Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 ο HIV έχει μολύνει και σκοτώσει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Αλλά δεν αρρωσταίνουν όλοι όσοι εκτίθενται στον ιό HIV. Στα μέσα της δεκαετίας του ’90, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι μια παραλλαγή ενός γονιδίου που ονομάζεται CCR5 έκανε μερικούς ανθρώπους ανθεκτικούς στον ιό.
Γράφει ο Σπύρος Κιτσινέλης*
Οι ιοί εισέρχονται στα κύτταρα μας για αναπαραγωγή. Όπως ένας κλέφτης που αντιγράφει το κλειδί της πόρτας μας, μεταφέρουν πρωτεΐνες που ταιριάζουν με συμπληρωματικές πρωτεΐνες «υποδοχέα» στην επιφάνεια ενός κυττάρου. Εάν υπάρχει ταίριασμα κλειδιού και κλειδαριάς, μπαμ, είναι μέσα.
Η μετάλλαξη CCR5, για παράδειγμα, κωδικοποιεί μια παραλλαγή της επιφανειακής πρωτεΐνης που χρησιμοποιεί ο HIV για να εισβάλει στα ανοσοκύτταρα. Καθώς το κλειδί δεν ταιριάζει πλέον με τη κλειδαριά, ο ιός παραμένει έξω. Δεν είναι δυνατή η αναπαραγωγή και δεν μπορεί να εξαπλωθεί. Η πιθανή εισβολή βρίσκει τοίχο.
Ο ιός πίσω από τη νόσο Covid-19 χρησιμοποιεί επίσης έναν υποδοχέα πρωτεΐνης, το ACE2, για να εισέλθει στα αναπνευστικά κύτταρα. Μπορεί τα γονίδια ορισμένων ανθρώπων να παράγουν «κλειδαριές» πρωτεϊνών που είναι πιο δύσκολο να ταιριάξουν με τον SARS-CoV-
Ανάλογα με το DNA μας, λοιπόν, μερικοί από εμάς μπορεί να έχουν κύτταρα που είναι πιο ανοιχτά σε λοίμωξη – και έτσι περνάνε μεγαλύτερο κίνδυνο – ενώ άλλοι προσφέρουν λιγότερους ιογενείς στόχους και ξεφεύγουν σχετικά εύκολα.
Οι ερευνητές μαζεύουν στοιχεία σε έναν αγώνα με τον χρόνο. Ποτέ άλλοτε το μοίρασμα της πληροφορίας και των δεδομένων δεν ήταν τόσο εύκολο και αυτό είναι το μεγάλο μας πλεονέκτημα. Κάθε μέρα που περνάει μαθαίνουμε περισσότερα!
*Ο Σπύρος Κιτσινέλης είναι Διδάκτορας φυσικοχημείας και Υπεύθυνος επικοινωνίας της Ένωσης Ελλήνων Χημικών.
