Στα λάθη, τις παραλείψεις, το τι θα μπορούσε να είχε γίνει διαφορετικά, αλλά και το κόστος αυτών των λάθος επιλογών κατά τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης αναφέρθηκαν ο Thomas Wieser, πρώην πρόεδρος του EuroWorking Group και της επιτροπής οικονομικών και χρηματοοικονομικών υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας και ο Peter Spiegel, διευθυντής σύνταξης της βρετανικής εφημερίδας Financial Times κατά την παρουσίαση του βιβλίου των Ελένη Βαρβιτσιώτη και Βικτώρια Δενδρινού «Η Τελευταία Μπλόφα», το οποίο αναλύει τα γεγονότα που σημάδεψαν τη χώρα από τον Ιανουάριο μέχρι τον Ιούλιο του 2015.
«Αν είχαν πάει διαφορετικά τα πράγματα στο τέλος του 2014, αρχές του 2015, το ελληνικό ΑΕΠ αυτή τη στιγμή θα ήταν 20-25% υψηλότερα απ ότι είναι τώρα,» σημείωσε ο Thomas Wieser.
Σύμφωνα με τον κ. Wieser, η Ελλάδα ήταν πολύ κοντά στο χείλος της εξόδου δύο φορές, το 2012 και το 2015 και τα σχέδια ήταν έτοιμα και μάλιστα πολύ λεπτομερή, καθώς περιελάμβαναν ακόμα και το πώς έβγαιναν οι τουρίστες από τη χώρα.
«Το 2012 φοβόμασταν ένα ατύχημα, από μία λάθος πολιτική επιλογή. Ήταν σίγουρο όμως ότι η κυβέρνηση ήθελε να μείνει στο ευρώ. […] Το 2015 είχαμε την ακριβώς αντίθετη κατάσταση. Είχαμε μια κυβέρνηση που δεν ήθελε να μείνει στην ευρωζώνη και έλεγε συνέχεια θα φύγω.»
Ο κ. Wieser επεσήμανε ότι η Ελλάδα είναι διαφορετική όσον αφορά τον τρόπο που είναι δομημένη η κοινωνία. «Υπάρχει λίγη Ελλάδα μέσα στον καθένα από εμάς, συνηθίζω να λέω,» σημείωσε. «Δεν έχει γίνει ουσιαστική συζήτηση γιατί φτάσαμε ως εδώ, τι έκανε η χώρα λάθος. «Αν δε γίνει αυτό, δε μπορεί να οδηγηθεί η χώρα σε κάθαρση.»
Ερωτώμενος για το εάν τελικά ο κ. Σόιμπλε είχε όντως σχέδιο Β’ ή μπλόφαρε, είπε χαρακτηριστικά «Το κουτί το έχω στη Βιέννη, δεν το έχω πετάξει.»
«Το μεγαλύτερο λάθος που κάναμε ήταν το 2010 όταν είπαμε ότι το ελληνικό χρέος ήταν βιώσιμο», σημείωσε ο κ. Wieser. «Φυσικά δεν ήταν βιώσιμο. […] Ήταν ένα τεράστιο λάθος, αλλά δεν θα μπορούσε να αποφευχθεί,» επεσήμανε, προσθέτοντας ότι κάτι διαφορετικό θα επέφερε ακόμα χειρότερα αποτελέσματα σε μια τεταμένη κατάσταση.
Σημείωσε δε ότι το 2012 υπήρχε μια σημαντική ελάφρυνση χρέους, το PSI. Το 2014 θα έπρεπε οι δανειστές να έχουν προχωρήσει σε ελάφρυνση χρέους, αλλά οι πολιτικές δεν συνηγορούσαν σε αυτό.
Εκ των υστέρων, όπως τόνισε, οι δανειστές θα έπρεπε να έχουν δράσει από την αρχή της ελληνικής κρίσης το 2010. «Θα ήταν σαν να δίνεις στο παιδί σου χρήματα να αγοράσει αυτοκίνητο και να μην ξέρει αν θα τα ξοδέψει όλα εκεί ή θα τα χαλάσει όλα στη ντίσκο,» σημείωσε.
Ο Γιάννης Στουρνάρας, διοικητής της ΤτΕ και πρώην Υπουργός Οικονομικών αναφέρθηκε σε δύο διαφορετικές εκτιμήσεις για το κόστος εκείνης της περιόδου, η μία στα 86 δισεκ. ευρώ, όσο και το τρίτο πρόγραμμα και η άλλη στα 47 δισεκ. ευρώ.
«Οι συνέπειες της ανερμάτισης διαπραγμάτευσης του 2015 είχαν τεράστιο κόστος για την οικονομία της χώρας. […] Η σημαντικότερη συνέπεια όμως ήταν η απώλεια της εμπιστοσύνης που είχε κερδηθεί τα προηγούμενα χρόνια,» επισημαίνει. «Τα σενάρια ήταν αντιφατικά, οι μπλόφες συνεχείς και προκαλούσαν σύγχυση στους εταίρους μας.»
