Τα σχέδια του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας, με «όπλα» την επιδότηση 100.000 νέων θέσεων εργασίας και την αύξηση των κονδυλίων των επιδομάτων κατά 300 εκατ. ευρώ, ξεδιπλώνει η υφυπουργός Εργασίας, αρμόδια για θέματα Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Δόμνα Μιχαηλίδου, στη συνέντευξη που παραχώρησε στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Όπως λέει, σκοπός της κυβέρνησης είναι η άσκηση ενεργητικών πολιτικών καταπολέμησης της φτώχειας και όχι ο περιορισμός μόνο σε επιδόματα και παθητική αποδοχή δεδομένων.
H συνέντευξη της υφυπουργού Εργασίας, αρμόδιας για θέματα Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Δόμνας Μιχαηλίδου, στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τη δημοσιογράφο Γεωργία Μπάρλα.
Ερ: Κυρία Μιχαηλίδου, το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων υλοποιεί φέτος ένα παράλληλο πρόγραμμα 15.000 επιπλέον voucher για βρεφονηπιακούς σταθμούς, αυξάνοντας τα εισοδηματικά κριτήρια και εισάγοντας στο πρόγραμμα και εργαζόμενες μητέρες στο Δημόσιο. Πώς κρίνετε την ανταπόκριση; Προγραμματίζονται άμεσα ανάλογες δράσεις για την περαιτέρω στήριξη της οικογένειας;
Απ: Είναι αλήθεια πως φέτος για πρώτη φορά δώσαμε 15.000 επιπλέον θέσεις για παιδιά που έως τώρα αποκλείονταν από το πρόγραμμα Εναρμόνισης Επαγγελματικής και Οικογενειακής Ζωής, γνωστό ως ΕΣΠΑ, διότι είτε οι μητέρες τους εργάζονταν στο Δημόσιο είτε είχαν υψηλότερα εισοδήματα.
Με το παράλληλο πρόγραμμα του υπουργείου Εργασίας αυξήσαμε τα όρια κατά 9.000 ευρώ, διορθώσαμε την αδικία για τις μητέρες που εργάζονται στο Δημόσιο και κάναμε πράξη την εξαγγελία μας ότι δεν θα μείνει κανένα παιδί εκτός βρεφονηπιακών σταθμών. Συγκεκριμένα,
για τη χρονιά 2020-2021, παίρνουν voucher για παιδικό σταθμό 21% περισσότερα παιδιά από όσα την αμέσως προηγούμενη χρονιά, περισσότερα δηλαδή από 91.000 παιδιά. Ο αριθμός αυτός μπορεί μάλιστα να αυξηθεί και άλλο με τη συμπλήρωση τυπικά ελλιπών φακέλων.
Είμαστε στον πρώτο χρόνο κι έχουμε πολλά να κάνουμε ακόμα, για να ενισχύσουμε την ελληνική οικογένεια. Οι βρεφονηπιακοί σταθμοί για εμάς έχουν εξαιρετικά ουσιαστικό ρόλο. Δεν περιορίζεται στην επαγγελματική διευκόλυνση των εργαζόμενων γονέων, αλλά θα πρέπει να έχουν βασικό ρόλο στη φροντίδα και την ανάπτυξη των παιδιών.
‘Αμεσο αποτέλεσμα της πολιτικής μας είναι αφενός η στήριξη των οικογενειών και αφετέρου η ανάπτυξη των παιδιών, μέσω ενός ολιστικού προγράμματος για τους βρεφονηπιακούς σταθμούς. Ολιστικού υπό την έννοια ότι θα περιλαμβάνει την εκπαίδευση, τη δημιουργική απασχόληση, την ανάπτυξη δεξιοτήτων, καθώς και τη μέριμνα για την ψυχική και πνευματική τους υγεία. Τα πρώτα βήματα στην εκπαίδευση του παιδιού είναι καθοριστικά για το μέλλον του και οι σωστά οργανωμένες δομές έχουν τη δυνατότητα σημαντικής προσφοράς. Η ισότιμη ανάπτυξη των παιδιών σε ένα αναβαθμισμένο παιδαγωγικά περιβάλλον αποτελεί έναν από τους επόμενους στόχους του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων στον τομέα της προστασίας των παιδιών.
