Παραμονή Χριστουγέννων σήμερα και ακούγονται τα κάλαντα από χαρούμενες φωνές. Μικροί και μεγάλοι προσμένουν τις οικογενειακές στιγμές με τα γλυκά και τα δώρα όλο χαρά. Μία ευφρόσυνη κατάσταση είναι η χαρά. Παράγεται από το ρήμα χαίρω, που σημαίνει διακατέχομαι από ευχαρίστηση, νιώθω ευεξία, τέρπομαι.
Γράφει η Σοφία Μουρούτη Γεωργάνα
Χαρίεις είναι ο χαρούμενος και χάρις η εύνοια, που στο λεξιλόγιό μας έχει περάσει ως χάρη. Όταν χαρίζομαι σε κάποιον, του δείχνω την προτίμησή μου. Το αντικείμενο της χαράς είναι το χάρμα. Ό,τι όμορφο βλέπουμε είναι χάρμα οφθαλμών. Η χάρμη, όμως, ήταν η χαρά της μάχης, αποτέλεσμα της επαναστατικής ορμής που είχε ο πολεμιστής.
Και όποτε χαιρετούμε έχουμε χαρά. Το «χαίρετε» είναι προτροπή σε χαρά. Ο άχαρος δεν έχει χαρά. Αντιθέτως ο εύχαρις είναι όμορφος και χαριτωμένος. Από χαρά χαριτολογούμε, λέμε ευχάριστα πράγματα, αστεϊσμούς. Συνήθως αστειευόμαστε όταν είμαστε περιχαρείς. Χαρά υπάρχει και όταν χαρίζω ή χαρίζομαι, αφού προσφέρω και δείχνω ευμένεια. Τα δώρα είναι χαρίσματα, και μάλιστα τα ψυχικά μας καθιστούν χαρισματικούς. Ο χαριστικός δίνεται ως ένδειξη φιλίας και ευγνωμοσύνης. Δεν ισχύει το ίδιο, όμως, με την χαριστική βολή, που είναι το τελειωτικό χτύπημα σε κάποιον.
Η βαθιά χαρά, είναι η χαρμοσύνη και η χαρά με την λύπη μαζί χαρμολύπη.
Χαρά έχουν ένα πλήθος ονομάτων, ο Χαρίλαος ως χαρά του λαού, η Χαρίκλεια, χαρά και κλέος, δηλαδή δόξα, η Εύχαρις, που έχει καλή χαρά. Ο Χαρίτων και η Χάρις είναι χαριτόβρυτα, εξαιρετικά χαριτωμένα ονόματα.
Η λέξη είναι πολύ παλιά και την χρησιμοποιεί πρώτη η ποιήτρια Σαπφώ από την Λέσβο τον 7ο αιώνα π. Χ. Η ρίζα της είναι ακόμη παλαιότερη. Στις πινακίδες της μυκηναϊκής Β γραφής έχει βρεθεί η λέξη ka-ri se-u, ο Χαρισεύς, που θα ήταν σίγουρα γεμάτος χάρη.
Η πλουσιότατη μυθολογία μας είχε τις τρεις Χάριτες, την Αγλαΐα (Λαμπερή), την Ευφροσύνη (Χαρά) και την Θάλεια (Ανθισμένη), κόρες του Δία και της Ευρυνόμης. Προστάτευαν την βλάστηση, την δημιουργικότητα και προίκιζαν στους ανθρώπους με τις ιδιαίτερές τους δεξιότητες.
Χαράς ευαγγέλια σήμερα ή αλλιώς είμαστε μες στην τρελή χαρά! Καιρός ήταν να σας δώσουμε λίγο χαρά. Και βέβαια πετάμε από την χαρά μας με τις γιορτινές αργίες. Μια χαρά και δυο τρομάρες, αισθανόμαστε αναλογιζόμενοι την επιστροφή στην καθημερινότητα μετά.
Οι μέρες έξω, όμως, είναι χαρά Θεού για την εποχή κι έτσι ξεχνάμε τα βάσανά μας! Λίγες ώρες πριν τα Χριστούγεννα, κατεξοχήν εορτή χαράς και θα πιούμε στις χαρές σας.
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
