Οι καταιγιστικές εξελίξεις που βιώνει όλος ο πλανήτης τις τελευταίες εβδομάδες, ημέρες και ώρες, δείχνουν ότι εκτός από την δραστική αλλαγή της καθημερινότητας των πολιτών σε παγκόσμια κλίμακα, έρχεται με ραγδαίο ρυθμό ολική επαναφορά στην εξουσία του ευνομούμενου κράτους – έθνους, αλλά και στην εποχή του Κονσέρτου των Μεγάλων Δυνάμεων.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη*
Είναι πλέον ξεκάθαρο, ότι η κρίση του Covid-19, θα φέρει σεισμικές αλλαγές και ανατροπή της μέχρι σήμερα υφιστάμενης κατάστασης.
Το multilateral τελειώνει, και το έθνος κράτος επανακάμπτει.
Πρωτοφανή για τα δεδομένα είναι τα μέτρα που λαμβάνουν κράτη και οργανισμοί σε μια προσπάθεια να ανακόψουν την ύφεση που φαίνεται να φέρνει η κρίση του Covid19. Ήδη η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ανακοίνωσε πρόγραμμα μαμούθ στήριξης των οικονομιών, ύψους 750 δις Ευρώ. Η Μεγάλη Βρετανία, παρουσίασε επίσης ένα πρωτοφανές πακέτο, ύψους 330 δις λιρών, για τις επιχειρήσεις, ενώ ο Αμερικανός Πρόεδρος, Ντόναλντ Τράμπ, ετοιμάζει σε συνεργασία με το Αμερικανικό Κογκρέσο, αστρονομικό πρόγραμμα, 1 τις δολαρίων. Θα αφορά πληρωμές σε αεροπορικές εταιρίες, ιδιώτες, επιχειρήσεις, και τράπεζες. Η Γαλλία, θέτει σε εφαρμογή πρόγραμμα ύψους, 370 δις δολάρια, για την προστασία εργαζομένων και εταιριών. Και η Ισπανία ανακοίνωσε ένα πακέτο βοήθειας αξίας 200 δισ. Ευρώ, εκ των οποίων το ήμισυ θα χρησιμοποιηθεί για κρατικές εγγυήσεις, με στόχο, την υποστήριξη επιχειρήσεων, εργαζομένων και ευάλωτων τμημάτων του πληθυσμού.
Την ίδια στιγμή με αυτόν το οργασμό προληπτικών μέτρων στο μέτωπο της οικονομίας, αναδύονται και συγκρούσεις μεγάλων δυνάμεων και το δίδυμο που κυριαρχεί είναι αυτό των Ηνωμένων Πολιτειών με την Κίνα. Ήδη και οι δύο χώρες έχουν προβεί σε κινήσεις που αφορούν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, με την Ουάσιγκτον να επιβάλλει περιορισμούς στα κρατικά μέσα ενημέρωσης της Κίνας, που λειτουργούν στις ΗΠΑ, και το Πεκίνο να επιβάλλει περιορισμούς σε δημοσιογράφους μεγάλων αμερικανικών μέσων ενημέρωσης που βρίσκονται στην Κίνα.
Όλα αυτά μπορεί να φαίνονται μικροσκοπικά, και σε ένα επίπεδο, σίγουρα είναι. Παρόλα αυτά δείχνουν με σαφήνεια τις υποκείμενες πολιτικές και οικονομικές ανησυχίες των μεγάλων χωρών σε όλο τον πλανήτη. Η Ουάσιγκτον αντιμετωπίζει έναν κόσμο πληγωμένο από τον ιό σε ένα έτος εκλογών και η κυβέρνηση προχώρησε με δισταγμό σε μέτρα αντιμετώπισης που είχαν αποδειχθεί αποτελεσματικά αλλού. Στην Κίνα, αν και ο Πρόεδρος Σί, δείχνει να έχει χειριστεί το ξέσπασμα, το στενά συγκεντρωμένο, λογοκριτικό σύστημα διακυβέρνησης είναι, τουλάχιστον εν μέρει, υπεύθυνο για την εκτροπή εκτός ελέγχου της πανδημίας. Αυτό δημιούργησε τη χειρότερη κρίση νομιμότητας του Κομμουνιστικού Κόμματος με τον κινεζικό λαό από το 1989. Ταυτόχρονα, έχει αυξηθεί η απογοήτευση και ανησυχία, μεταξύ των ξένων επιχειρήσεων, για το εάν η Κίνα παραμένει ασφαλής τόπος επιχειρηματικής δραστηριότητας. Η απαγόρευση των ξένων δημοσιογράφων αναμφισβήτητα θα προκαλέσει μεγάλη βλάβη στα συμφέροντα του Πεκίνου. Είναι γεγονός παραμένει ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα βρίσκεται μπροστά σε πολλές κακές επιλογές. Και όταν θα αναγκαστεί να επιλέξει, είναι βέβαιο ότι θα επιλέξει εκείνη που πιστεύει ότι εδραιώνει περισσότερο τον έλεγχό του στο εσωτερικό – ακόμη και εάν αυτό σημαίνει απομόνωση της χώρας από τη Δύση.Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αν και χρειάζεται πιο λεπτομερή ανάλυση, η Γερμανία θα αποδυναμωθεί, η Γαλλία επανέρχεται, ενώ η Μεγάλη Βρετανία, θα βγει κερδισμένη από το Brexit, και στενή συνεργασία με τις ΗΠΑ, θα επανέλθει στο κλαμπ των ισχυρών που διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στις παγκόσμιες εξελίξεις.Το πάρτι της παγκοσμιοποίησης τελειώνει, και μπορεί όλοι μας να αισθανόμαστε αυτές τις ώρες ότι η σοβαρή κρίση είναι τώρα. Η πικρή αλήθεια είναι ότι αν και ζούμε ώρες επικίνδυνες, η μεγάλη δυσκολία για πολιτικά συστήματα και ηγεσίες είναι η επόμενη ημέρα, όταν θα ελεγχθεί ο Covid-19. Είναι πολύ πιθανό να αφήσει πίσω του στάχτες, και τότε θα είναι ανελαστικά απαραίτητο για πολιτικούς, κρατικούς μηχανισμούς και κοινωνίες να σκεφτούν και να οικοδομήσουν ένα νέο κόσμο, ενώ για δεκαετίες έχουν μάθει στις εύκολες λύσεις.
*Ο Δημήτρης Απόκης, είναι Διεθνολόγος και Δημοσιογράφος, Απόφοιτος του The Paul H. Nitze, School of International Studies, The Johns Hopkins University, μέλος του The International Institute of Strategic Studies, και διετέλεσε επί σειρά ετών, διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, το Στέητ Ντιπάρτμεντ,και το Πεντάγωνο, στην Ουάσιγκτον.
