας. Δεν μας είπαν ωστόσο από τον ΣΥΡΙΖΑ αν ο κ. Τσίπρας τους ρώτησε συγκεκριμένα για τα πρακτικά και αν συμφώνησαν οι (ανώνυμοι) συνομιλητές του.
Λογικό. Σε κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσαν να συμφωνήσουν ούτε αυτοί – εδώ, όπως φαίνεται δεν συμφώνησαν καν να αναφερθούν τα ονόματά τους.
Αλλά τελικά ο κ. Τσίπρας είναι αυτός που κρατά διπλά βιβλία.
Την ίδια ώρα, το Γραφείο Τύπου του κόμματός του, σε άλλη ανακοίνωση, ανέφερε πως η άρνηση δημοσίευσης των πρακτικών της Επιτροπής… τροφοδοτεί τους συνωμοσιολόγους!
Δηλαδή κατηγορούν για συνωμοσιολογία οι ίδιοι άνθρωποι που συνωμοτικά συνομιλούν με ανώνυμους επιστήμονες, χωρίς βέβαια να δίνουν στη δημοσιότητα τα δικά τους πρακτικά!
Τι ισχύει στον υπόλοιπο κόσμο
Ας δούμε τώρα πώς λειτουργούν οι επιστημονικές επιτροπές στον υπόλοιπο κόσμο.
Κατ’ αρχάς, πουθενά δεν υπάρχει ούτε έχει τεθεί θέμα «πρακτικών». Στο εξωτερικό, η σχετική νομοθεσία προστατεύει απόλυτα την δυνατότητα οι επιστημονικές επιτροπές να συνεδριάζουν δια ζώσης, με τα μέλη τους να αναπτύσσουν ελεύθερα τις απόψεις τους καταλήγοντας πάντα σε μια κοινή πρόταση προς τις κυβερνήσεις, αλλά χωρίς να εκτίθενται.
Στην πλειοψηφία των χωρών, οι επιστήμονες μέλη των επιστημονικών επιτροπών δεν εμφανίζονται. Η ενημέρωση γίνεται από τον επικεφαλής επιδημιολόγο και την πολιτική ηγεσία.
Γερμανία: Τα πρόσωπα της πανδημίας και οι απειλές
Στη Γερμανία, όταν η καγκελάριος Μέρκελ προβαίνει σε ανακοινώσεις, στο πλευρό της έχει τον καθηγητή Λόταρ Βίλερ, επικεφαλής του Ινστιτούτου Ρόμπερτ Κοχ, του κεντρικού ερευνητικού ιδρύματος της χώρας για την προστασία της υγείας. Αλλά το «πρόσωπο της επιδημίας» είναι ο 48χρονος Κρίστιαν Ντρόστεν, επικεφαλής επιδημιολόγος του Νοσοκομείου Σαριτέ του Βερολίνου, εκ των σημαντικότερων ερευνητών των επιδημιών Sars. Από την αρχή ενημερώνει ο ίδιος καθημερινά και για μισή ώρα και θεωρείται υπέρμαχος της διαφάνειας.
Από την πλευρά του, ο Βίλερ ξεκαθάρισε στις αρχές Δεκεμβρίου ότι υπάρχει κίνδυνος οι ασθενείς στις ΜΕΘ να μην μπορούν πλέον να λάβουν την βέλτιστη φροντίδα και οι υγειονομικές αρχές να μην είναι σε θέση να κάνουν επαρκή ιχνηλάτηση.
Δηλώσεις έχει κάνει και η επιδημιολόγος Βιόλα Πρίζεμαν του διάσημου Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας «Συστήματα νευρώνων». Η Βιόλα Πρίζεμαν τάσσεται υπέρ της εφαρμογής σκληρού lockdown και υποστήριξε πως «όταν το καλοκαίρι ο αριθμός των κρουσμάτων στη Γερμανία ήταν χαμηλός αγνοήθηκαν οι οδηγίες για αντίμετρα».
Ωστόσο κανένα κόμμα στην Γερμανία δεν σήκωσε τον κόσμο στο ποδάρι, ζητώντας εξηγήσεις ή τα πρακτικά από τις συζητήσεις των επιστημόνων. Ούτε ζήτησε κανείς τον λόγο επειδή και εκεί αναβλήθηκαν τα τακτικά χειρουργεία.
Επιθέσεις ο Ντρόστεν δέχθηκε από μερίδα του Τύπου, με τίτλους του τύπου «τα σχολεία έκλεισαν με βάση λανθασμένη μελέτη». Τα δημοσιεύματα επικαλούνταν δηλώσεις συναδέλφων του Ντρόστεν, οι οποίοι ωστόσο διέψευσαν αμέσως, με τον ίδιο να δηλώνει ότι δέχθηκε απειλητικά μηνύματα, όπως και ο υπεύθυνος υγείας του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Καρλ Λάουτερμπαχ.
Είναι προφανές ότι σε τέτοιες συνθήκες θα ήταν αδιανόητο να μην προστατευτούν τα μέλη της επιτροπής.
