Θα σχολιάσουμε μια κακιά λέξη σήμερα, και αφορμή γι’ αυτό μας δίνουν δυστυχώς συχνά ειδήσεις της επικαιρότητας. Έτσι, για να ξορκίσουμε το μίσος και όλα τα μισητά, θα λεξιλογήσουμε γι’ αυτό.
Γράφει η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα
Τὸ μῖσος, τοῦ μίσους ο αρχικός μας λεκτικός τύπος με την ωραία του περισπωμένη δηλώνει ό, τι ακριβώς και σήμερα, την απέχθεια, την αποστροφή που αισθάνεται κάποιος για κάποιον άλλον, για μια κατάσταση ή ένα αντικείμενο.
Είναι συναίσθημα που υπάρχει στον άνθρωπο και σε μερικές περιπτώσεις σε μεγάλη ένταση, με αποτέλεσμα να νιώθει γύρω του ότι πολλά τού είναι απεχθή.
Οι αρχαίοι μας είχαν έναν αριθμό λέξεων με πρώτο συνθετικό το μῖσος. Με αυτές περιέγραφαν αρκετούς ανθρώπινους χαρακτήρες που είχαν τις αντιπάθειές τους. Για παράδειγμα, ο μισοπράγμων μισούσε την πολυπραγμοσύνη, ήθελε να ασχολείται με ένα μόνο αντικείμενο, ο μισοβάρβαρος αντιπαθούσε τους βαρβάρους, ενώ ο μισόδοξος δεν τα πήγαινε καλά με την δόξα.
Ο υπερβολικά σοβαρός ήταν μισόγελως, δεν γελούσε ποτέ, εκείνος που δεν αγαπούσε το φως μισόφαος και όποιος δεν έτρεφε συμπάθεια για τους συγγενείς του είχε το προσωνύμιο μισοΐδιος ή μισοίκειος.
Λέξη αβέβαιης ετυμολογίας που ζει ως τις μέρες μας και αυτούσια ως συναίσθημα, αλλά και μέσα στην μισαλλοδοξία για τις ιδέες, τις απόψεις και τις πεποιθήσεις των άλλων, στους μισανθρώπους, που εχθρεύονται τους πάντες, στους μισάνδρους, μισογύνηδες και μισοξένους που σίγουρα χρειάζονται ψυχίατρο.
Το μίσος μπορεί να είναι άσβεστο, άγριο, απύθμενο, άσπονδο, βαθύ, εθνικιστικό, θανάσιμο, θρησκευτικό, τυφλό, να καλλιεργείται, να τρέφεται, να προκαλείται, να τροφοδοτείται, να υποδαυλίζεται και να ενισχύεται. Το μίσος το νιώθει κανείς σε πράξεις μίσους και κακίας, σε παθιασμένους έρωτες που καταλήγουν σε μαλλιοτραβήγματα.
Το μίσος ακόμη φουντώνει και οδηγεί σε ενέργειες, στις οποίες ο μισών δεν ελέγχει τον εαυτό του.
Αντίδοτο για το μίσος είναι η συμπόνια, η τρυφερότητα, η στοργή και η αγάπη. Γιατί, όπως έλεγε ο αείμνηστος Τσαγανέας στην ταινία «Οι Γερμανοί ξανάρχονται»: Άνθρωποι, άνθρωποι, προς τι το μίσος και ο αλληλοσπαραγμός;
Μπορούμε να τα βρούμε και χωρίς αυτό.
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
