Πριν από 10 χρόνια μια παρέα καταδυτών εντόπισε πλήθος ιππόκαμπων σε μια συγκεκριμένη μικρή θαλάσσια περιοχή στο Στρατώνι Χαλκιδικής… Από τότε, όσες φορές και εάν καταδύθηκαν οι δύτες στο σημείο, οι μικροσκοπικοί αυτοί, ιδιαίτεροι θαλάσσιοι “δράκοι” ήταν εκεί, μόνιμοι κάτοικοι της περιοχής. Tο γεγονός ότι ο πληθυσμός των ιππόκαμπων του Στρατωνίου παραμένει σε μόνιμη βάση στη συγκεκριμένη θαλάσσια ζώνη, αποτελεί -σύμφωνα με τους επιστήμονες- σπάνιο και μοναδικό φαινόμενο, όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και σε διεθνές επίπεδο.
Ο Κώστας Κατσιούλης είναι εκπαιδευτής καταδύσεων και μέλος του διοικητικού συμβουλίου του “Ιππόκαμπος Ενάλιο Ινστιτούτο”, που δημιουργήθηκε από τη συγκεκριμένη παρέα, προκειμένου να μελετηθεί και να προστατευθεί ο πληθυσμός των ιππόκαμπων Στρατωνίου. Μιλώντας στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ανέφερε ότι «όλα ξεκίνησαν από ένα τυχαίο γεγονός, από καταδύσεις που κάναμε για άλλους λόγους συναντήσαμε έναν πληθυσμό από ιππόκαμπους και αυτό που διαπιστώσαμε ήταν ότι ο πληθυσμός αυτός ήταν πάντα εκεί και σε κάθε κατάδυση πάντα τους συναντούσαμε».
«Είναι δύο τα είδη, Ιππόκαμπος ο Ιππόκαμπος (Hippocampus hippocampus) και ο Ιππόκαμπος Σταγονώδης (Hippocampus guttulatus), που αλλάζει λίγο η μορφολογία στο ρύγχος και κάποια άλλα χαρακτηριστικά. Είναι τα κλασικά είδη που συναντάμε στη Μεσόγειο. Αυτό που είναι ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι βρίσκονται σε μια μόνο συγκεκριμένη ζώνη, πουθενά αλλού, μετακινούνται ελαφρώς μόνο λίγο πιο βαθιά το χειμώνα και το καλοκαίρι βγαίνουν πιο ρηχά, αλλά μένουν πάντα στο ίδιο μέρος και αυτό είναι μοναδικό στον κόσμο, κάτι που όπως αναφέρουν και εξειδικευμένοι επιστήμονες δεν το έχουν συναντήσει πουθενά σε άλλα μέρη παγκοσμίως» τονίζει ο Κώστας Κατσούλης.
Ο αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου, Βασίλης Μαντόγιαννης, περιγράφει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ πως «είναι μικρόσωμα και καφέ, έχουν πολύ μικρό στομάχι και πρέπει να τρέφονται όλη την ημέρα και αυτό τα καθιστά αργά και ευάλωτα. Φαινομενικά ζουν σε μια έρημο, σε άμμο, δεν υπάρχουν στο συγκεκριμένο σημείο ποσειδώνια λιβάδια και μύδια για να σταθούν».
Τονίζει δε, ότι αυτό που έχει μεγάλη σημασία να απαντηθεί είναι «το γιατί επιλέγουν να ζουν στο συγκεκριμένο σημείο. Ένα ερώτημα που παραμένει αναπάντητο» και όπως υπογραμμίζει «είναι αυτό που πασχίζουμε να εξηγήσουμε με τη βοήθεια επιστημόνων που έχουν μελετήσει το σημείο, διότι εάν απαντηθεί αυτό, πιθανόν να μπορέσουμε να βρούμε όμοιες συνθήκες στην Ελλάδα και να εντοπίσουμε και άλλους πληθυσμούς ιππόκαμπων, αυτό είναι που θέλουμε να μάθουμε. Αυτό που είναι βέβαιο, είναι ότι η συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή στο Στρατώνι και γενικά στο Στρυμονικό κόλπο παρουσιάζει υπερτροφία, είναι πλούσια σε τροφή».
Επιστήμονες με διεθνή φήμη στο 1ο Summer School για Ιππόκαμπους στο Στρατώνι
Το μοναδικό αυτό φαινόμενο ήρθαν να παρατηρήσουν από κοντά διακεκριμένοι επιστήμονες, στο πρώτο Summer School (θερινό σχολείο), που έλαβε χώρα από τις 3 έως τις 10 Μαΐου στο Στρατώνι. Την επιστημονική ευθύνη για το Summer School είχε ο θαλάσσιος βιολόγος Δρ Miguel Correia, του πορτογαλικού Πανεπιστημίου “Universidade do Algarve Campus de Gambelas”, με διεθνή αναγνώριση και ειδίκευση στη μελέτη των ιππόκαμπων παγκοσμίως.