Ισπανία: Δεν δίνουν ούτε τα ονόματα
Στην Ισπανία, ο επικεφαλής επιδημιολόγος Φερνάντο Σιμόν, που είχε πρωτοκάνει το ντεμπούτο του το 2014 στην κρίση του Έμπολα, δέχεται πολλές επικρίσεις για λάθη, για το γεγονός ότι επέτρεψε τις διαδηλώσεις για την Ημέρα της Γυναίκας, στις 8 Μαρτίου, για ψέματα και πολιτικοποίηση της πανδημίας. Ο αρχηγός της αντιπολίτευσης Πάμπλο Κασάδο, όπως και οι ιατρικοί σύλλογοι της χώρας, ζήτησαν την παραίτησή του λόγω ανικανότητας.
Μεγάλη κρίση ξέσπασε όταν αποκαλύφθηκε πως τα τεστ που είχαν αγοραστεί από κινεζική εταιρία ήταν σκάρτα, με την κινεζική πρεσβεία να ανακοινώνει πως η συγκεκριμένη εταιρία δεν είχε λάβει άδεια λειτουργίας και τον Ισπανό υπουργό υγείας να επιμένει πως τα τεστ έφεραν την ένδειξη «ΕΕ».
Μπορείτε να φανταστείτε τι θα έκανε ο Τσίπρας αν συνέβαινε κάτι τέτοιο στην Ελλάδα; Αλλά προφανώς ό,τι κάνουν οι ομοϊδεάτες του στην Ισπανία είναι καλώς καμωμένο.
Και δεν είναι μόνο αυτό. Ο Φερνάντο Σιμόν και η κυβέρνηση Σάντσεθ – Ιγκλέσιας αρνούνται από τον περασμένο Μάιο να αποκαλύψουν τα ονόματα της επιτροπής εμπειρογνωμόνων που συμβουλεύουν για την κλιμάκωση και την αποκλιμάκωση των μέτρων στις 17 Αυτονομίες.
Το επιχείρημα υπήρξε από την αρχή ότι πρόκειται για δημοσίους υπαλλήλους, ότι τους προστατεύει ο νόμος περί προσωπικών δεδομένων και ότι οι ίδιοι δεν επιθυμούν να γίνουν γνωστά τα ονόματά τους.
«Δεν πρόκειται να σας δώσω ονόματα»…
Η επίσημη απάντηση τον Μάιο ήταν ότι «είναι μια ομάδα επαγγελματιών από τη γενική διεύθυνση της Δημόσιας Υγείας, με επικεφαλής την Πιλάρ Απαρίθιο και από το Συντονιστικό Κέντρο Υγείας και Έκτακτης Ανάγκης με επικεφαλής τον Φερνάντο Σιμόν. Είναι οι τεχνικοί που είναι υπεύθυνοι για την αξιολόγηση της τεκμηρίωσης που παρέχονται από τις Αυτόνομες Κοινότητες, προκειμένου να προχωρήσουν προς τη νέα κανονικότητα».
«Μας συμβουλεύουν εμπειρογνώμονες υψηλής ποιότητας», περιορίστηκε να αναφέρει ο πρωθυπουργός Σάντσεθ. Για να προσθέσει ο Σιμόν:
«Δεν πρόκειται να σας δώσω τα ονόματα οποιουδήποτε ατόμου στην ομάδα γιατί, καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας στην οποία βρισκόμαστε εδώ και αρκετούς μήνες, οι πιέσεις που υπέστη οποιοδήποτε άτομο του οποίου το όνομα δίνεται, εκ μέρους της κοινωνίας γενικά και των μέσων ενημέρωσης συγκεκριμένα, με εμποδίζει να δουλεύω ελεύθερα».
Όπως έγινε γνωστό, είκοσι από αυτούς τους επιστήμονες έχουν υπογράψει με την κυβέρνηση έγγραφο εμπιστευτικότητας πριν αναλάβουν υπηρεσία. Οι υπόλοιποι, εφόσον είναι δημόσιοι υπάλληλοι, καλύπτονται από νόμο του 1968 (δηλαδή νόμο του Φράνκο που διατηρεί ο σύντροφος Ιγκλέσιας).
Έτσι, τα μόνα ονόματα που δημοσιοποιήθηκαν ήταν αυτά των δεκαπέντε εμπειρογνωμόνων που όμως αποτελούν μια γνωστή μόνιμη επιτροπή, κυρίως άσχετων με την πανδημία ειδικοτήτων – από αστροφυσικούς, πρέσβεις, καθηγητές πληροφορικής κλπ.
Τελικά, καθώς οι πιέσεις συνεχίζονταν, ο υπουργός υγείας δήλωσε πως δεν χρησιμοποιούνται άλλοι ειδικοί εκτός αυτών που υπάγονται στο υπουργείο υγείας.
Στοιχεία ζητά μόνο η ακροδεξιά
Σημειώστε εδώ ότι το μόνο ισπανικό κόμμα που ζήτησε δημοσιοποίηση των ονομάτων της επιστημονικής επιτροπής είναι το ακροδεξιό VOX. Το δε Λαϊκό Κόμμα δεν ζητά ούτε ονόματα, ούτε πρακτικά, απλά κατήγγειλε ότι η κυβέρνηση είπε για άλλη μια φορά ψέματα – καθώς ο Σιμόν είχε ανακοινώσει πως δεν υπάρχει επιτροπή επιστημόνων και ο Σάντσεθ ομολόγησε πως πρόκειται για εμπειρογνώμονες υψηλού κύρους.
