Για την εξέγερση του Πολυτεχνείου υπάρχει άφθονο αρχειακό υλικό, πρωτογενείς πηγές, πάρα πολλοί ζώντες μάρτυρες και μεγάλη βιβλιογραφία. Η ιστορική κρίση, βέβαια, δεν είναι αμετάκλητη – αλλά πότε είναι; Κι όμως, είναι αδύνατη μια λογική συζήτηση για το θέμα, είναι αδύνατη ακόμη και η συμφωνία για την φύση της εξέγερσης. Κι αυτό είναι μάλλον τραγικό.
του Αντύπα Καρίπογλου
Ποτέ, σε καμιά φάση της ανθρώπινης ιστορίας, ακόμη και στην αυγή της ηθικής και των νόμων, δεν κρίθηκε μια πράξη μόνο από το αποτέλεσμά της. Οι προθέσεις αυτού που πράττει, τα κίνητρά του, η επίγνωση που είχε όταν έπραττε, βάρυναν πάντοτε στην ηθική κρίση, περισσότερο κι απ’ τις συνέπειές της. Αυτό, φαίνεται, δεν εμποδίζει πάρα πολλούς σήμερα, να επιχειρούν να απαξιώσουν το Πολυτεχνείο ή και να καταστήσουν τους πρωταγωνιστές του υπεύθυνους για όλα τα κακά της μοίρας μας.
Με εντελώς ανόητα επιχειρήματα, όπως ότι το Πολυτεχνείο οδήγησε στην χούντα Ιωαννίδη και στην εισβολή στην Κύπρο ή ότι κάποιοι καπηλεύτηκαν ή εξαργύρωσαν την πράξη, καταλήγουν ότι ήταν κάποιου είδους συνωμοσία που απέβλεπε στο κακό της χώρας. Δεν μιλάμε για ιστορική κρίση ή για αναθεωρητισμό, μετά από έρευνα και στοχασμό, μιλάμε για εντελώς αυθαίρετη ηθική κρίση. Ηθική κρίση που χρησιμοποιείται για να υποστηρίξει πολιτικές κρίσεις και, εν τέλει, μια συνωμοσιολογική αντίληψη για την ιστορία και την πολιτική, στην οποία θεμελιώνεται ο εθνολαϊκισμός και ο ολοκληρωτισμός.
Είναι λογικό σφάλμα να αποφαίνεσαι ότι το Β γεγονός οφείλεται αποκλειστικά στο Α επειδή απλώς το Β έπεται χρονικά, χωρίς να λαμβάνεις υπ΄όψη όλες τις υπόλοιπες συνθήκες, χωρίς να αναζητάς την αιτιώδη συνάφεια μεταξύ του Α και του Β και τον βαθμό της. Πολύ περισσότερο, είναι λογικό έγκλημα να αποφαίνεσαι ότι αυτός που προκάλεσε το Α, ήθελε το Β. Είναι δείγμα απουσίας ορθολογικής σκέψης να επιχειρείς να κρίνεις ηθικά την συμπεριφορά κάποιου, όχι στον τόπο και τον χρόνο που αυτή εκδηλώθηκε και όχι με τις συνθήκες και την γνώση που τότε υπήρχαν, αλλά βασισμένος σε αυτά που εσύ σήμερα γνωρίζεις (ή νομίζεις ότι γνωρίζεις) και υπό συνθήκες εντελώς διαφορετικές. Σήμερα, γίνεται μια τεράστια επιχείρηση ηθικής απαξίωσης του Πολυτεχνείου, αποκλειστικά για να στηριχθεί το βλακώδες σχήμα «το Πολυτεχνείο ήταν κακό και παρουσιάστηκε ως καλό, άρα αποδεικνύεται η ιδεολογική ηγεμονία της αριστεράς στην μεταπολίτευση, άρα αυτή η ηγεμονία φταίει για ό,τι κακό έχει συμβεί, άρα εμείς που είμαστε αντικομμουνιστές είμαστε ωραίοι».
