Η δημογραφική συρρίκνωση του πληθυσμού είναι ένα διαχρονικό πρόβλημα, που τα τελευταία χρόνια προσλαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις σε όλη την Ευρώπη και ιδιαίτερα στη Χώρα μας.
Γράφει η Όλγα Κεφαλογιάννη*
Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής σε συνδυασμό με την αύξηση της υπογεννητικότητας, συνθέτουν πλέον ένα εκρηκτικό μείγμα μετάβασης σε έναν γηραιότερο πληθυσμό.
Είναι ένα ζήτημα πολυδιάστατο με γεωπολιτικές διαστάσεις και σοβαρό αντίκτυπο σε ποικίλους, κρίσιμους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής ζωής.
Η Ευρώπη γερνάει … Οι άνθρωποι άνω των 65 ετών αυξάνουν δραματικά, σε σχέση με τα άτομα που βρίσκονται ή πρόκειται να βρεθούν σε ηλικία εργασίας.
Είναι ευνόητο ότι η δημογραφική αυτή τάση συνεπάγεται σοβαρά προβλήματα στην οικονομία, στο παραγωγικό δυναμικό, στην ανάπτυξη, στο ασφαλιστικό σύστημα και φυσικά στην κοινωνική συνοχή.
Στη Χώρα μας η κατάσταση είναι χειρότερη σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη.
Οι ελληνικές οικογένειες γίνονται μικρότερες, ενώ οι μονομελείς και οι μονογονεϊκές οικογένειες αυξάνονται, χωρίς όμως την απαιτούμενη κοινωνική πρόνοια.
Η κατάσταση μοιάζει πραγματικά με ωρολογιακή βόμβα, αν αναλογιστεί κανείς τις επιπτώσεις της δημογραφικής υστέρησης στο ήδη τεράστιο πρόβλημα του ελληνικού ασφαλιστικού συστήματος.
Το διαφαινόμενο αδιέξοδο έγκειται στην προοδευτικά αυξανόμενη αδυναμία να βρεθούν οι πόροι χρηματοδότησης του ασφαλιστικού συστήματος, με δεδομένη την αύξηση της γήρανσης του πληθυσμού και της μείωσης του παραγωγικού πληθυσμού.
Αν και το δημογραφικό έλλειμμα δεν είναι καινούριο φαινόμενο, η δεκαετής οικονομική κρίση, που εκτόξευσε την ανεργία, δημιούργησε οικονομική αβεβαιότητα και σημαντική πτώση του βιοτικού επιπέδου, οδήγησε τα σύγχρονα ζευγάρια σε καθυστέρηση απόκτησης πρώτου παιδιού και αναβολή απόκτησης δεύτερου ή τρίτου. Ενώ παράλληλα, η ελληνική οικονομική κρίση συνοδεύτηκε από τη συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους.
Σήμερα, η Ελλάδα έχει έναν από τους χαμηλότερους δείκτες γονιμότητας σε όλη την ΕΕ. Σε αυτή την δυσοίωνη πραγματικότητα, η Χώρα καλείται να αντιμετωπίσει μία ακόμη ανοιχτή πληγή. Τη φυγή 400.000, όπως υπολογίζεται, νέων Ελλήνων, υψηλού μορφωτικού επιπέδου που αναζήτησαν την κοινωνική, οικονομική και επιστημονική τους πρόοδο έξω από την Πατρίδα.
Η οικονομική κρίση, η αναξιοπιστία του κράτους, η κρίση θεσμών και αξιών που βιώνει η Χώρα, είναι ο συνδυασμός που διαμορφώνει μία θλιβερή πραγματικότητα.
Η Ελλάδα να επενδύει επί σειρά ετών, στο μοναδικής αξίας ανθρώπινο κεφάλαιό της, το οποίο, δυστυχώς, στην πορεία, ελλείψει ευκαιριών, τρέπεται σε φυγή, αντί να επενδύεται στην εγχώρια αγορά, στην εγχώρια οικονομία, προς όφελος της ελληνικής κοινωνίας.