Στις 30 Νοεμβρίου, το Συμβούλιο Διαφάνειας και Καλής Διακυβέρνησης έδωσε εντολή στο υπουργείο Υγείας να δώσει εντός δέκα ημερών στη δημοσιότητα τα ονόματα των μελών της επιτροπής, αναφέροντας ότι η διαφάνεια είναι περισσότερο σημαντική από την προστασία προσωπικών δεδομένων.
Η απόφαση ήλθε ως απάντηση σε προσφυγή, στις 6 Μαΐου, δικηγόρου. Στις 29 Σεπτεμβρίου ο καταγγέλλων είχε λάβει αρνητική απάντηση από τον Σιμόν, «για λόγους προστασίας των προσωπικών δεδομένων», καθώς τα μέλη της επιτροπής εμπειρογνωμόνων είναι «δημόσιοι υπάλληλοι που δεν θεωρείται ότι έχουν υψηλό αξίωμα ούτε αποτελούν διευθυντικό προσωπικό».
Ωστόσο, και η συγκεκριμένη απόφαση δεν αφορούσε την επιστημονική επιτροπή, αλλά μόνο την τεχνική, που συνδέει μεταξύ τους τις Αυτονομίες.
Στην πράξη, η συγκεκριμένη απόφαση του Συμβουλίου Διαφάνειας δεν είναι δεσμευτική και η κυβέρνηση μπορεί είτε να την αγνοήσει, είτε να καταφύγει στην Δικαιοσύνη.
Στο μεταξύ, το δεκαήμερο πέρασε άπρακτο και η κυβερνητική εκπρόσωπος Μαρία Μοντέρο δήλωσε πως «το θέμα μελετάται», «γίνεται επεξεργασία των αρχείων», «θα εκτιμήσουμε την κατάσταση και θα μάθετε γρήγορα».
Στις 4 Δεκεμβρίου, η αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κάρμεν Κάλβο ξεκαθάρισε πως η αποκάλυψη των ονομάτων παραβιάζει τον νόμο περί προσωπικών δεδομένων. Στο μεταξύ, το Συμβούλιο Διαφάνειας δεν είναι σε θέση να γνωρίζει αν η κυβέρνηση έχει προσφύγει στην Δικαιοσύνη και τελικά συμφώνησαν όλοι πως το θέμα θα ξεκαθαριστεί στις 17 Δεκεμβρίου.
Σουηδία: Οι πρασινοκόκκινοι δεν έχουν ούτε… mail!
Το μοντέλο που έχει ακολουθήσει η πρασινοκόκκινη κυβέρνηση της Σουηδίας είναι γνωστό. Ήταν μια συνειδητή επιλογή – ήδη στις 3 Απριλίου ο πρωθυπουργός Στέφαν Λέβεν είχε δηλώσει στην εφημερίδα Dagens Nyheter: «Θα μετρήσουμε χιλιάδες νεκρούς και πρέπει να προετοιμαστούμε γι’ αυτό».
Το πρόσωπο που σχεδίασε την στρατηγική της ανοσίας της αγέλης – αν και επιμένει πως δεν ήταν αυτός ο σκοπός του – είναι ο επικεφαλής επιδημιολόγος της Υπηρεσίας Δημόσιας Υγείας Δρ. Άντερς Τέγκνελ. Εκ των υστέρων και ενώ η στρατηγική αυτή αποδείχθηκε αποτυχημένη, κυβερνητικά στελέχη υποστήριξαν πως αυτή σχεδιάστηκε από σοβαρούς επιστήμονες. Αλλά τα άτομα αυτά παρέμειναν παντελώς άγνωστα. Ο μόνος που έβγαινε και βγαίνει μπροστά είναι ο Τέγκνελ, ο οποίος ακόμη και σήμερα επιμένει πως η αύξηση του αριθμού των θανάτων «δεν σημαίνει πως η στρατηγική αυτή καθαυτή ήταν λάθος».
Όταν οι δημοσιογράφοι ζήτησαν να δημοσιοποιηθεί η αλληλογραφία μεταξύ του πρωθυπουργού και της Υπηρεσίας Δημόσιας Υγείας, όλα τα e-mails και τα έγγραφα που αντάλλαξαν δηλαδή, από την 1η Ιανουαρίου ως τις 14 Σεπτεμβρίου, έλαβαν την απάντηση ότι τέτοιο υλικό δεν υπάρχει! Και ενώ ο Λέβεν είχε δεσμευτεί για μια εξεταστική επιτροπή πριν από το καλοκαίρι, κάτι τέτοιο δεν έχει φυσικά συμβεί.
Από την αρχή της πανδημίας μέχρι σήμερα, εκατοντάδες Σουηδοί επιστήμονες, ανάμεσά τους και όλα σχεδόν τα Βραβεία Νόμπελ, καταγγέλλουν και ζητούν περισσότερη διαφάνεια, φθάνοντας στο σημείο να πουν ότι η σουηδική κυβέρνηση έπαιξε ρώσικη ρουλέτα με την ζωή του λαού.