Όμως, αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα των νέας κοπής «δημοκρατών» και «φιλελευθέρων»: Δεν γνωρίζουν τι υποστηρίζουν (και μάλλον δεν τους ενδιαφέρει), υπάρχουν επειδή οι άλλοι είναι «κακοί». Αυτό απέχει πολύ από το να είσαι εσύ καλός. Ο δημοκράτης και ο φιλελεύθερος είναι αντικομμουνιστής επειδή είναι δημοκράτης και φιλελεύθερος, όχι επειδή οι άλλοι είναι κομμουνιστές. Και η ιδεολογία του είναι προϊόν σκέψης, μελέτης, ηθικής συγκρότησης. Η κρίση γέννησε μια φουρνιά ανανηψάντων αριστερών, που νομίζουν ότι ισοφαρίζουν το φανατισμένο αριστερό παρελθόν τους φανατιζόμενοι από την άλλη μεριά σήμερα και μια φουρνιά βίαια και εντελώς επιφανειακά πολιτικοποιημένων ιδιωτών, που ανακάλυψαν την αξία της πολιτικής όψιμα και νομίζουν ότι ανακάλυψαν την απόλυτη αλήθεια στον «φιλελευθερισμό» που έμαθαν από κάτι γνωστούς τους. Αυτοί είναι που, με στάτους εφτά γραμμών, εξηγούν τι έγινε, τι φταίει, τι θα γίνει και τι πρέπει να κάνουμε για να μας σώσουν. Αυτοί είναι που οδηγούν την πολιτική σε έκπτωση, αυτοί είναι που όλες τις προηγούμενες μέρες σκυλεύουν τους νεκρούς.
Ακόμη κι αν δεχθούμε (που δεν προκύπτει από πουθενά) ότι η εξέγερση ήταν συνωμοσία και προβοκάτσια για να έρθει η σκληρή χούντα Ιωαννίδη, ακόμη κι αν δεχθούμε (που δεν προκύπτει από πουθενά) ότι χωρίς το Πολυτεχνείο δεν θα γινόταν η εισβολή στην Κύπρο, είναι παράλογο να υποστηρίζεται ότι οι χιλιάδες νέοι που δεν «συνεμορφώθησαν προς τας υποδείξεις» και ρίσκαραν την ζωή τους, ήταν κοινωνοί αυτών των συνωμοσιών. Και είναι εντελώς για τα σίδερα όποιος υποστηρίζει ότι ο 17χρονος Διομήδης Κομνηνός που πυροβολήθηκε εν ψυχρώ στο κεφάλι, ο νόμιμος πρωθυπουργός της ΕΡΕ Παναγιώτης Κανελλόπουλος που πήγε να συμπαρασταθεί στον αγώνα των φοιτητών, ο κεντρώος Αλέξανδρος Παναγούλης και ο ήρωας του ΕΔΕΣ και έντιμος αξιωματικός Σπύρος Μουστακλής που βασανιζόντουσαν στα κολαστήρια των θηρίων, ξύπνησαν ένα πρωί και έπαιξαν κορώνα-γράμματα την ζωή και την ασφάλειά τους για να «ηγεμονεύσει η αριστερά» όταν πέσει η χούντα.
Εκείνες τις μέρες, οι νέοι της Ελλάδας ξελάσπωσαν τους νοικοκυραίους. Δεν το λέω υποτιμητικά (αν και ομολογώ, χρησιμοποιώ την λέξη προκλητικά, πάντα μου την έδιναν αυτοί που δεν καταλαβαίνουν πώς χρησιμοποιείται). Δεν αξιολογώ την συμπεριφορά των πολλών, την καταλαβαίνω. Πάντα οι περισσότεροι άνθρωποι προτάσσουν την επιβίωσή τους, την ζωή και την ασφάλεια την δική τους, των παιδιών τους και της περιουσίας τους, πάντα αποφεύγουν τις τρέλες και τους ηρωισμούς. Και είναι πάντα οι λιγότεροι που, έστω από τρέλα, συχνά στην μέθη της νεότητας, είναι γενναίοι. Ήταν οι νέοι της κοιμώμενης Ελλάδας που ξεσηκώθηκαν εναντίον της τυραννίας και υπέρ της ελευθερίας. Και σαν φιλελεύθερος θα τιμώ πάντα αυτούς που έβαλαν το κεφάλι τους στον τορβά για την ελευθερία, θα αδιαφορώ για τους μπαχαλάκηδες που αμαυρώνουν την επέτειο και θα περιφρονώ τους μεταμεληθέντες αριστερούς και τους νεοχουνταίους παντογνώστες.
Ο Αντύπας Καρίπογλου είναι Δικηγόρος, πρ. Πρόεδρος της Δράσης