Η βελτίωση και προτυποποίηση των προγραμμάτων θα ενισχύσει την ανάπτυξη των βρεφών, με τρόπο τέτοιο ώστε να τα προετοιμάζει σωστά για τα επόμενα σχολικά έτη, αλλά θα περιλαμβάνει και την έγκαιρη διάγνωση γνωσιακών και συμπεριφορικών διαταραχών.
Ερ: Αναφορικά με την επιδοματική πολιτική, σχεδιάζετε αλλαγές στα κριτήρια για τη χορήγηση του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος ή διεύρυνση των δικαιούχων;
Απ: Πρώτο μας μέλημα για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας είναι η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Ήδη, ο Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ) έχει ανακοινώσει ένα κολοσσιαίο πρόγραμμα για τη δημιουργία 100.000 επιδοτούμενων θέσεων εργασίας με κάλυψη ασφαλιστικών εισφορών στο 100% και κίνητρα για την πρόσληψη μακροχρόνια ανέργων. Σκοπός μας είναι οι ενεργητικές πολιτικές καταπολέμησης της φτώχειας και όχι ο περιορισμός μόνο σε επιδόματα και παθητική αποδοχή δεδομένων.
Φυσικά όμως και θα καλύψουμε όλους τους συμπολίτες μας που είδαν τα εισοδήματά τους να μειώνονται δραματικά, λόγω της πανδημίας. Γι’ αυτόν το λόγο, προβλέπουμε αύξηση κατά 300 εκατ. ευρώ του συνολικού κονδυλίου επιδομάτων για την κάλυψη του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, που αφορά 270.000 νοικοκυριά, του επιδόματος στέγασης, που απευθύνεται ήδη σε 260.000 οικογένειες, του επιδόματος παιδιού, που ήδη καλύπτει περισσότερες από 900.000 οικογένειες και 1,5 εκατομμύριο παιδιά, αλλά και του επιδόματος γέννησης, όπως και των αναπηρικών επιδομάτων.
Επιπλέον, διευρύνουμε τις κατηγορίες δικαιούχων για το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα. Όπως έχουμε ήδη προβλέψει στο σχέδιο νόμου για την Πρόνοια, το οποίο παρουσίασα στο τελευταίο υπουργικό συμβούλιο, το επίδομα πλέον θα το χορηγούμε και στους αστέγους και στις γυναίκες θύματα βίας που ζουν σε ξενώνες φιλοξενίας, μία κίνηση που δεν έχει γίνει ποτέ έως τώρα.
Ερ: Στην Ελλάδα, οι θεσμοί της υιοθεσίας και της αναδοχής ήταν ταυτισμένοι με χρονοβόρες και επίπονες διαδικασίες. Στόχος σας, όπως έχετε δηλώσει επανειλημμένως, είναι να βρεθεί «μία οικογένεια για κάθε παιδί». Στην παρούσα φάση, πόσες υιοθεσίες/αναδοχές βρίσκονται στο στάδιο της ολοκλήρωσης; Εξετάζονται νέες παρεμβάσεις στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο;
Απ: Στις υιοθεσίες και τις αναδοχές έχει συντελεστεί τον τελευταίο χρόνο μία τεράστια αλλαγή. Η γραφειοκρατία και οι αδιαφανείς διαδικασίες αποτελούν παρελθόν. Δημιουργήθηκε ένα ενιαίο δίκαιο σύστημα υιοθεσιών-αναδοχών, που περιλαμβάνει πλέον όλα τα παιδιά και όλους τους ενδιαφερόμενους, σε όποιο μέρος της χώρας κι αν κατοικούν.