Τελευταία δημοσιεύματα αναφέρουν πως υπάρχει πια ένα ρήγμα ανάμεσα στην κυβέρνηση και στον Τέγκνελ, με την υπουργό Υγείας και Κοινωνικών Υποθέσεων Λένα Χάλενγκρεν να αναφέρει σε γραπτή της δήλωση πως «η κυβέρνηση ήταν ανά πάσα στιγμή έτοιμη να εισαγάγει περαιτέρω μέτρα αν τα είχαν εισηγηθεί οι εμπειρογνώμονες»…
Στις 19 Νοεμβρίου, η Βασιλική Ακαδημία Επιστημών που απονέμει τα Βραβεία Νόμπελ, κάλεσε την κυβέρνηση να αναθεωρήσει τις απόψεις της ως προς τη χρήση μάσκας, αλλά η κρατούσα άποψη είναι πως η μάσκα παρέχει την ψευδαίσθηση της ασφάλειας.
Φανταστείτε τι θα έκανε ο Τσίπρας αν στην Ελλάδα συνέβαιναν αυτά που συμβαίνουν στη Σουηδία των συντρόφων του!
Ολλανδία: Μία «δεξαμενή» για μία κοινή πρόταση
Στην Ολλανδία, επικεφαλής στον αγώνα κατά της πανδημίας τέθηκε ο Γιάαπ βαν Ντίσσελ, διευθυντής του Κέντρου Ελέγχου Μολυσματικών Ασθενειών του Εθνικού Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας. Ο ίδιος αποτελεί μέλος της ομάδας εργασίας μολυσματικών ασθενειών και αντιπρόεδρος της συμβουλευτικής ομάδας για τις μολυσματικές ασθένειες της Ευρωπαϊκής Ιατρικής Εταιρίας.
Ενημερώνει ο ίδιος την κοινή γνώμη, ενώ τάχθηκε υπέρ ενός λιγότερου αυστηρού μοντέλου αντιμετώπισης της πανδημικής κρίσης, υποστηρίζοντας ότι από τον ιό ίσως θα χρειαζόταν να προσβληθεί ο μισός πληθυσμός της χώρας, προκειμένου να επιτευχθεί ένα είδος ανοσίας της αγέλης. Η άποψή του δεν υπήρξε δημοφιλής στη χώρα, όπου κάποιοι τον αποκαλούν «τρελό επιστήμονα».
Στον ολλανδικό ΟΜΤ (Ομάδα Διαχείρισης Κρίσεων) μετέχουν επιστήμονες από όλα τα πεδία. Υπάρχει μια μόνιμη ομάδα αποτελούμενη από ένδεκα επιστήμονες προερχόμενους από τα μεγαλύτερα Ινστιτούτα της χώρας και σ’ αυτήν την ομάδα, ανάλογα με την κρίση, καλούνται κάθε φορά πρόσθετα μέλη. Για λόγους διαφάνειας, έχει δοθεί στην δημοσιότητα ένας κατάλογος ονομάτων ογδόντα περίπου επιστημόνων που αποτελούν την «δεξαμενή» από την οποία αντλούνται κάθε φορά εκείνοι οι επιστήμονες που κρίνονται απαραίτητοι για την περίσταση. Αλλά δεν δημοσιοποιούνται τα ονόματα της συγκεκριμένης κάθε φορά ομάδας, η οποία προβλέπεται να συνεδριάζει δια ζώσης, ώστε να διασφαλίζεται η ελεύθερη μεταξύ τους επικοινωνία.
Οι αναφορές που παραδίδουν στην κυβέρνηση είναι εμπιστευτικές, δημοσιοποιούνται μετά την εφαρμογή των μέτρων, ωστόσο δεν δημοσιοποιούνται τα πρακτικά των συζητήσεών τους. Αυτό που δημοσιοποιείται είναι η συνισταμένη των απόψεών τους, διαμορφωμένη σε μια κοινή πρόταση.
Επιστήμονες υπό αστυνομική προστασία
Στην παρούσα συγκυρία, κάποια από τα μέλη της Επιτροπής αποφάσισαν να εμφανίζονται δημόσια για να ενημερώνουν τον κόσμο. Ωστόσο πολλοί από αυτούς τους επιστήμονες δέχθηκαν απειλητικές επιστολές, που μπήκαν κατευθείαν στα γραμματοκιβώτιά τους. Το κείμενο που έλαβε ο καθηγητής Αντρέα Βοςς ήταν «φριχτέ πίθηκε, γύρνα πίσω στη Γερμανία», ενώ η Μάριον Κούπμανς έλαβε μέσω διαδικτύου απειλητικά μηνύματα συνοδευόμενα από σκίτσα αγχόνης. Πολλοί από αυτούς τέθηκαν υπό αστυνομική προστασία, άλλοι ανακοίνωσαν ότι θα σταματήσουν να μιλούν δημόσια. Η Μάριον Κούπμανς είπε σε μια συνέντευξη ότι λαμβάνει μέτρα και ότι έπαψε να πηγαίνει στη δουλειά της με το τρένο, προτιμώντας να φθάνει ως εκεί οδηγώντας το αυτοκίνητό της.
«Αυτοί είναι όλοι επιστήμονες, οι καλύτεροι στον τομέα τους. Και πρέπει να αντιμετωπίζουν αυτούς τους ηλίθιους», δήλωσε οργισμένος ο πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε, καλώντας τους συγχρόνως να συνεχίσουν να εμφανίζονται στα μέσα ενημέρωσης, προσφέροντας το πολύτιμο έργο τους.
