Κάθε χειμώνας είναι βαρύς και δύσκολος, με κύματα κακοκαιρίας, δυσκολίες, για άλλους μεγαλύτερες και άλλους μικρότερες. Ταυτόχρονα περιμέναμε την ανάσχεση από τους επώδυνους φόρους, από τα δυσάρεστα μέτρα της προηγούμενης κυβέρνησης.
Γράφει η Σοφία Μουρούτη Γεωργάνα
Τι είναι αυτή η ανάσχεση; Είναι το σταμάτημα, η συγκράτηση της αρνητικής ή δυσάρεστης κατάστασης. Βέβαια την λέξη την συναντάμε και όταν κάνουμε λόγο για ανάσχεση της κυκλοφορίας, επειδή γίνονται έργα στο δρόμο. Στη περίπτωση αυτή έχουμε διακοπή ενός ευχάριστου πράγματος, όπως είναι η κυκλοφορία των οχημάτων. Αλλά αυτό συμβαίνει με τις λέξεις, η σημασία τους διευρύνεται και αλλάζει.
Ανάσχεση, από τον αρχικό τύπο ἡ ἀνάσχεσις, τῆς ἀνασχέσεως, σύνθετη με πρώτο συνθετικό την πρόθεση ἀνά και δεύτερο το σχέσις, σχέσεως, από τον αόριστο ἔσχον του ρήματος ἔχω. Άρα, η σημερινή ανάσχεση μάς εμποδίζει από το να έχουμε κάτι και συνώνυμά της είναι η ανακοπή, η αποτροπή, η επιβράδυνση, η καθυστέρηση.
Εκτός από ανάσχεση της επιδημίας, της ασθένειας ή της οικονομικής ύφεσης, μπορεί να επιθυμούμε ανάσχεση του πληθωρισμού (σίγουρα θα την επιθυμούμε αν επιστρέψουμε σε εθνικό νόμισμα), ανάσχεση της πυρκαγιάς ή μιας στρατιωτικής επέλασης, των βομβαρδισμών και της φορολογικής καταιγίδας. Στα χρόνια των μνημονίων γνωρίσαμε τις προσπάθειες για την ανάσχεση της ανθρωπιστικής κρίσης. Ελπίζουμε τουλάχιστον ότι επιτύχαμε την ανάσχεση του λαϊκισμού.
Φυσικά, όλα αυτά τα κακά αποτρέπονται με ανασχετική δράση, ανασχετικές ρυθμίσεις, ανασχετική προσπάθεια. Με άλλα λόγια, για να αποφύγει κανείς τα άσχημα, θα εύχεται και θα πράττει ανασχετικώς ή ο λιγότερο λόγιος θα ενεργεί ανασχετικά.
Η αρχική σημασία της λέξης ἀνάσχεσις ήταν η ανοχή, η καρτερία, σημασία που προκύπτει φυσικά από το ότι η λέξη προέρχεται από το ρήμα ἀνέχω, ἀνέχομαι. Μάλιστα, ἡ ἀνάσχεσις ἡλίου ήταν η ανύψωση, η ανατολή. Ήδη, όμως, από τα ελληνιστικά χρόνια παρατηρούμε την αλλαγή στη σημασία, που από ανοχή και ανύψωση έγινε παρεμπόδιση και αναχαίτιση.
Αν θέλουμε να παίξουμε με το δεύτερο συνθετικό του λεκτικού μας τύπου, η ανάσχεση με μια άλλη πρόθεση γίνεται επίσχεση εργασίας (= παύση της εργασίας έως ότου καταβληθούν στους απεργούς τα δεδουλευμένα) ή δικαίωμα επίσχεσης για τους νομομαθείς (=όταν ο οφειλέτης αρνείται να πληρώσει ποσόν που χρωστά, μέχρι ο δανειστής να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του προς τον οφειλέτη).
Εκτός από ανάσχεση και επίσχεση, έχουμε κατάσχεση (= δέσμευση), αλλά και υπόσχεση (=οικειοθελή διαβεβαίωση).
Αντώνυμα της ανάσχεσης η πρόοδος, η εξέλιξη, η προώθηση, η συνέχιση.
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