Οι νέες διαδικασίες δεν είναι ούτε χρονοβόρες ούτε επίπονες. Κάθε υποψήφιος γονιός μπορεί να κάνει μία αίτηση στο anynet.gr, να επισυνάψει τα δικαιολογητικά που απαιτούνται και, εφόσον ελεγχθεί από τους αρμόδιους κοινωνικούς λειτουργούς και κριθεί κατάλληλος για γονέας, να λάβει την απαιτούμενη εκπαίδευση και να ενταχθεί στα Εθνικά Μητρώα Υποψήφιων Αναδόχων και Θετών Γονέων αντίστοιχα. Όλη η διαδικασία συνολικά διαρκεί έως έναν χρόνο για την υιοθεσία και 10 μήνες για την αναδοχή.
Μέσα στους μήνες που έχει τεθεί σε εφαρμογή το νέο σύστημα, τα συνταιριάσματα που έχουν γίνει από το σύστημα είναι ήδη περισσότερα από 300. Πάνω από τα μισά αφορούν υποθέσεις υιοθεσιών – σχεδόν 200 – και τα υπόλοιπα θα οδηγήσουν, εφόσον ολοκληρωθούν, σε αναδοχές. Οι αριθμοί αυτοί αυξάνονται συνεχώς, όσο το σύστημα βρίσκει το ρυθμό του και βελτιώνει τη λειτουργία του στην πράξη.
Μετά από τόσα χρόνια αναμονής και υποσχέσεων, που ποτέ δεν τηρήθηκαν, καταλαβαίνω τους πολίτες που δείχνουν δυσπιστία προς το κράτος. Θα ζητήσω λίγη υπομονή. Το νέο σύστημα, για να λειτουργήσει ολοκληρωτικά, χρειάζεται, όπως καταλαβαίνετε, μία περίοδο προσαρμογής. Υποθέσεις που χρονίζουν, υιοθεσίες που δεν έγιναν με ξεκάθαρες διαδικασίες, νομικές διαδικασίες που χρειάζεται να επανεξεταστούν, χρόνος που απαιτείται, ώστε οι δομές να αλλάξουν τρόπο προσέγγισης. Τα γνωρίζουμε όλα αυτά ως υπουργείο, έχουμε σκύψει πάνω σε αυτά τα προβλήματα, τα παρακολουθούμε και είμαστε έτοιμοι, για να παρέμβουμε.
Ερ: Κατά γενική ομολογία, στη χώρα μας δεν είναι ικανοποιητικά ανεπτυγμένος ο θεσμός της αναδοχής. Πώς πιστεύετε ότι μπορεί να αλλάξει αυτό;
Απ: Οι περισσότεροι πολίτες δεν αποφασίζουν εύκολα να γίνουν ανάδοχοι, γιατί η ιδέα δεν είναι ευρέως γνωστή και προβεβλημένη, ενώ αρκετοί την συγχέουν με την υιοθεσία. Για να καταλάβουν καλύτερα οι αναγνώστες σας, το πρόγραμμα της αναδοχής αφορά παιδιά που δεν μπορούν να δοθούν για υιοθεσία, για νομικούς κυρίως λόγους, καθώς ο φυσικός γονέας διατηρεί την επιμέλεια του παιδιού. Και αυτά τα παιδιά είναι τα περισσότερα από εκείνα που βρίσκονται σήμερα σε δομές φροντίδας. Την ίδια στιγμή, όμως, οι περισσότεροι υποψήφιοι γονείς προτιμούν την υιοθεσία, για την οποία τα παιδιά στις δομές είναι λιγότερα.