Καμιά δημοσιότητα και στη Βρετανία
Στη Βρετανία, επικεφαλής της μάχης κατά του κορωνοϊού έχει τεθεί ο επιδημιολόγος Κρις Γουίτι, 53 χρόνων, καθηγητής δημόσιας και διεθνούς υγείας στην Σχολή Υγιεινής και Τροπικών Ασθενειών του Λονδίνου μέχρι την ημέρα που ανέλαβε επικεφαλής σύμβουλος της κυβέρνησης.
Ο πατέρας του, Κέννεθ Γουίτι, Ακόλουθος Πολιτισμού στην Βρετανική Πρεσβία στην Αθήνα, δολοφονήθηκε το 1984, στα 44 χρόνια του από τρομοκράτες, καθώς συνόδευε στα σπίτια τους τρεις γυναίκες υπαλλήλους του Βρετανικού Συμβουλίου.
Στις 3 Νοεμβρίου, Κρις Γουίτι και ο επικεφαλής επιστημονικός σύμβουλος Σερ Πάτρικ Βάλανς εμφανίστηκαν ενώπιον της Επιτροπής Επιστημών και Τεχνολογίας του βρετανικού κοινοβουλίου. Με τους Εργατικούς να τους κατηγορούν ότι τα διαγράμματα από όπου προέκυπτε πως μέχρι τις 20 Δεκεμβρίου η Βρετανία θα θρηνούσε άλλους 4.000 θανάτους τρομοκράτησαν τον κόσμο.
Ο Γουίτι τους απάντησε πως αυτά δεν τα έβγαλε από το κεφάλι του, αλλά προέρχονται από σοβαρούς επιστήμονες της Οξφόρδης, τους οποίους ωστόσο δεν κατονόμασε.
Τα ονόματα των μελών της Επιστημονικής Συμβουλευτικής Ομάδας Έκτακτης Ανάγκης (Sage) δεν έχουν αποκαλυφθεί και μπροστά βγαίνει μόνο ο πρόεδρός της Σερ Βάλανς. Η επιτροπή δεν έχει μόνιμα μέλη, αλλά διαμορφώνεται με βάση τις εκάστοτε ανάγκες, με επιστήμονες προερχόμενους από μια δεξαμενή ονομάτων. Σύμφωνα με την ακολουθούμενη διαδικασία, ο επιστήμονας λαμβάνει ένα ηλεκτρονικό μήνυμα με το οποίο καλείται να συμμετάσχει στην επιτροπή Sage με αντικείμενο το τάδε θέμα.
Ανήκουν στην Ομάδα Cobra
Σε επιστολή του προς το Κοινοβούλιο, ο Σερ Πάτρικ Βάλανς ανέφερε πως τα ονόματα των μελών της επιστημονικής επιτροπής για την πανδημία του κορωνοϊού δεν δημοσιοποιούνται μετά από σύσταση του Κέντρου Προστασίας Εθνικών Πληροφοριών.
Όπως ανέφερε, η απόφαση αυτή προστατεύει την προσωπική ασφάλεια των μελών, αλλά και τους προστατεύει από «λόμπι και άλλες ανεπιθύμητες επιρροές που θα έθεταν σε κίνδυνο την ικανότητά τους για αμερόληπτη κρίση».
Μάλιστα, ο Γουίτι υπενθύμισε ότι η επιστημονική επιτροπή αποτελεί υποεπιτροπή της Cobra, της κυβερνητικής επιτροπής διαχείρισης κρίσεων, ενώ ο Σερ Ίαν Ντάιαμοντ, που έχει χρηματίσει στο παρελθόν επικεφαλής ανάλογων επιτροπών, κατέθεσε πως «εκεί έξω υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον από ανθρώπους που θα ήθελαν να διεισδύσουν στην επιτροπή και να αλλάξουν τις αποφάσεις της και αυτό δεν πρέπει ποτέ να επιτρέψουμε να συμβεί».
Τελικά, δόθηκαν στη δημοσιότητα τα ονόματα εκατοντάδων επιστημόνων που μετέχουν σε δέκα επιτροπές οι οποίες συναποτελούν την γενική δεξαμενή, αφού προηγουμένως ζητήθηκε η άδεια των επιστημόνων, πολλοί από τους οποίους δεν την έδωσαν. Οπότε αντιλαμβάνεται κανείς πως θα ήταν αδύνατον στην Βρετανία να τεθεί θέμα δημοσιοποίησης των πρακτικών.
Ιταλία: Τεχνική επιτροπή χωρίς ειδικούς επιστήμονες
Στην Ιταλία, ο Βάλτερ Ριτσιάρντι, επικεφαλής σύμβουλος της ιταλικής κυβέρνησης, μέλος της ευρωπαϊκής συμβουλευτικής επιτροπής της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, πρώην πρόεδρος Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας, ζήτησε δρακόντεια μέτρα προστασίας από την πανδημία.
