Αν και ο καιρός έχει φτιάξει και απολαμβάνουμε ωραίες ανοιξιάτικες ημέρες, στην ατμόσφαιρα πλανάται η απειλή μιας θύελλας. Τι είδους θύελλα θα είναι αυτή; Θύελλα διαμαρτυριών και αντιδράσεων ή αλλαγών;
Γράφει η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα
Εμείς θα μιλήσουμε για την λεξιλογική θύελλα, που αποτελεί το θηλυκό του επιθέτου θύελος, που σημαίνει ορμητικός, τρικυμιώδης. Ετυμολογείται από το ρήμα θύνω – θύω, που είχε την σημασία του τρέχω ορμητικά, εφορμώ.
Αυτή η ορμή βρίσκεται μέσα στην θύελλα, την καταιγίδα, τον έντονο άνεμο, τον ανεμοστρόβιλο. Πολλές φορές, διαβάζοντας τα νέα στις εφημερίδες, έχουμε την αίσθηση ότι, αντί για ειδήσεις, παρακολουθούμε ένα δελτίο θυέλλης, όπου προμηνύονται δυστυχώς έντονα καιρικά φαινόμενα.
Η λέξη έχει, λοιπόν, και μεταφορική σημασία και δηλώνει την ταραχή και την σύγχυση που προκαλείται μετά από κάτι αναπάντεχο ή έντονα αρνητικό.
Η θεότητα που παρουσιαζόταν ως θύελλα ήταν η Ἰρις, η αγγελιαφόρος των θεών του Ολύμπου. Έτρεχε γρήγορα από τη μυθική κατοικία, βοηθούμενη από την ορμή της βροχής, και έσπευδε να εκπληρώσει τις επιθυμίες των Ολυμπίων. Βοηθούσε τις επιτόκους, όπως την Λητώ, τις ετοιμοθάνατες να μην βασανίζονται, αλλά και έστρωνε το κρεβάτι της Ήρας. Σαν θύελλα τα προλάβαινε όλα. Γι αυτό, την παρίσταναν φτερωτή να βρίσκεται σε διαρκή κίνηση.
Η Ίρις σε αττική λήκυθο του 6ου αιώνα π. Χ. (Μουσείο του Λούβρου)
Η πορεία της Ίριδος ήταν ορμητική, θυελλώδης, συνήθως για καλό σκοπό. Στο λεξιλόγιό μας, όμως, έχουμε και την φράση «όποιος σπέρνει ανέμους θερίζει θύελλες», που σημαίνει ότι αυτός που προκαλεί θα είναι έτοιμος για αντιδράσεις. Ο άνεμος, βέβαια, στην κυριολεξία είναι δυνατόν να φέρει βροχοθύελλα, ανεμοθύελλα ή αμμοθύελλα, πολύ συνηθισμένο φαινόμενο στις αμμουδερές παραλίες μας το καλοκαίρι.
Η λεξιλογική ρίζα της θύελλας που περιέχει την ένταση της λέξης την κάνει να συνδέεται ετυμολογικά και με τον θυμό, την οργή.
Λεξιλογήσαμε θυελλωδώς! Ηρεμήστε, αλλά καλού κακού πάρτε μαζί σας φανό θυέλλης, μέχρι να έλθει αιθρία και νηνεμία.
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
