Η ατμοσφαιρική ρύπανση απειλεί τους πάντες, προειδοποίησαν κατά τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος τα Ηνωμένα Έθνη, με 9 στους 10 ανθρώπους στον πλανήτη να αναπνέουν μολυσμένο αέρα.
Το φαινόμενο αυτό έχει προκαλέσει μια εντεινόμενη, παγκόσμια κρίση υγείας, η οποία ήδη ευθύνεται για περίπου επτά εκατομμύρια θανάτους ετησίως, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ).
Η καύση ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ενέργειας, για τα μέσα μεταφοράς και για την βιομηχανία συμβάλλει κατά κύριο λόγο στην ατμοσφαιρική ρύπανση ενώ είναι και η κύρια πηγή των εκπομπών άνθρακα που προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη. Η αντιμετώπιση και των δύο αυτών προβλημάτων θα μπορούσε να ωφελήσει σημαντικά τη δημόσια υγεία.
Ακολουθούν κάποια σημαντικά γεγονότα αναφορικά με τις επιπτώσεις της ρύπανσης του αέρα στον άνθρωπο:
1. Η ατμοσφαιρική ρύπανση σκοτώνει 800 ανθρώπους την ώρα ή 13 το λεπτό, δηλαδή τρεις φορές περισσότερους από τον ετήσιο αριθμό των θυμάτων της φυματίωσης, της ελονοσίας και του AIDS μαζί.
2. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι ίδιοι ρυπαντές συμβάλλουν τόσο στην κλιματική αλλαγή όσο και στην τοπική ατμοσφαιρική ρύπανση, ανάμεσά τους ο μαύρος άνθρακας ή αιθάλη– που παράγονται από την αναποτελεσματική καύση σε πηγές όπως οι φούρνοι και οι ντιζελοκινητήρες–και το μεθάνιο.
3. Οι πέντε κυριότερες πηγές της ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι η καύση ορυκτών καυσίμων σε εσωτερικούς χώρους, η χρήση ξύλων και άλλων βιομαζών για το μαγείρεμα, η θέρμανση και ηλεκτροδότηση των σπιτιών, η βιομηχανία, ανάμεσά τους και η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας όπως μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα και οι γεννήτριες ντίζελ, τα μέσα μεταφοράς και ειδικά τα πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα, η κτηνοτροφία, περιλαμβανομένων των ζώων που παράγουν μεθάνιο και αμμωνία, οι ορυζώνες που παράγουν μεθάνιο και η καύση των γεωργικών απόβλητων, η καύση απόβλητων σε εξωτερικούς χώρους και η υγειονομική ταφή οργανικών απόβλητων.
4. Η μόλυνση της ατμόσφαιρας από τα νοικοκυριά προκαλεί κάθε χρόνο περίπου 3,8 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους, η μεγάλη πλειονότητα εκ των οποίων στον αναπτυσσόμενο κόσμο, και σχεδόν το 60% από αυτούς τους θανάτους αφορούν γυναικόπαιδα.
5. Το 93% των παιδιών σε όλον τον κόσμο ζουν σε περιοχές όπου τα επίπεδα της ατμοσφαιρικής μόλυνσης ξεπερνούν τα επιτρεπτά όρια που έχει θέσει ο ΠΟΥ, με 600.000 παιδιά κάτω των 15 ετών να έχουν πεθάνει από λοιμώξεις του αναπνευστικού το 2016.
6. Η ρύπανση της ατμόσφαιρας ευθύνεται για το 26% των θανάτων από ισχαιμική καρδιοπάθεια, το 24% των θανάτων από εγκεφαλικά, το 43% από χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) και το 29% από καρκίνο των πνευμόνων. Σε ό,τι αφορά τα παιδιά (η ρύπανση της ατμόσφαιρας) σχετίζεται, μεταξύ άλλων προβλημάτων υγείας, με την γέννηση λιποβαρών βρεφών, άσθμα, παιδικούς καρκίνους, παχυσαρκία, ανεπαρκή ανάπτυξη των πνευμόνων και αυτισμό.
7. Το 97% των πόλεων σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος με περισσότερους από 100.000 κατοίκους δεν πληρεί τα κατώτερα επίπεδα ποιότητας του αέρα που θέτει ο ΠΟΥ και στις χώρες υψηλού εισοδήματος το 29% των πόλεων απέχει από τα επιτρεπόμενα όρια.
8. Σχεδόν το 25% της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από την ύλη των μικρών σωματιδίων στα αστικά κέντρα προκαλείται από την κίνηση στους δρόμους, το 20% από την καύση οικιακών καυσίμων και το 15% από την λειτουργία των βιομηχανιών, περιλαμβανομένης της παραγωγής ηλεκτρισμού.
9. Η διατήρηση των επιπέδων της υπερθέρμανσης του πλανήτη “αρκετά πιο κάτω” από τους 2 βαθμούς Κελσίου–όπως έχουν δεσμευτεί με τη Συμφωνία των Παρισίων για την Κλιματική Αλλαγή του 2015 να πράξουν οι κυβερνήσεις–θα μπορούσε να σώζει περίπου ένα εκατομμύριο ζωές τον χρόνο έως το 2050 και μόνο μέσω της μείωσης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
10. Στις 15 χώρες που εκπέμπουν τα αέρια που ευθύνονται περισσότερο για την υπερθέρμανση του πλανήτη το κόστος της μόλυνσης της ατμόσφαιρας για τη δημόσια υγεία εκτιμάται ότι ανέρχεται σε περισσότερο από το 4% του ΑΕΠ.
