Η σπουδαιότητα που η Ρωσική εξωτερική πολιτική αποδίδει στην Ορθοδοξία και τον ρόλο του Πατριάρχη Μόσχας δεν αποτελεί είδηση, ούτε είναι ένα καινούργιο δεδομένο. Διαχρονικά, από συστάσεως ακόμη της χαλαρής Ομοσπονδίας Ρώσων-Ουκρανών και Λευκορώσων και εκχριστιανισμού τους, φιλοδοξία και στόχευση, που ενισχύθηκε συν τω χρόνω , ήταν να αναδειχθεί η Μόσχα ως ‘η Τρίτη Ρώμη’. Για την Ιστορία να διευκρινισθεί πως ως Δεύτερη Ρώμη, ακόμα και σήμερα μνημονεύεται η Κωνσταντινούπολη.
Του Ειδικού Συνεργάτη
Με την πτώση της Πόλης το 1453 και τη σταδιακή δημιουργία και ενίσχυση της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, η Τσαρική Ρωσία, ως η χώρα με το μεγαλύτερο Ορθόδοξο ποίμνιο, έγινε εκ των πραγμάτων σημείο αναφοράς της Ορθοδοξίας και φάρος παρηγοριάς και ελπίδας για τους υπόδουλους Χριστιανούς, που διαβιούσαν στην τότε Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ο νέος αυτός ρόλος και γόητρο του Τσάρου, εξέθρεψε και την επιθυμία των Ρώσων ως οιωνεί φυσικών κατά την ανάγνωσή τους συνεχιστών του Βυζαντίου, να διεκδικήσουν και την Κωνσταντινούπολη, την οποία μάλιστα στην Ιστοριογραφία και τα αναγνώσματά τους αναφέρουν και ως ΤσάρΓκραντ (η Πόλη του Τσάρου).
Η Ιστορία όμως δεν εξελίχθηκε κατά τις Ρωσικές βλέψεις. Αυτό ουδόλως τους εμπόδισε από το να εποφθαλμιούν τα Πρωτεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου και να προβάλουν τον δικό τους πρωταγωνιστικό ρόλο, ως η χώρα με τους περισσότερους Ορθόδοξους πιστούς. Εξάλλου η θρησκευτική επιρροή και διπλωματία, μέσα από την Εκκλησία, ήταν ένα εξαιρετικά σημαντικό εργαλείο, που δεν μπορούσε να αγνοηθεί, ακόμα και τα χρόνια της Σοβιετικής Παντοκρατορίας. Πολύ περισσότερο την εποχή του Προέδρου Πούτιν. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο σημερινός Πατριάρχης Μόσχος Κύριλος, μόλις σε ηλικία 25 ετών το 1971, εκπροσωπούσε τη Ρωσική Εκκλησία στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών, ενώ από το 1975 ήταν πλέον μέλος της εκτελεστικής επιτροπής του. Το 2009 έγινε Πατριάρχης Μόσχας.
Προκειμένου ωστόσο για το ποίμνιο της Ρωσικής εκκλησίας, είναι αναγκαίο να γίνουν ορισμένες επισημάνσεις, Η Ρωσία δεν είναι αμιγώς Χριστιανική-δη Ορθόδοξη- χώρα. Από τα 144 εκατομμύρια των κατοίκων της, περί τα 20 εκατομμύρια είναι Μουσουλμάνοι. Για τον λόγο αυτό πρόσφατα έγινε και χώρα παρατηρητής στον Οργανισμό Ισλαμικής Διάσκεψης.
Επιπρόσθετα από τα 300 εκατομμύρια του Ορθόδοξου Ποιμνίου σε παγκόσμια κλίμακα, ένα σημαντικό ποσοστό αντιπροσωπεύουν οι Ορθόδοξοι Ουκρανοί, που αποτελούν περί το 85%, εκ του πληθυσμού των 42 εκατομμυρίων της χώρας. Η απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου τον Ιανουάριο του 2019 να αναγνωρίσει το αυτοκέφαλο της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, πέρα από ιστορικά δίκαιη και κανονιστικά ορθή, καθώς επέλυε μια εκκρεμότητα που ανέτρεχε στα 1686, έβαζε φραγμό σε μια κακώς νοούμενη επεκτατική πολιτική της Ρωσικής Εκκλησίας, που εδράζονταν και σε παραπειστικά δεδομένα.
Η αντίδραση των Ρώσων, ήταν αναμενόμενη. Τις βλέψεις τους εξάλλου για πρωτοκαθεδρία τις είχαν εκδηλώσει ποικιλοτρόπως, με χαρακτηριστική την περίπτωση της αποχής τους από την Πανορθόδοξη Σύνοδο το 2016 στην Κρήτη. Κυρίαρχη εξάλλου στόχευσή τους διαχρονικά, είναι και η ενίσχυση της επιρροής τους στο Άγιον Όρος. Ιδιαίτερο ωστόσο προβληματισμό προκαλεί η στάση Ιεραρχών, που έσπευσαν εξ αρχής ή και προιόντος του χρόνου να αμφισβητήσουν και να υπονομεύσουν τον Πατριάρχη. Η πρόσφατη μάλιστα τοποθέτηση και διαφοροποίηση 10 επισκόπων, που αντέδρασαν στην ορθή απόφαση της Ελλαδικής Εκκλησίας να ευθυγραμμιστεί με τον Οικουμενικό Πατριάρχη, στο Αυτοκέφαλο της Ουκρανίας, προκαλεί ανησυχία και χρήζει περαιτέρω ανάλυσης.
Μόλις προ ημερών εξάλλου δόθηκε στη δημοσιότητα έκθεση του Ρωσικού Συμβουλίου για τις διεθνείς σχέσεις (Russian International Relations Council), ένα think tank, με σημαίνουσες διασυνδέσεις και ρόλο. Μεταξύ των ιδρυτών του είναι το Ρωσικό Υπουργείο εξωτερικών, το Ρωσικό Υπουργείο Παιδείας, η Ακαδημία Επιστημών, η Ρωσική Ένωση Βιομηχάνων και Επιχειρηματιών και το Interfax. Θέμα της είναι ο ρόλος της Ρωσίας στα Βαλκάνια. Ιδιαίτερη θεματική είναι η δημιουργική προσέγγιση ως προς τη θρησκεία, έχοντας υπόψη την προοπτική διάσπασης της Ανατολικής Ορθοδοξίας. Το λες και ψυχολογική επιχείρηση. Ας την έχουν υπόψη τους οι εκούσιοι και ακούσιοι θιασώτες της.
