Πριν μερικές μέρες και συγκεκριμένα στις 15 Σεπτεμβρίου άνοιξε την αυλαία της η 75η Γενική Συνέλευση (Γ.Σ.) του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) στη Νέα Υόρκη η οποία θα ολοκληρωθεί στις 30 Σεπτεμβρίου. Ένα από τα πολλά θέματα με τα οποία ασχολείται ο ΟΗΕ και αφορά άμεσα την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία είναι το λεγόμενο «Κυπριακό» ζήτημα.
Του Ανδρέα Γ.Μπανούτσου*
Οι ρίζες του Κυπριακού πάνε πίσω στο χρόνο αλλά για τον ΟΗΕ μετά την εισβολή και κατοχή της Βόρειας Κύπρου από Τουρκικά στρατεύματα το 1974 το Κυπριακό αποτελεί ένα ζήτημα κατάφωρης παραβίασης του Διεθνούς Δικαίου η διαφύλαξη του οποίου πρέπει να αποτελεί μέριμνα του Συμβουλίου Ασφαλείας (Σ.Α.) του Οργανισμού. Η επίσημη εμπλοκή του ΟΗΕ με την Κύπρο ξεκινά βέβαια δέκα χρόνια νωρίτερα με την δημιουργία στις 4 Μαρτίου 1964 της Ειρηνευτικής Δύναμης ΟΗΕ Κύπρου (με το αγγλικό ακρωνύμιο UNFICYP) μετά τις διακοινοτικές συγκρούσεις που σημειώθηκαν στην Κύπρο τον Δεκέμβριο του 1963 και τις τουρκικές απειλές για εισβολή στη χώρα.
Ο ΟΗΕ μετά την παράνομη Τουρκική εισβολή και κατοχή της Βόρειας Κύπρου με μία πληθώρα αποφάσεων του Σ.Α. και ψηφισμάτων της Γ.Σ. έχει καταδικάσει την εισβολή απαιτώντας την απόσυρση των δυνάμεων κατοχής. Με τις Αποφάσεις 541/1983 και 550/1984, το Σ.Α. καταδίκασε επίσης την παράνομη μονομερή ενέργεια της ανακήρυξης της ανεξαρτησίας του ψευδοκράτους της Βόρειας Κύπρου (Νοέμβριος 1983), ζητώντας την ανάκλησή της και καλώντας όλα τα κράτη να μην το αναγνωρίσουν. Όπως αναφέρει και το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών (ΥΠΕΞ) στην επίσημη ιστοσελίδα του: «Οι αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών καλούν τις δύο κοινότητες να εξεύρουν συμπεφωνημένη λύση στο εσωτερικό πολιτικό πρόβλημα της Κύπρου με διαπραγματεύσεις, στο πλαίσιο του σεβασμού της κυριαρχίας, ανεξαρτησίας και εδαφικής ακεραιότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας, της ταχείας απόσυρσης των ξένων στρατευμάτων, του τερματισμού κάθε ξένης επέμβασης στις υποθέσεις της και της λήψης μέτρων επειγόντως για την επιστροφή όλων των προσφύγων στις εστίες τους.
Οι αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών, προσδιορίζουν και την βάση μιας συμπεφωνημένης λύσης, η οποία, επί πλέον, δεδομένης της ιδιότητας της Κύπρου ως κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), θα πρέπει να είναι απολύτως συμβατή με το θεσμικό και νομικό πλαίσιο της ΕΕ και να διασφαλίζει τη συνέχεια της αποτελεσματικής συμμετοχής της Κύπρου στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων της ΕΕ.»
Μετά το ναυάγιο του τελευταίου γύρου διαπραγματεύσεων για την επίλυση του Κυπριακού στο ελβετικό θέρετρο Κραν Μοντάνα τον Ιούλιο του 2017 οι συζητήσεις μεταξύ των δύο κοινοτήτων έχουν ουσιαστικά παγώσει ενώ δεν διαφαίνεται και προς το παρόν τουλάχιστον να αναλαμβάνει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ κάποια πρωτοβουλία υπό την αιγίδα του ΟΗΕ για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Να σημειώσουμε ότι η κατάσταση μπορεί να αλλάξει και να σημειωθεί κινητικότητα στο Κυπριακό μετά τις «Προεδρικές» εκλογές της 11ης Οκτωβρίου 2020 στη Βόρεια Κύπρο με τον Τουρκοκύπριο Μουσταφά Ακιντζί να είναι φαβορί για την επανεκλογή. Βέβαια υπό την παρούσα κατάσταση με τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις να βρίσκονται στο χειρότερο ίσως σημείο των τελευταίων δεκαετιών είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν το timing είναι κατάλληλο για την επανέναρξη συζητήσεων για την επίλυση του Κυπριακού.
Στη περίπτωση ωστόσο που ο διεθνής παράγοντας αποφασίσει να επανεκκινήσουν οι συνομιλίες για την επίλυση του Κυπριακού μετά τις εκλογές των Τουρκοκυπρίων η Ελληνική και Ελληνοκυπριακή πλευρά δεν θα πρέπει για κανένα λόγο να υποχωρήσει από τις «κόκκινες γραμμές» της και να δεχθεί μία λύση τύπου σχεδίου Ανάν. Η Ελλάδα προκειμένου να διευκολύνει και να επιδείξει εποικοδομητική στάση προς την κατεύθυνση της επίλυσης του Κυπριακού χωρίς να υποχωρήσει από τις «κόκκινες γραμμές» της θα μπορούσε να προτείνει μεταξύ άλλων παγίων θέσεών της: α) την άμεση απόσυρση των Τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων από τη Βόρεια Κύπρο.
Η Ελλάδα ενδεχομένως και υπό προϋποθέσεις θα μπορούσε προκειμένου η Τουρκία να συμφωνήσει στην άμεση απόσυρση των κατοχικών στρατευμάτων να προτείνει και την απόσυρση της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου (ΕΛΔΥΚ) από την Κύπρο ως κίνηση καλής θέλησης, β) να ζητήσει ως εγγυητή των συνομιλιών και της όποιας λύσης να είναι το Σ.Α. του ΟΗΕ, γ) κατάργηση του αναχρονιστικού καθεστώτος των εγγυήσεων, δ) παράταση της θητείας της UNFICYP στην Κύπρο.
Στην παρούσα κρίσιμη περίοδο για την χώρα και τον Ελληνισμό η Ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να επιδείξει θάρρος και ευελιξία προκειμένου να επιτύχει μία λύση τόσο στα Ελληνοτουρκικά όσο και στο Κυπριακό που να μην απεμπολεί τα κυριαρχικά μας δικαιώματα και να μην υπονομεύει το μέλλον του Ελληνισμού στην Ανατολική Μεσόγειο.
* Ο κ. Ανδρέας Γ.Μπανούτσος είναι Ιδρυτής & Πρόεδρος Δ.Σ. ΚΕΔΙΣΑ