Τον Ιανουάριο του 2019 είχε παραιτηθεί από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας, διαμαρτυρόμενος για τη στάση της τότε κυβέρνησης όσον αφορά στους εμβολιασμούς. Όπως είχε πει, «όταν ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ματτέο Σαλβίνι δηλώνει πως, ως πατέρας, θεωρεί ότι υπάρχουν πολλά υποχρεωτικά, άχρηστα και επικίνδυνα εμβόλια, εκφράζει μια εντελώς αντιεπιστημονική άποψη».
Σήμερα λειτουργεί μια τεχνική-επιστημονική επιτροπή, που συνεστήθη στις 5 Φεβρουαρίου με διάταγμα του επικεφαλής της Πολιτικής Προστασίας Άντζελο Μπορέλλι. Τα μέλη της είναι είκοσι και επικεφαλής ο Ριτσιάρντι ο οποίος αποτελεί και τον σύνδεσμο με την κυβέρνηση.
Τα ισχυρά πρόσωπα είναι επτά. Ανάμεσά τους, ο Φράνκο Λοκατέλλι, επικεφαλής του Ανώτατου Συμβουλίου Υγείας, είναι ο άνθρωπος που κάλεσε την κυβέρνηση να μην ακούσει τις διαμαρτυρίες βιομηχάνων και επιχειρηματιών. Κανένας από αυτούς δεν είναι επιδημιολόγος ή λοιμωξιολόγος. Συμβουλεύονται τους ειδικούς, όπως ο Πάολο Βινέις, καθηγητής επιδημιολογίας στο Ιμπίριαλ Κόλλετζ του Λονδίνου, ο Τζοβάννι Ρέτσα, επικεφαλής του τμήματος μολυσματικών ασθενειών στο Ανώτατο Συμβούλιο Υγείας, ο επιστημονικός διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Έρευνας Μολυσματικών Νόσων «Σπαλλαντσάνι» Τζιουζέππε Ιππόλιτο, ο Ρανιέρι Γκουέρρα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Η συγκεκριμένη ομάδα κατευθύνει και μια άλλη επιτροπή, που με επικεφαλής τον γνωστό μάνατζερ Βιττόριο Κολάο, έχει αναλάβει να προτείνει λύσεις για την οικονομική ανάκαμψη.
Από τον Μάρτιο, στη Ιταλία τοποθετήθηκε εθνικός συντονιστής, ο Ντομένικο Άρκουρι, που ο Ρέντσι αποκάλεσε ειρωνικά «σούπερμαν» και ο Σαλβίνι ωμά… ανίκανο!
Συνολικά, τα ονόματα της επιτροπής είναι γνωστά και πρόκειται για αξιωματούχους, επικεφαλής διαφόρων κρατικών οργανισμών και του υπουργείου υγείας. Πρόκειται για 13 άτομα, που συνεπικουρούνται από επτά επιστήμονες, οι οποίοι επίσης κατέχουν υψηλές θέσεις σε πανεπιστημιακά νοσοκομεία και ιατρικούς συλλόγους.
Υπάρχει επίσης και ένας «στρατός» από 74 ειδικούς διαφόρων ειδικοτήτων, που έχουν αναλάβει συγκεκριμένους τομείς και καταθέτουν τις προτάσεις τους.
Φυσικά, ούτε στην Ιταλία έχει τεθεί θέμα δημοσιοποίησης των πρακτικών των συνεδριάσεών τους, παρά το γεγονός ότι στη χώρα υπάρχει πρόβλημα με τις διαφωνίες των περιφερειαρχών και ήδη οι εισαγγελίες ασχολούνται με καταγγελίες, σύμφωνα με τις οποίες κάποιες περιφέρειες παρέχουν ψευδή στοιχεία προκειμένου να μην ενταχθούν στις «κόκκινες» ζώνες.
Αυστραλία: Οι ειδικοί του… καναπέ
Στην Αυστραλία, ο επικεφαλής επιστήμονας Μπρένταν Μέρφι εμφανίζεται στην τηλεόραση μαζί με τον πρωθυπουργό Σκοτ Μόρισον και τον υπουργό υγείας Γκρεγκ Χαντ. Νεφρολόγος, δέχθηκε κριτική για αμφιλεγόμενες συμβουλές. Για παράδειγμα, είχε πει πως δεν υπάρχει πρόβλημα με τις χειραψίες, ενώ λίγες ώρες αργότερα ο ίδιος ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε πως οι χειραψίες πρέπει να σταματήσουν. Και όταν δήλωσε πως τα μέλη της κυβέρνησης δεν χρειάζεται να αυτοαπομονωθούν μετά την επαφή τους με τον υπουργό των Εσωτερικών ο οποίος είχε βρεθεί θετικός, και πάλι ο πρωθυπουργός έδωσε οδηγίες για το αντίθετο.
Ωστόσο, ήταν εκείνος που συμβούλεψε αμέσως να κλείσουν τα σύνορα με την Κίνα και κατέληξε να επιβάλει σκληρά μέτρα. Στα τέλη του Ιουνίου παραιτήθηκε προκειμένου να αναλάβει τη θέση του γενικού γραμματέα του υπουργείου υγείας – θέση για την οποία προοριζόταν λίγο πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας – και την θέση του πήρε ένας από τους αναπληρωτές του, ο Πολ Κέλλυ.