Στο εξωτερικό η αναδοχή είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη εδώ και χρόνια. Στη χώρα μας, όλα τα ζευγάρια με σύμφωνο συμβίωσης, αλλά και οι μονογονεϊκές οικογένειες, μπορούν να στραφούν στην αναδοχή και να χαρίσουν στα παιδιά μία ζεστή αγκαλιά. Είναι πολύ σημαντικό για τα παιδιά αυτά να γίνουν μέλη ανάδοχων οικογενειών. Ακόμη και όταν κάποια στιγμή επιστρέψουν στη βιολογική τους οικογένεια, η σχέση που αναπτύσσεται με τον ή τους ανάδοχους γονείς μένει για πάντα. Και είναι πολύτιμα τα όσα τους προσφέρουν οι ανάδοχοι γονείς, ειδικά αν πρόκειται για γονείς που έχουν οικογένεια με δικά τους παιδιά, έστω και αν πρόκειται για σχήματα αναδοχής μερικών ημερών, π.χ. Σαββατοκύριακων.
Για όλους αυτούς τους λόγους έχουμε βάλει στο επίκεντρο των προσπαθειών μας την προαγωγή του θεσμού της αναδοχής. Προχωράμε άμεσα την επέκταση του δικαιώματος χορήγησης του επιδόματος αναδοχής και από τις 82 δομές φιλοξενίας παιδιών και το αυξάνουμε κατά 25%. Επιπλέον, συνεργαζόμαστε πολύ στενά ως υπουργείο με τη UNICEF και ξεκινάμε μαζί της άμεσα ειδική εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των υποψηφίων για την προώθηση συνολικά του θεσμού της αναδοχής. Είναι βασικό μας μέλημα να μην βρίσκονται τα παιδιά αυτά μέσα σε κλειστές δομές, αλλά να νιώσουν τη ζεστασιά και την αγάπη μίας οικογένειας. Γιατί ακόμα και η καλύτερη δομή δεν είναι οικογένεια.
Ερ: Ήδη βρίσκεται σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία. Ποιες είναι οι κυριότερες δράσεις που προωθούνται από την πλευρά του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, ώστε να εξασφαλιστεί η αυτόνομη διαβίωση και η βελτίωση της καθημερινότητάς τους;
Απ: Θα μου επιτρέψετε πρώτα να πω δύο λόγια συνολικά για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώµατα των Ατόµων µε Αναπηρία, ακριβώς γιατί αποτελεί μία πρωτόγνωρη τομή για το κοινωνικό κράτος στη χώρα μας. Πρόκειται για μία παρέμβαση συνολική και οριζόντια, η οποία συντελείται µε την ευθύνη και το συντονισμό του υπουργού Επικρατείας κ. Γεραπετρίτη.
Συγκεκριμένα τώρα και σε ό,τι αφορά στην ανεξάρτητη διαβίωση των συνανθρώπων μας με αναπηρίες, μέσα από το Σχέδιο αναπτύσσουμε μία σειρά παρεμβάσεις. Βάζουμε στο επίκεντρο των πολιτικών μας το θεσμό του Προσωπικού Βοηθού. Έχουμε δουλέψει πολύ πάνω σε αυτό, ήδη από τον περασμένο Απρίλιο, με ειδική ομάδα από επιστήμονες, εμπειρογνώμονες και εκπροσώπους φορέων πολιτών με αναπηρίες και είναι ένας θεσμός που θα αλλάξει πολύ τα δεδομένα.
Ακόμα, υιοθετούμε καινοτόμες προτάσεις, προωθώντας προγράµµατα δημιουργίας αυτόνοµων κατοικιών και προσβάσιµων γειτονιών με παράλληλες δομές και υπηρεσίες για την αντιμετώπιση των αναγκών των πολιτών με αναπηρίες που διαβιούν στην οικία τους ή λαµβάνουν φροντίδα από συγγενείς και φίλους. Έχουμε ήδη προχωρήσει σε δράσεις, όπως το relay service για την εξυπηρέτηση των κωφών σε νοσοκομεία και δημόσιες υπηρεσίες και έχουμε υποβάλει σειρά προτάσεων για χρηματοδότηση από το Ταμείο Συνοχής.
