*των Nazih Osseiran και Sune Engel Rasmussen
Για εννιά χρόνια, ο πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ αλ-Ασαντ πολεμούσε με βίαιο τρόπο εναντίον των εχθρών του και επέτρεπε στους φίλους του να επωφελούνται από αυτό. Τώρα, ασκεί πίεση στους ίδιους αυτούς συμμάχους ώστε να εδραιώσει την εξουσία του και να εξασφαλίσει ότι η οικονομία δεν θα καταρρεύσει την ώρα που αυξάνεται το κόστος της ανοικοδόμησης της χώρας.
Ο Ασαντ έχει στραφεί εναντίον πολλών άλλοτε συμμάχων του που πρωταγωνιστούν στις βιομηχανίες των ακινήτων, των τηλεπικοινωνιών και της ενέργειας, θέλοντας να δείξει ότι εκείνος, και μόνο εκείνος, αποφασίζει για το μέλλον της χώρας.
Μεταξύ εκείνων που βρίσκονται στο στόχαστρό του είναι ο Ράμι Μαχλούφ, εξάδελφος και σύμμαχος του Ασαντ, που συνέβαλε στο να διατηρηθεί η ροή χρήματος προς το καθεστώς στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Σε δύο βίντεο που αναρτήθηκαν στο Facebook, ο Μαχλούφ ζητά από τον πρόεδρο να μην κατάσχει την περιουσία του. Φανερά καταβεβλημένος, υποστηρίζει ότι οι κατηγορίες πως χρωστάει 250 εκατομμύρια δολάρια σε φόρους κατασκευάστηκαν από τις μυστικές υπηρεσίες.
«Κύριε πρόεδρε, σας παρακαλώ, λέω αλήθεια», λέει σε ένα από αυτά. «Είμαστε έτοιμοι να δείξουμε τα βιβλία μας σε όποιον θέλει.»
Είναι άγνωστο αν ο Μαχλούφ βρίσκεται στη Συρία. Και η εταιρεία του, η εταιρεία τηλεπικοινωνιών Syriatel με έδρα τη Δαμασκό, αρνήθηκε να δώσει άδεια σε οποιοδήποτε στέλεχός της να κάνει δηλώσεις.
Ο Μαχλούφ ανήκε σε έναν κύκλο τεσσάρων εμπίστων ανθρώπων ενώ μαινόταν ο πόλεμος. Ο κύκλος αυτός έχει πλέον συρρικνωθεί: αποτελείται από τον πρόεδρο, τη σύζυγό του Ασμα και τον αδελφό του Μαχέρ, που διοικεί τη μισητή Ρεπουμπλικανική Φρουρά.
«Ο Ασαντ προσπαθεί να συγκεντρώσει την εξουσία στα χέρια του», λέει η Λίνα Χατίμπ, επικεφαλής του Προγράμματος Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής στο Chatham House. «Ο τρόπος που μεταχειρίζεται τον Μαχλούφ στέλνει ένα μήνυμα στους πρώην συμμάχους του ότι δεν του είναι πλέον χρήσιμοι.»
Ο Μαχλούφ δεν είναι ο μόνος παλιός φίλος του Ασαντ που έχει βρεθεί στο στόχαστρό του. Τον Σεπτέμβριο, η κυβέρνηση κάλεσε μια σειρά από πλούσιους επιχειρηματίες στο ξενοδοχείο Sheraton και τους ζήτησε να καταθέσουν χρήματα στην κεντρική τράπεζα για να στηρίξουν το νόμισμα. Η κίνηση αυτή ήταν ανάλογη της πρόσκλησης εκατοντάδων σαουδαράβων επιχειρηματιών στο Ritz Carlton του Ριάντ το 2017, στο πλαίσιο μιας «επιχείρησης κατά της διαφθοράς».
Μεταξύ των επιχειρηματιών που κάλεσε ο Ασαντ ήταν ο Σάμερ Φοζ, δεύτερος ισχυρότερος επιχειρηματίας της χώρας, που είχε συναλλαγές με όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές στη διάρκεια του πολέμου. Ο Φοζ, στον οποίο έχουν επιβληθεί κυρώσεις από το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών για τις οικονομικές του σχέσεις με τον Ασαντ, κατέθεσε 10 εκατομμύρια δολάρια.
Τον περασμένο Δεκέμβριο πάγωσαν τα περιουσιακά στοιχεία τεσσάρων φιλοκυβερνητικών επιχειρηματιών, στους οποίους περιλαμβάνεται ο Ταρίφ αλ-Αχράς, άλλοτε φίλα προσκείμενος στην Ασμα αλ-Ασαντ, ο οποίος τώρα κατηγορείται για χρέη πολλών δισεκατομμυρίων συριακών λιρών.
Πριν από λίγες ημέρες παραιτήθηκαν επίσης τρία διευθυντικά στελέχη της εταιρείας τηλεπικοινωνιών MTN Syria, που κατηγορήθηκαν κι αυτοί για χρέη προς το δημόσιο.
Κυρώσεις έχει επιβάλει το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών και στον Μαχλούφ, με την κατηγορία ότι χρησιμοποίησε τους δεσμούς του με το καθεστώς για να προωθήσει τα επιχειρηματικά του συμφέροντα. Ο Μαχλούφ ήταν ο πρώτος που μπήκε στην αμερικανική «μαύρη λίστα», το 2008. Όταν ξεκίνησε ο πόλεμος, το 2011, έγινε ο πρώτος χρηματοδότης του καθεστώτος. Τότε θεωρούνταν ο πλουσιότερος άνθρωπος της Συρίας.
Η φιλία του με τον Ασαντ τού επέτρεψε να επενδύσει στον τραπεζικό τομέα, τα μέσα ενημέρωσης, τα καταστήματα duty-free και τα ακίνητα, ενώ επέκτεινε και τις δραστηριότητες της Syriatel, που το 2017 είχε κέρδη 380 εκατομμυρίων δολαρίων. Οι δύο του γιοι πόζαραν σε νάιτ-κλαμπ και γυμναστήρια, οδηγούσαν Φεράρι και άνοιγαν πανάκριβες σαμπάνιες. Κι αυτά, ενώ ο πόλεμος μαινόταν και ανάγκασε πάνω από έξι εκατομμύρια ανθρώπους να εγκαταλείψουν τη χώρα.
Ο Μαχλούφ προειδοποιεί τώρα τον πρώην ευεργέτη του ότι τυχόν τιμωρία του θα έχει συνέπειες. «Σας παρακαλώ, σας παρακαλώ, κύριε πρόεδρε», είπε. «Θα υπάρξει αναπόφευκτη, ιερή τιμωρία, καθώς βρισκόμαστε σε ένα επικίνδυνο σταυροδρόμι».
* Ο Ναζίχ Οσεϊράν και ο Σούνε Εντζελ Ράσμουσεν είναι αρθρογράφοι της Wall Street Journal
Πηγή: Wall Street Journal