Στην αποχαιρετιστήρια συνέντευξή του, ο καθηγητής Μέρφι είπε πως χρειάστηκε να αντιμετωπίσει έναν στρατό από επιδημιολόγους του… καναπέ, οι μισοί από τους οποίους ζητούσαν περισσότερα μέτρα και οι άλλοι μισοί τάσσονταν υπέρ της ανοσίας της αγέλης. Ο ίδιος δηλώνει πως ακολουθήθηκε μια μέση οδός.
Η κυβέρνηση της Αυστραλίας ουδέποτε απέρριψε τις συμβουλές της Επιτροπής, αλλά, όπως αναφέρθηκε στον Τύπο, μερικές από αυτές ήταν πολύ βαριές για τα στομάχια των βουλευτών και του πρωθυπουργού.
Μία αναφορά, ούτε λόγος για πρακτικά
Πρόεδρος της Επιτροπής Προστασίας Υγείας της Αυστραλίας είναι ο εκάστοτε υπουργός Υγείας. Ωστόσο, λίγα πράγματα δημοσιοποιούνται γι’ αυτήν. Ειδικά στην αρχή της πανδημίας, η κυβέρνηση αρνήθηκε να δώσει στη δημοσιότητα τα ονόματα των μελών της επιτροπής – απλά επιβεβαίωσε ένα κατάλογο ονομάτων που εστάλη από τον ιστότοπο Crikey. Τα μόνα ονόματα που ήταν γνωστά ήταν των επικεφαλής υγείας από τις πολιτείες.
Πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας, η επιτροπή αποτελούσε συμβουλευτικό όργανο του υπουργού υγείας. Μετά την έναρξη της πανδημίας, η επιτροπή αναφέρεται στον επικεφαλής επιδημιολόγο και δι’ αυτού ενημερώνεται η κυβέρνηση.
Η ομάδα των επιστημόνων επικοινωνεί μέσω τηλεδιάσκεψης καθημερινά και για περίπου δύο ώρες. Μετά, συντάσσεται μια αναφορά που πάει κι’ έρχεται μεταξύ των μελών έως ότου επιτευχθεί συμφωνία. Οι τελικές αποφάσεις λαμβάνονται από τον επικεφαλής και την κυβέρνηση.
Στην επιτροπή συμμετέχουν 25 άτομα – 20 κρατικοί αξιωματούχοι εμπλεκόμενοι στον τομέα υγείας και πέντε προσκεκλημένοι ειδικοί, ενώ ο επικεφαλής επιδημιολόγος έχει τέσσερις αναπληρωτές. Τα ονόματα όλων δημοσιοποιήθηκαν τελικά (και αυτά των πέντε επιστημόνων).
Σε μια συνέντευξή του, ο καθηγητής επιδημιολογίας Άλλαν Τσενγκ είπε ότι στις συναντήσεις τους εκφράζουν όλοι ζωηρά τις απόψεις τους. «Ως γιατρός», πρόσθεσε, «μπορώ να μιλώ ελεύθερα και δημόσια, αλλά δεν μπορούμε να αποκαλύπτουμε ποιος είπε τι». Πρόσθεσε επίσης πως ως γιατρός μπορεί να λαμβάνει αποφάσεις για έναν άνθρωπο κάθε φορά και όχι για εκατομμύρια – εξηγώντας έτσι και το γεγονός ότι οι τελικές αποφάσεις πρέπει να ανήκουν στις κυβερνήσεις.
Ένα άλλο μέλος της επιτροπής, ο καθηγητής Τζέιμς Μακ Κάου είπε σε μια συνέντευξή του ότι συχνά στην επιτροπή διατυπώνονται διαφορετικές απόψεις. «Μερικές φορές συμφωνούμε απολύτως, άλλες φορές όχι», είπε. «Μπορούμε να μιλάμε δημόσια, αλλά δεν μπορούμε να λέμε ποιος διαφώνησε με τι στη διάρκεια των συναντήσεών μας».
Και στην Αυστραλία, η αντιπολίτευση εκφράζει τις ανησυχίες της για την διαδικασία, πλην όμως πρακτικά δεν δημοσιοποιούνται, ενώ όλοι γνωρίζουν πως το πρόβλημα συνίσταται στο γεγονός ότι οι τοπικές κυβερνήσεις των πολιτειών συχνά ακολουθούν δική τους γραμμή και όχι αυτή που συνιστούν η επιτροπή και η κυβέρνηση.
Ιρλανδία: Κοινή αναφορά, καθόλου πρακτικά
Στην Ιρλανδία, όπου το δημόσιο σύστημα υγείας είναι πολύ αδύναμο, η υπό τον επικεφαλής επιστημονικό αξιωματούχο Τόνι Χόλοχαν επιτροπή είχε από την αρχή ζητήσει να βρεθεί η χώρα στο Επίπεδο 5, που είναι το ανώτατο στάδιο συναγερμού. Ωστόσο, η τρικομματική κυβέρνηση του πρωθυπουργού Μάικλ Μάρτιν έδωσε μεγαλύτερη βάση στις απόψεις του επιχειρηματικού κόσμου, που είχε προβλέψει ολοκληρωτική καταστροφή της οικονομίας. Και επελέγη το Επίπεδο 3. Αλλά τον Οκτώβριο χρειάστηκε να επιβληθούν νέα περιοριστικά μέτρα. Από τις 27 Νοεμβρίου η χώρα επέστρεψε πάλι στο Επίπεδο 3.
