Άρθρο του Gerd Höhler στην ιστοσελίδα της εφημερίδας Handelsblatt, με τίτλο «Η αλλαγή γραμμής του Τσίπρα προκαλεί διαμάχη στην αριστερή συμμαχία του» και υπότιτλο «Με τη μετριοπαθή γραμμή του ο Τσίπρας θέλει να διασφαλίσει την επιστροφή στην διακυβέρνηση. Αλλά το κόμμα αμφισβητεί την αλλαγή γραμμής», αναφέρει τα εξής:
Για τον Αλέξη Τσίπρα ήταν παιχνίδι εντός έδρας – όπως παλιά. Ξέφρενοι πανηγυρισμοί ξέσπασαν, το κοινό τινάχτηκε από τις θέσεις του όταν ο Τσίπρας την Κυριακή το βράδυ ανέβηκε στη σκηνή για να μιλήσει στο φεστιβάλ νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ, στο Γουδή. Λες και μόλις είχε επανεκλεγεί πρωθυπουργός και δεν είχε υποβιβαστεί σε αρχηγό της αντιπολίτευσης. «Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ο Πρόεδρος, δεν είμαι εγώ – ο ΣΥΡΙΖΑ είστε εσείς», φώναξε ο Τσίπρας στο μικρόφωνο.
Κολακείες. Γιατί χωρίς τον Τσίπρα, ο ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν σχεδόν αδιανόητος. Πριν αναλάβει εκείνος την προεδρία το 2008, ο Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, όπως είναι το πλήρες όνομα του κόμματος, ήταν ένα πολιτικό ταπεινό λουλουδάκι με εκλογικό ποσοστό ούτε καν 5%. Ο Τσίπρας οδήγησε τον ΣΥΡΙΖΑ στις βουλευτικές εκλογές του Ιανουαρίου 2015, με ποσοστό 36,4%, στην εξουσία.
Στις εκλογές όμως πριν από τρεις μήνες, οι Έλληνες ψηφοφόροι έστειλαν τον ΣΥΡΙΖΑ πάλι πίσω στα έδρανα της αντιπολίτευσης. Ο συντηρητικός Κυριάκος Μητσοτάκης αντικατέστησε στην πρωθυπουργία τον Τσίπρα. Αλλά ο Τσίπρας, συγκεντρώνοντας 31,5%, δεν αναγκάστηκε να κρυφτεί.
Πώς κυλούν τα πράγματα από τότε; Το ελληνικό κομματικό τοπίο παγιώνεται, η πολυδιάσπαση που παρατηρήθηκε στα χρόνια της κρίσης έχει σταματήσει και το πολιτικό σύστημα ξαναγίνεται διπολικό. Κι ένα από τα δύο κυρίαρχα κόμματα είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, που το οφείλει αυτό στον Τσίπρα. Γι’ αυτό, παρά την εκλογική ήττα, κανείς από το κόμμα δεν αμφισβητεί τον ρόλο του ως Προέδρου. Κι ο ίδιος ο Τσίπρας, 45 ετών, αισθάνεται πολύ νέος για να βγει πολιτικά στη σύνταξη.
Δεν μπορεί όμως και δεν πρέπει να ξεκουραστεί στα έδρανα της αντιπολίτευσης, όπως δείχνει η πρόσφατη δημοσκόπηση της metron analysis, σύμφωνα με την οποία ο νικητής των εκλογών Μητσοτάκης έχει δείξει ένα δυναμικό ξεκίνημα. Αν γίνονταν τώρα βουλευτικές εκλογές, ο ΣΥΡΙΖΑ θα λάμβανε μόνο 23% των ψήφων. Ο Μητσοτάκης και η Νέα Δημοκρατία του θα μεγάλωναν έτσι το προβάδισμά τους από τις 8 στις 16 μονάδες.
63% των ερωτηθέντων αξιολογούν θετικά το μέχρι τώρα κυβερνητικό έργο. Με την αντιπολίτευση είναι ικανοποιημένο μόνο το 25%. Και στην άμεση σύγκριση είναι άσχημα τα ποσοστά του Τσίπρα: 48% των ερωτηθέντων θεωρούν τον Μητσοτάκη κατάλληλο πρωθυπουργό. Μόνο 19% αναφέρουν τον Τσίπρα.
Η αριστερή συμμαχία του ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να ανοιχτεί στο Κέντρο
Ο αρχηγός της αντιπολίτευσης ξέρει βέβαια ότι οι δημοσκοπήσεις είναι αντανακλούν στιγμιαίες απόψεις. Η εικόνα μπορεί να αλλάξει και πάλι υπέρ του. Αλλά αυτό εξαρτάται από τον ίδιο. Στα 4,5 χρόνια του ως πρωθυπουργός ο Τσίπρας μεταβλήθηκε από ριζοσπαστικός αριστερός επαναστάτης σε ρεαλιστή πολιτικό. Σ’ αυτή τη διαδικασία μάθησης ανήκει και το ότι ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να κάνει άνοιγμα στο Κέντρο, αν θέλει να διατηρήσει την προοπτική επιστροφής στην εξουσία και να εξελιχθεί σε λαϊκό κόμμα.