Ο συγκεκριμένος μόνιμος πληθυσμός ιππόκαμπων έκανε γνωστό το Στρατώνι Χαλκιδικής σε πολλές περιοχές του κόσμου. Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο του Ινστιτούτου, «το διεθνές αυτό σχολείο έρευνας που διοργανώνουμε για πρώτη φορά, έχει φοιτητές από την Πορτογαλία, τη Βραζιλία, τη Γερμανία, τη Γαλλία ακόμα και από τις Αζόρες έχουν έρθει, είναι επιστήμονες καταδυόμενοι βιολόγοι στο συγκεκριμένο πεδίο, που δεν έχουν τη δυνατότητα να κάνουν την πρακτική τους κάπου άλλου και να έχουν τέτοιου τύπου εμπειρία, έτσι έρχονται εδώ στο Στρατώνι, διότι το μέρος είναι μοναδικό».
Σχολιάζοντας τη μοναδική αυτή εμπειρία, που έζησε στη Χαλκιδική, ο Δρ. Miguel Correia, είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Αυτά τα είδη βρίσκονται στη Μεσόγειο, στον Ατλαντικό ωκεανό, στα παράλια των Βρετανικών νησιών και στη Νότια Αφρική. Οι περισσότεροι από εμάς ερχόμαστε από την Πορτογαλία, η βάση μας είναι εκεί και ήρθαμε εδώ για να κάνουμε μια μεγάλη έρευνα σχετικά με τον πληθυσμό αυτών των ειδών ιππόκαμπων, να τους καταγράψουμε και να συγκεντρώσουμε στοιχεία για την ευπάθεια τους. Όσα περισσότερα στοιχεία μαζέψουμε για τον συγκεκριμένο πληθυσμό, τόσο θα βοηθήσουμε στην αξιολόγηση της ευπάθειας τους».
Στην ομάδα των 19 ατόμων που συμμετείχαν στο Summer School ήταν και ο Diogo Paulo, δόκτωρ στη διατήρηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος και ειδικός στην αποκατάσταση ενδιαιτημάτων και στις επιστημονικές καταδυσεις (Dr. in marine conservation and ecology-specialty in habitat restoration and scientific diving), o οποίος μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ είπε πως «έχουμε έρθει με σπουδαστές και ερευνητές για να μελετήσουμε τους πληθυσμούς των Ιππόκαμπων του Στρατωνίου. Έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον το πρόγραμμα αυτό, καθώς μπορούμε εδώ να μελετάμε τα χαρακτηριστικά των ιππόκαμπων αλλά και τα λιβάδια Ποσειδωνίας, τα οποία είναι πολύ σημαντικά για τη διατήρηση του οικοσυστήματος. Βρήκαμε τους πληθυσμούς τους, πόσα θηλυκά και πόσα αρσενικά υπάρχουν, τα μεγέθη τους, είδαμε και πολύ μικρούς Ιππόκαμπους, που είναι πολύ καλό σημάδι αυτό».
Ο ιππόκαμπος ανήκει στα «εγγύς απειλούμενα» είδη
Υπενθυμίζεται ότι ο Ιππόκαμπος είναι στη κόκκινη λίστα του Διεθνούς Οργανισμού International Union for Conservation of Nature για τα απειλούμενα είδη (IUCN Red List of Threatened Species) και από το 1996 είχαν χαρακτηριστεί ως «τρωτά» (VU-vulnerable) είδη. Από το 2003 έως σήμερα χαρακτηρίζονται ως είδη που δεν έχουν επαρκώς καταγραφεί. Ειδικά για τους Ιππόκαμπους της Μεσογείου, το 2016 επαναπροσδιορίστηκαν ως «εγγύς απειλούμενα».
«Ο Ιππόκαμπος είναι ένα είδος πολύ ιδιαίτερο, από τη φύση του ξεχωρίζει από οποιονδήποτε άλλο οργανισμό και ένα είδος προς εξαφάνιση και αποφασίσαμε να κάνουμε μια προσπάθεια να προστατεύσουμε αυτό το είδος και τον πληθυσμό που βρίσκεται σε αυτή την περιοχή στο Στρατώνι» διευκρινίζει ο Κώστας Κατσιούλης.