Η γήρανση του πληθυσμού, η συρρίκνωση της ελληνικής οικογένειας και το brain drain είναι ένας εκρηκτικός συνδυασμός, που αποτελεί σήμερα το μεγαλύτερο εθνικό πρόβλημα που καλείται να αντιμετωπίσει η Χώρα.
Σε αυτή τη δυσχερή κατάσταση, η οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα που πλαισιώνει τους Έλληνες πολίτες τα 4 τελευταία χρόνια, έχει διαδραματίσει ρόλο καταλυτικά αρνητικό.
Γιατί σε αυτή την τετραετία σαρώθηκαν τα πάντα. Δεν είναι μόνο τα οικονομικά μέτρα που λήφθηκαν και βούλιαξαν την ελληνική κοινωνία στην υπερφορολόγηση, την ύφεση και την ανεργία, που εξαφάνισαν τη μικρομεσαία επιχείρηση και έτρεψαν, ακόμη περισσότερο, τα νέα παιδιά σε φυγή, αποκόπτοντας κάθε προοπτική προόδου σ’ αυτόν τον τόπο.
Είναι και ο πολιτικός αμοραλισμός που μετέτρεψε την οικονομική κρίση σε κρίση αξιών, σε εθνικό μαρασμό. Αυτό είναι το πλαίσιο της γενικότερης κοινωνικής απορρύθμισης που έθεσε αυτή η κυβέρνηση, το οποίο και διόγκωσε τις κοινωνικές ανισότητες.
Η μέση ελληνική οικογένεια, η σύγχρονη Ελληνίδα, αλλά και η νέα γενιά των Ελλήνων πολιτών, πέρα από τις δυσβάσταχτες οικοδομικές δυσκολίες βιώνουν σήμερα σοβαρό έλλειμμα εμπιστοσύνης στο κράτος, στους θεσμούς και στην πολιτική.
Και αυτό είναι και το στοίχημα για την επόμενη μέρα.
Η εμπέδωση, ξανά, σχέσεων εμπιστοσύνης με τη μεσαία τάξη και τις οικονομικά ασθενέστερες πληθυσμιακές ομάδες. Τους νέους και τις νέες που εγκαταλείπουν απογοητευμένοι τη χώρα.
Με επαναπροσδιορισμό του ρόλου του κοινωνικού κράτους δικαίου, ως αρωγού και αξιόπιστου προστάτη του πολίτη, σε όλους τους τομείς της ζωής του.
Δεν είναι τυχαίο που ο πρώτος λόγος για τον οποίο οι Έλληνες επιστήμονες εγκαταλείπουν τη Χώρα είναι η αναξιοκρατία.
Δεν είναι τυχαίο ότι η Ελληνίδα τείνει να γεννά λιγότερα παιδιά.
Χρειάζονται, σε όλο το φάσμα της οικονομικής και κοινωνικής ζωής, βαθιές, φιλελεύθερες, δίκαιες μεταρρυθμιστικές τομές, που θα άρουν το δημοσιονομικό και θεσμικό αδιέξοδο στο οποίο βρισκόμαστε τώρα.
Είναι ανάγκη για μια συγκροτημένη στρατηγική προσέλκυσης επενδύσεων, σε συνθήκες σταθερού, ευνοϊκού φορολογικού περιβάλλοντος. Όπου το κράτος δεν θα εχθρεύεται το “επιχειρείν”, την έρευνα και την καινοτομία, αλλά θα τα επιβραβεύει.
Αυτός είναι ο μόνος δρόμος για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, εκσυγχρονισμού της οικονομίας, του κράτους και των υπηρεσιών.
Η Ελλάδα, πρέπει να αφήσει πίσω της τον λαϊκισμό, την πολιτική της ανευθυνότητας, του διχασμού και του φόβο για κάθε φιλελεύθερη, προοδευτική αλλαγή.
Είναι ανάγκη, τώρα όσο ποτέ, η νέα γενιά, η ελληνική οικογένεια, αλλά και οι ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες, να ανακτήσουν την πίστη τους στην Πατρίδα.
H Όλγα Κεφαλογιάννη είναι Τομεάρχης Πολιτισμού και Αθλητισμού της Νέας Δημοκρατίας, Βουλευτής Α΄ Αθηνών