Αλλά σ’ αυτά αντιδρά η ριζοσπαστική-αριστερή πτέρυγα. Πολλά ηγετικά κομματικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ προέρχονται από το σταλινικό ΚΚΕ. Κι ο Τσίπρας άλλωστε, στα 16 του, ξεκίνησε την πολιτική καριέρα του ως συνδικαλιστής στη νεολαία του ΚΚΕ. Προ πολλού όμως έχει μάθει ότι οι ιδεολογικές συνταγές του κομμουνισμού είναι ακατάλληλες και προπάντων δεν συγκεντρώνουν πλειοψηφίες.
Ως πρωθυπουργός έπρεπε να προβεί σε συμβιβασμούς και παραχωρήσεις, για να πετύχει την εκταμίευση περαιτέρω δανειακής βοήθειας για τη χώρα του. Μεγάλο κομμάτι του κόμματός του δυσανασχέτησε γι’ αυτό. Θέλει να ξαναβρεί ο ΣΥΡΙΖΑ ως αντιπολίτευση τις ρίζες του. Αντίθετα, οι ανανεωτές γύρω από τον Τσίπρα επιχειρηματολογούν ότι έτσι ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχανε κάθε προοπτική να επιστρέψει στην εξουσία.
Η διαμάχη για την κατεύθυνση που θα ακολουθήσει ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι θεωρητική συζήτηση, αλλά έχει πολύ πρακτικές συνέπειες. Πρόκειται τελικά για το ερώτημα αν ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει να ξαναγίνει πολιτική σέχτα ή πολυσυλλεκτικό κόμμα. Μέχρι τώρα αριθμεί μόνο 30.000 περίπου καταγεγραμμένα μέλη. Δεν είναι πολλά, σε σύγκριση με τα 155.000 μέλη της ΝΔ. Τώρα λοιπόν, οι ανανεωτές θέλουν να προσελκύσουν νέα μέλη με μια μεγάλη καμπάνια.
Οι σκληροπυρηνικοί φοβούνται πολιτική αποξένωση
Ο στόχος του Τσίπρα είναι 180.000 μέλη. Αυτό θα αντιστοιχούσε στο 10% περίπου των ψήφων του Ιουλίου. Αλλά για τους δογματιστές σκληροπυρηνικούς της αριστερής πτέρυγας η ιδεολογική καθαρότητα είναι σημαντική. Επιμένουν να εντάξουν στο κόμμα νέα μέλη μόνο μετά από λεπτομερή εξέταση κάθε περίπτωσης – φοβούνται την πολιτική αποξένωση ή υπονόμευση, στη χειρότερη περίπτωση δε έναν «σοσιαλεκδημοκρατισμό» του κόμματος.
Ο Τσίπρας δεν φαίνεται να βλέπει σ’ αυτό μια απειλή, αλλά μια ευκαιρία. Στο πλαίσιο της προέλασής του προς το Κέντρο δεν θέλει να κυνηγήσει μόνο στα λημέρια του ΠΑΣΟΚ. Το άλλοτε ισχυρό κόμμα του θρυλικού Ανδρέα Παπανδρέου δεν επέζησε της κρίσης και κινδυνεύει να αλλοιωθεί σε κόμμα φατριών. Ο Τσίπρας δεν θέλει μόνο να απορροφήσει ό,τι έχει απομείνει από το ΠΑΣΟΚ, αλλά μελλοντικά να καταλάβει και το πράσινο πολιτικό φάσμα – τομέα, που ο ΣΥΡΙΖΑ μέχρι τώρα αγνοούσε συστηματικά.
Ο Τσίπρας έχει καταλάβει στο μεταξύ ότι ένα λαϊκό κόμμα πρέπει να παίρνει θέση σε ζητήματα της κλιματικής αλλαγής και της προστασίας του περιβάλλοντος, αν θέλει να έχει επιτυχία. Για τον ΣΥΡΙΖΑ ενδείκνυται αυτό, αφού μέχρι τώρα στην Ελλάδα δεν υπάρχει κόμμα Πρασίνων. Οι ανανεωτές γύρω από τον Τσίπρα εκφράζουν ήδη σκέψεις για αλλαγή ονομασίας. Στον προηγούμενο προεκλογικό αγώνα το κόμμα πλασαριζόταν ως «ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία». Το νέο όνομα θα μπορούσε να είναι: «ΣΥΡΙΖΑ – Πράσινη Συμμαχία».
Στο παρασκήνιο ο Τσίπρας δουλεύει ακόμα για να εξισορροπήσει τις αντιθέσεις. Αλλά μπορεί να εμφανιστούν όταν ο ΣΥΡΙΖΑ τον Φεβρουάριο μάλλον θα διοργανώσει το τρίτο του συνέδριο. Ο Τσίπρας επιθυμεί από αυτό ένα relaunch, ένα νέο ξεκίνημα.
Το συνέδριο όμως θα μπορούσε να οδηγήσει και σε νέες διχαστικές τάσεις, όπως βίωσε ήδη στα μέσα του 2015. Τότε ο εκκεντρικός ΥΠΟΙΚ Γιάνης Βαρουφάκης αποχώρησε και μια ομάδα ακραίων αριστερών πολιτικών εγκατέλειψε το κόμμα. Ο Τσίπρας βγήκε ενισχυμένος από αυτό. Και τώρα δεν φαίνεται κανείς που θα μπορούσε να αμφισβητήσει την προεδρία του. Γι’ αυτό και με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση ο Πρόεδρος μπόρεσε να φωνάξει την Κυριακή το βράδυ: «Πάρτε τον ΣΥΡΙΖΑ στα χέρια σας!»
