Συνεχίζοντας το αφιέρωμα στις λατινικές εκφράσεις που υπάρχουν στο λεξιλόγιό μας, ας ξεκινήσουμε με την de jure, που σημαίνει με νόμο, με νομική κύρωση. De jure, για παράδειγμα, αλλάζουν οι νόμοι ή διευθετούνται άλλα ζητήματα της καθημερινής μας ζωής.
Γράφει η Σοφία Μουρούτη Γεωργάνα
Ένα ξεφύλλισμα στα λεξικά, όμως, θεωρείται de hoc satis, είναι αρκετό δηλαδή, για να μας πείσει για το ότι στη γλώσσα μας εκτός από τις λατινικές υπάρχουν και λέξεις που προέρχονται από άλλες γλώσσες, όπως για παράδειγμα από την τουρκική, αφού ζήσαμε υπόδουλοι της οθωμανικής αυτοκρατορίας για πολλά χρόνια. Exempli gratia, παραδείγματος χάρη, άτι, παζάρι, αλισβερίσι είναι μερικές από αυτές. Honoris causa, τιμής ένεκεν των τετρακοσίων χρόνων σκλαβιάς, θα μιλήσουμε στο γλωσσάρι μας occasione data, ευκαιρίας δοθείσης, μιαν άλλη φορά για τις λέξεις αυτές.
Η καθημερινότητα τρέχει για όλους με τα σοβαρά και τα μη σοβαρά, με τα ωραία της, τα ευχάριστα και τα δυσάρεστα για όλους μας. Cuique suum, στον καθένα αντιστοιχεί το δικό του μερίδιο σε ευτυχία ή δυστυχία. Δε θέλουμε κατά κανόνα να μιλάμε για δυσάρεστα, γιατί στόχος μας είναι να λεξιλογήσουμε και όχι να σας δυσαρεστήσουμε. Αν -παρόλα αυτά- συλληφθούμε επ” αυτοφώρω, coram deprehensus, να αναφερόμαστε στα μαύρα της ζωής, είναι για να εξηγήσουμε τη σημασία των γλωσσικών τύπων που σχολιάζουμε.
Ένα από τα πολιτιστικά ευχάριστα των τελευταίων χρόνων είναι η Εθνική Βιβλιοθήκη που στεγάζεται στο περίφημο Ίδρυμα Πολιτισμού «Σταύρος Νιάρχος». Οι φιλομαθείς αναγνώστες έχουν την ευκαιρία να έλθουν σε επαφή με ένα corpus, μια συλλογή, ένα σώμα σπάνιων βιβλίων, τα οποία μπορούν να τα μελετήσουν in extenso, εν εκτάσει, σε ένα πολύ ευχάριστο περιβάλλον. Οι συντάκτες εργασιών βρίσκουν τόμους με ολόκληρα κείμενα ή fragmenta, αποσπάσματα παλαιότερων έργων που έχουν διασωθεί. Η έρευνα, όπως γνωρίζουν οι ειδικοί θέλει δουλειά, γιατί nullo labore, χωρίς μόχθο, δεν συντάσσει κάποιος ερευνητικά πονήματα.
Κλείνουμε, υπενθυμίζοντάς σας ότι μπαίνουμε στην αποκριάτικη περίοδο, στην οποία ευχόμαστε να περάσετε καλά. Αν πιείτε λίγο παραπάνω, προσέξτε, γιατί in vino veritas, στο κρασί φαίνεται η αλήθεια. Ίσως πείτε κάτι που δε θα θέλατε να αποκαλύψετε αν ήσασταν νηφάλιοι.
Μέχρι την επόμενη λέξη που θα παρουσιάσουμε, ας κρατηθούμε μακριά από persona non grata, ανεπιθύμητα πρόσωπα, που ούτως ή άλλως μας στενοχωρούν. Αν δεν το καταφέρουμε, ε, τι να πούμε: dominus nobis. Σε απλά ελληνικά: «Ο Θεός μεθ” ημών».
P.S.: (Υστερόγραφο ή αναλυτικά Post scriptum) Για κάθε αβλεψία, χρεώστε μας lapsus calami, παραδρομή, σφαλματάκια που μας ξέφυγαν στη γραφή. Για όλα φταίει ο δαίμονας του πληκτρολογίου.
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
