Στη Μόσχα η αναγνώριση προσώπων έχει αναχθεί σε εργαλείο-κλειδί στην αντιμετώπιση της επιδημίας του κορωνοϊού, ένα μεγάλο τεστ για αυτή την αμφιλεγόμενη τεχνολογία, με τους επικριτές της να προειδοποιούν εδώ και καιρό για τον κίνδυνο να χρησιμοποιηθεί για πολιτικούς σκοπούς.
Από τον Φεβρουάριο χιλιάδες Μοσχοβίτες, κυρίως όσοι έχουν επιστρέψει από τις χώρες που έχουν πληγεί από την covid-19, υποβάλλονται σε καθεστώς αυστηρής καραντίνας στα σπίτια τους επί 14 ημέρες με στόχο την ανάσχεση της εξάπλωσης της επιδημίας.
Στις βάσεις δεδομένων είναι καταγεγραμμένες οι διευθύνσεις τους και το νούμερο του τηλεφώνου τους, ενώ υπάρχει αντίγραφο των διαβατηρίων τους.
Κάθε ένας έχει ενημερωθεί ότι σε περίπτωση που παραβιάσει τους όρους της καραντίνας θα του επιβληθούν πρόστιμο ακόμη και ποινή φυλάκισης, ενώ οι αλλοδαποί απειλούνται με απέλαση.
«Ο σεβασμός του καθεστώτος της καραντίνας ελέγχεται μέσω συνεχούς παρακολούθησης, κυρίως μέσω του συστήματος αναγνώρισης προσώπων», αναφέρει ο δήμαρχος της Μόσχας Σεργκέι Σομπιάνιν στο ιστολόγιό του.
Η ισχύς αυτού του συστήματος βασίζεται στο εύρος του. Δεν υπάρχει ούτε ένας διάδρομος του μετρό, ούτε ένας δρόμος στον οποίο δεν έχει εγκατασταθεί μία από τις 170.000 κάμερες που αναπτύχθηκαν στη Μόσχα την τελευταία δεκαετία στο όνομα της δημόσιας τάξης.
Περίπου 100.00 εξ αυτών συνδέονται με ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που μπορεί να αναγνωρίζει τα πρόσωπα, ενώ οι υπόλοιπες 70.000 θα συνδεθούν σύντομα.
Η αστυνομία της Μόσχας ανακοίνωσε ότι χάρη σε αυτή την παρακολούθηση έχει αναγνωρίσει από τον Φεβρουάριο σχεδόν 200 ανθρώπους που παραβίασαν την καραντίνα που τους είχε επιβληθεί.,
Η Ρωσία έχει ρίξει και άλλες τεχνολογίες στην υπηρεσία της καταπολέμησης της covid-19, από την τηλεϊατρική ως την παρακολούθηση των διαδρόμων των σούπερ μάρκετ και των ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσης προκειμένου να αντιμετωπίσει τις φήμες και τις «ψευδείς πληροφορίες».
Σύμφωνα με τον Σομπιάνιν, οι κάμερες χρησιμεύουν και για την παρακολούθηση του ανεφοδιασμού των σούπερ μάρκετ, προκειμένου να αποφευχθούν ελλείψεις, την ώρα που πολλοί Μοσχοβίτες, ανήσυχοι για τον κορωνοϊό, έσπευσαν αυτή την εβδομάδα να ανεφοδιαστούν τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης.
Big Brother και ατομικές ελευθερίες
Η ενισχυμένη από την τεχνητή νοημοσύνη παρακολούθηση δοκιμάστηκε για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 2018 στη διάρκεια του Παγκόσμιου Κυπέλου Ποδοσφαίρου και διευρύνθηκε τον Ιανουάριο του 2020. Λίγο πριν από το ξέσπασμα της επιδημίας.
«Η πιθανότητα να κάνει λάθος ο αλγόριθμός μας στην αναγνώριση προσώπων είναι μία στις 15 εκατομμύρια», είχε δηλώσει στις αρχές του έτους ο Αλεξάντερ Μινίν γενικός διευθυντής της ρωσικής εταιρείας NtechLab, η οποία ανέπτυξε το σύστημα αυτό για τη Μόσχα.
Μάλιστα υπογράμμισε ότι το σύστημα μπορεί να αναγνωρίζει άτομα ακόμη και με καλυμμένο εν μέρει το πρόσωπό τους. «Μπορούμε να εργαστούμε ακόμη κι αν το 40% του προσώπου είναι καλυμμένο με μάσκα ή καπέλο», διαβεβαίωσε.
Το σύστημα, που έχει εξαχθεί στην Κίνα, αλλά και την Λατινική Αμερική, μπορεί να αναγνωρίζει τους ανθρώπους μόνο από τη σιλουέτα τους «στο 80% των περιπτώσεων».
Οι ρωσικές και κινεζικές τεχνολογίες παρακολούθησης, οι πιο εξελιγμένες παγκοσμίως, έχουν ήδη εξαχθεί σε περίπου 100 χώρες, αποκάλυψε ο Βαλεντίν Βέμπερ, ειδικός στην κυβερνοασφάλεια στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης σε έκθεση που δημοσιεύθηκε στο τέλος του 2019.
«Εξαιτίας των πιο αυστηρών νόμων για την προστασία των προσωπικών δεδομένων, στην Ευρώπη η αναγνώριση προσώπων δεν έχει αναπτυχθεί σε μεγάλη κλίμακα», πρόσθεσε.
Πριν από την κρίση του κορωνοϊού ειδικοί και αντιφρονούντες προειδοποιούσαν κατά του «Big Brother» και του κινδύνου υπό την πρόφαση μιας αποστολής για το γενικό καλό να χρησιμοποιηθεί για την παρακολούθηση πολιτικών αντιπάλων και να περιορίσει της ατομικές ελευθερίες.
«Το επιχείρημα της ασφάλειας πάντα δικαιολογεί την απώλεια της ιδιωτικότητας και των ατομικών ελευθεριών. Εκεί βρίσκεται το μεγαλύτερο πρόβλημα», υπογράμμισε ο Γάλλος ερευνητής κυβερνοασφάλειας Μπαπτίστ Ρομπέρ.
Ο Αλεξάντερ Μίνιν δηλώνει ότι εμπιστεύεται τις αρχές και τονίζει ότι τα δεδομένα των πολιτών –όνομα, αριθμός τηλεφώνου, διαβατήριο– «δεν διατηρούνται στις ίδιες βάσεις δεδομένων».
Σύμφωνα με τον ίδιο, τα στοιχεία δεν διασταυρώνονται παρά σε περίπτωση ανάγκης και σύμφωνα με μια αυστηρή διαδικασία.
Ωστόσο οι επικριτές του συστήματος είναι πιο επιφυλακτικοί.
Εξάλλου η παρακολούθηση για πολιτικούς σκοπούς δεν είναι κάτι νέο για τη Ρωσία παρόλο που ο δήμαρχος της Μόσχας διαβεβαιώνει ότι δεν είναι αυτός ο στόχος.