Όσον αφορά το τι συνέβη όταν ο ΣΥΡΙΖΑ ανέλαβε την εξουσία, ο κ. Στουρνάρας επεσήμανε: «Αντί να γίνει το αυτονόητο να ακολουθήσουν την πολιτική της προηγούμενης κυβέρνησης, ακολουθήθηκε μια διαπραγμάτευση εντελώς διαφορετική που στηρίχθηκε στη ρήξη και στην άποψη ότι θα φοβηθούν οι δανειστές από το ενδεχόμενο εξόδου, της μεγάλης μπλόφας.»
«Αυτοί που έκαναν τη μπλόφα ή δεν ήξεραν ή αποφάσισαν να παίξουν στα ζάρια τη χώρα,» σημείωσε.
Ο κ. Στουρνάρας χαρακτήρισε το βιβλίο μια «συγκλονιστική και λεπτομερή καταγραφή όλων εκείνων των μηνών από τα τέλη του 2014 με χρονολογική σειρά.»
«Έγιναν λάθη και από τις δυο πλευρές,» επεσήμανε από την πλευρά του ο Peter Spiegel. Ο διευθυντής σύνταξης των FT υπενθύμισε το πώς η χώρα υπέγραψε το πρώτο μνημόνιο και το πώς ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου ανακοίνωσε ότι το έλλειμμα της χώρας δεν ήταν αυτό που είχε ανακοινωθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση, αλλά υπερδιπλάσιο 15,1%.
«Όταν ξεκίνησε το πρώτο πρόγραμμα το 2010 δούλευε, η κυβέρνηση το ακολουθούσε, αλλά οι Γερμανοί ήταν ακόμα θυμωμένοι. Έτσι η [Γερμανίδα Καγκελάριος] Άγγελα Μέρκελ έπεισε τον [πρώην Πρόεδρο της Γαλλίας] Νικολά Σαρκοζί να κάνει ένα σύστημα που αν αυτό συνέβαινε ξανά θα οδηγούσε σε πτώχευση. Αυτό ήταν κατά τη γνώμη μου το μεγαλύτερο λάθος που έκαναν οι δανειστές.»
«Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφανγκ Σόιμπλε επαναλάμβανε συνέχεια η Ελλάδα πρέπει να φύγει απ’ το ευρώ, γιατί να επενδύσει κανείς όταν οι Γερμανοί λένε κάτι τέτοιο,» πρόσθεσε ο κ. Spiegel.
Αναφερόμενος στα λάθη που έγιναν από την ελληνική πλευρά σημείωσε: «Όταν ο κ. Παπακωνσταντίνου υπέγραψε το πρώτο μνημόνιο, όλοι στην Ελλάδα αποφάσισαν ότι μπορούν να το κάνουν καλύτερα και αυτό είναι κάτι που το έκαναν όλες οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ, Νέα Δημοκρατία και ΣΥΡΙΖΑ.»
Αναφερόμενος στη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, ο κ. Spiegel είπε χαρακτηριστικά: «Θα διαχώριζα τον Τσίπρα και τον Βαρουφάκη, γιατί ο Τσίπρας έκανε τρομερά λάθη και λάθος επιλογές, ενώ ο Γιάννης Βαρουφάκης ήταν εκεί για να γίνει διάσημος.»
«Θεωρήσαμε ότι ήταν πάρα πολλές πτυχές της ιστορίας που ήταν ακόμα άγνωστες και θελήσαμε να κάνουμε κάτι που θα αποτελέσει σημείο αναφοράς,[…] σαν μια κάμερα για τους αναγνώστες πίσω από κλειστές πόρτες,» επεσήμανε η Βικτώρια Δενδρινού, ανταποκρίτρια για το πρακτορείο Bloomberg στις Βρυξέλλες.
«Ανακαλύψαμε το πώς η ανθρώπινη μνήμη είναι σαν ζωντανός οργανισμός. Το ίδιο άτομο μετά από 3-4 μήνες άλλαζε την αφήγηση των γεγονότων,» είπε η Ελένη Βαρβιτσιώτη, ανταποκρίτρια της εφημερίδας «Η Καθημερινή» και του ΣΚΑΪ στις Βρυξέλλες.
«Το ένα πράγμα που κυνηγούσαμε απ’ την αρχή να βρούμε και ήταν η μεγάλη αποκάλυψη του βιβλίου μας ήταν το Σχέδιο Β’, το τι θα γινόταν αν η Ελλάδα έβγαινε εκτός ευρώ. Όταν το πήραμε στα χέρια μας τον Ιανουάριο του 2018 η συγκίνηση ήταν μεγάλη. Παρόλο που δεν το πήραμε ποτέ έξω απ το δωμάτιο στο τέλος είχαμε φτάσει σχεδόν να αποστηθίσουμε τις 157 σελίδες του.»
«Είναι ένα βιβλίο ψύχραιμο και αυτό φαίνεται απ την κριτική που είναι ισορροπημένη,» σημείωσε ο διευθυντής της εφημερίδας «Η Καθημερινή», Αλέξης Παπαχελάς που συντόνιζε τη συζήτηση.
«Θα μπορούσε να γίνει το πρώτο υλικό για να γίνει αυτό που στην Αμερική λέγεται truth commission,» σημείωσε. «Το να ξέρει κανείς την ιστορία του είναι σημαντικό.»