Από την 1η Δεκεμβρίου άνοιξαν όλες οι μη βασικές υπηρεσίες και από τις 4 Δεκεμβρίου τα εστιατόρια και τα μπαρ.
Στην Ιρλανδία η Εθνική Ομάδα Έκτακτης Ανάγκης (NPHET) αποτελείται από οκτώ μέλη και καταλήγουν πάντα σε κοινή αναφορά την οποία παραδίδουν στην κυβέρνηση. Για τα πρακτικά, ούτε λόγος…
Βέλγιο: Κοινό κείμενο παρά το γενικό χάος
Στο Βέλγιο, ο πρόεδρος του Ανώτατου Συμβουλίου Υγείας Ζαν Νέβ, άσκησε πρόσφατα κριτική όσον αφορά στον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση της πρώην πρωθυπουργού Σοφί Βιλμές αντιμετώπισε την κρίση στο αρχικό στάδιο της πανδημίας. Μιλώντας στις 4 Δεκεμβρίου μπροστά στην ειδική επιτροπή για τον κορωνοϊό του ομοσπονδιακού κοινοβουλίου, αποκάλυψε ότι οι πολιτικοί απέτυχαν να ακολουθήσουν τις συμβουλές των ειδικών επιστημόνων. Κι’ αυτό, όπως είπε, διότι η κεντρική κυβέρνηση δεν διαθέτει πλήρεις εξουσίες και οι τοπικές κυβερνήσεις δεν ακολουθούσαν τις κεντρικές οδηγίες.
Αλλά το Βέλγιο είναι εντελώς ειδική περίπτωση, καθώς διαθέτει εννέα υπουργούς υγείας, πέντε επιτροπές σε κεντρικό επίπεδο και πολλές άλλες σε επίπεδο τοπικών κυβερνήσεων. Οπότε ο καθένας συμβούλευε ό,τι πίστευε και η κυβέρνηση εμφανίστηκε αδύναμη να επιβάλει μια κοινή γραμμή αντιμετώπισης της πανδημίας.
Παρ’ όλα αυτά, οι γενικές οδηγίες δίνονται από την κεντρική επιστημονική επιτροπή με κοινό κείμενο που συνυπογράφουν όλοι.
Γαλλία: Οι επιστήμονες στο απυρόβλητο
Στη Γαλλία, επικεφαλής του αγώνα έχει τοποθετηθεί ο καθηγητής Ζερόμ Σαλομόν, νούμερο 2 στο υπουργείο υγείας από τον Ιανουάριο του 2018. Ειδικευμένος σε θέματα δημόσιας υγείας και στις μολυσματικές και τροπικές ασθένειες και επιδημίες, σύμβουλος του σοσιαλιστή υπουργού υγείας Μπερνάρ Κουσνέρ το 2000, τον περασμένο Ιούνιο χρειάστηκε να απολογηθεί ενώπιον κοινοβουλευτικής επιτροπής για τον τρόπο αντιμετώπισης της πανδημίας στην δεινά δοκιμαζόμενη χώρα.
Ο ίδιος υπερασπίστηκε τις αποφάσεις, υποστηρίζοντας ότι ακολουθήθηκαν όλα τα διεθνή πρότυπα, ενώ ενώπιον της κοινοβουλευτικής επιτροπής εμφανίστηκαν μόνο αξιωματούχοι της πρώτης γραμμής με κυβερνητικό αξίωμα, αλλά όχι επιστήμονες της επιτροπής. Άλλωστε, την ευθύνη για την ενημέρωση στη Γαλλία έχει αποκλειστικά ο Σαλομόν.
Και οι περιπέτειες του Φάουτσι
Στις ΗΠΑ, οι περιπέτειες του Δόκτορα Φάουτσι, ο οποίος διαφώνησε ανοιχτά με τον Ντόναλντ Τραμπ, είναι γνωστές. Διευθυντής του Εθνικού Κέντρου Μολυσματικών Ασθενειών από το 1984, έχοντας υπηρετήσει έξι Αμερικανούς Προέδρους, ο Φάουτσι «διόρθωνε» τον πρόεδρο στον αέρα μέχρι την ώρα που μπήκε στον πάγο. Πρόσφατα, ο εκλεγμένος Πρόεδρος Μπάιντεν του ζήτησε να ξαναπιάσει δουλειά και εκείνος δέχθηκε ευχαρίστως.
Επί Τραμπ, στον Φάουτσι είχε αρχικά απαγορευτεί να λαμβάνει μέρος στις ενημερώσεις ή να καταθέσει ενώπιον επιτροπής της Γερουσίας, ενώ ο Τραμπ είχε δημιουργήσει μια δική του ομάδα, με την οποία επίσης διαφωνούσε, καταλήγοντας τελικά να «ενημερώνει» ο ίδιος.
Συμπέρασμα: Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτά που ζητάει ο κ. Τσίπρας, στον υπόλοιπο κόσμο ούτε τα ζητάει κανείς, ούτε γίνονται αποδεκτά…
*Βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών, Ν.Δ., πρώην υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και κυβερνητική εκπρόσωπος, δημοσιογράφος