Τέλος, έχοντας υπ’ όψιν ότι ουσιώδης συνθήκη για την ανεξάρτητη διαβίωση για όλους μας είναι ο βιοπορισμός, προβλέπουμε μέτρα για την ένταξη των συνανθρώπων μας με αναπηρίες στην αγορά εργασίας. Επεκτείνουμε τα υποχρεωτικά κριτήρια προσβασιμότητας στους χώρους εργασίας και χρηματοδοτούμε κατά 90% τις εργονοµικές διευθετήσεις.
Ερ: Το τελευταίο χρονικό διάστημα, έχετε λάβει πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της θωράκισης των Μονάδων Φροντίδας Ηλικιωμένων έναντι του κορονοϊού. Εκτιμάτε ότι έχουν αποδώσει; Σκοπεύετε να ενισχύσετε τα μέτρα προστασίας και τους ελέγχους;
Απ: Το έχω πει πολλές φορές, αλλά θα το πω άλλη μία. Τα πρωτόκολλά μας είναι τα αυστηρότερα στην Ευρώπη. Κι αυτό γιατί εξαρχής ήμασταν αποφασισμένοι να προστατεύσουμε τους πιο ευάλωτους. Απόδειξη ότι στο πρώτο κύμα του κορονοϊού καταφέραμε να θωρακίσουμε τις δομές και να έχουμε ελάχιστα κρούσματα.
Στο δεύτερο κύμα δυστυχώς έχουμε περιπτώσεις που ο ιός κατάφερε να μπει και να μεταδοθεί. Κανένα, όμως, πρωτόκολλο και κανένα τεστ δεν μπορεί να έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα, να προστατεύσει τις γιαγιάδες και τους παππούδες μας, από μόνο του. Κανένα τεστ δεν μπορεί να αντικαταστήσει την προσωπική ευθύνη. Γι΄ αυτό είναι σημαντικό όλοι, χωρίς καμία παρέκκλιση, να τηρούμε αυστηρά όλα τα μέτρα ατομικής προστασίας.
Έχουμε τρία «όπλα» στη διάθεσή μας, για να περιορίσουμε τη διασπορά του ιού στις δομές: τα αυστηρά πρωτόκολλα, που σας περιέγραψα, τους ελέγχους για την τήρηση των μέτρων και τη συνεχή διενέργεια τεστ ανίχνευσης κορονοϊού. Τα τεστ ανίχνευσης του ιού θα διεξάγονται πλέον από τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) ανά δύο εβδομάδες στις πλέον ευάλωτες δομές.
Γνωρίζουμε ότι δεν έχουμε τη δυνατότητα να εξαλείψουμε τον ιό με κανένα μέτρο, όσο αυστηρό κι αν είναι. Μπορούμε μόνο να τον περιορίσουμε. Κι αυτό πιστεύω ότι έχει γίνει έως σήμερα με επιτυχία. Στη χώρα μας η εικόνα παραμένει καλύτερη από πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Σε χώρες που επλήγησαν σημαντικά και στο πρώτο κύμα και στο δεύτερο, το 50% των απωλειών τους παρουσιάζονται σε Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων. Στη Γαλλία έχουν θρηνήσει στα γηροκομεία 14.000 ηλικιωμένους, στη Μ. Βρετανία περισσότερους από 20.000, στη Σουηδία 2.500 και στο Βέλγιο 5.000.
Παρ’ όλα αυτά χρειάζεται εγρήγορση, διότι πολύ εύκολα μπορεί η εικόνα να αλλάξει δραματικά. Τα κρούσματα σε μονάδες κοινωνικής φροντίδας, όπου η μετάδοση γίνεται με ραγδαία αυξανόμενους ρυθμούς, αναδεικνύουν ακόμη περισσότερο τη σημασία της ατομικής ευθύνης, της τήρησης των πρωτοκόλλων, της πιστής εφαρμογής των μέτρων που συνιστούν οι ειδικοί και θεσπίζει η Πολιτεία.
