Με τετραπλή σύμπραξη προχωρά το Μουσείο Μπενάκη στον εορτασμό των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821. Μαζί με την Τράπεζα της Ελλάδος, την Εθνική Τράπεζα και την Alpha Bank διοργανώνει τη μεγάλη επετειακή έκθεση «1821 πριν και μετά», η οποία θα εγκαινιαστεί τον Μάρτιο του 2021 και θα διαρκέσει έως τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου, σε όλους τους εκθεσιακούς χώρους του μουσείου, στην οδό Πειραιώς. Για περίπου οκτώ μήνες θα ξεδιπλωθούν 100 χρόνια ιστορίας δίνοντας την ευκαιρία στον θεατή να ερευνήσει και να πληροφορηθεί για την ιστορία των νεότερων Ελλήνων, την πορεία προς την εθνική Επανάσταση, την εξέλιξη του πολέμου της ανεξαρτησίας, την ολοκλήρωση του Αγώνα, τη δημιουργία του νέου ελληνικού κράτους και τις πρώτες δεκαετίες της ανάπτυξης και της λειτουργίας του. Η έκθεση για «το πριν και το μετά» της Ελληνικής Επανάστασης αρθρώνεται μέσα από τρεις ενότητες: Η πρώτη από το 1770 και τα Ορλωφικά έως την έναρξη της Επανάστασης το 1821. Η δεύτερη θα αφορά στην εξέλιξη του Αγώνα και θα ολοκληρώνεται με τη διακυβέρνηση του νεοσύστατου κράτους από τον Ιωάννη Καποδίστρια. Τέλος, η τρίτη ενότητα, από την άφιξη του νεαρού βασιλιά Όθωνα το 1833 έως το 1870.
Ένα ταξίδι αναστοχασμού της επετείου με τιμή, ενθουσιασμό και τη νηφαλιότητα που αξίζει στην ιδρυτική πράξη του ελληνικού κράτους μέσα από σημαντικά ζωγραφικά έργα, προσωπικά αντικείμενα πρωταγωνιστών της Επανάστασης και ιστορικά κειμήλια, πλαισιωμένα από σπάνιο αρχειακό υλικό που διαθέτουν στις συλλογές τους οι τρεις τράπεζες, καθώς και μέσα από το πλούσιο υλικό που διαθέτει το Μουσείο Μπενάκη σε τεκμήρια εκείνης της εποχής.
Η σύμπραξη με τις τρεις τράπεζες πραγματοποιείται με πρωτοβουλία του Μουσείου Μπενάκη, αφού το όραμα για μια τέτοια έκθεση «φωνάζει, κατά μια έννοια, το όνομα του Μπενάκη» όπως χαρακτηριστικά είπε η Ειρήνη Γερουλάνου, πρόεδρος της Διοικητικής Επιτροπής του μουσείου, δίνοντας σε γενικές γραμμές τον σχεδιασμό της έκθεσης. Τον γενικό συντονισμό έχει ο επιστημονικός διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη, Γιώργος Μαγγίνης.
Η Ειρήνη Γερουλάνου μίλησε για τις προετοιμασίες που έχουν ξεκινήσει σε όλα τα επίπεδα -συντήρηση εκθεμάτων, σχεδιασμός εκπαιδευτικών προγραμμάτων, μικρότερες θεματικές εκθέσεις- και ενημέρωσε ότι περίπου 100 εκθέματα του Μουσείου Μπενάκη θα ταξιδέψουν από τον Μάρτιο έως τον Ιούνιο 2021 στο Παρίσι, στη μεγάλη διεθνή έκθεση του Λούβρου «Η ανακάλυψη της Ελλάδας τον 19ο αιώνα». Στη θέση τους θα τοποθετηθούν πιστά αντίγραφα και με την επιστροφή τους στην Αθήνα «θα τοποθετηθούν πανηγυρικά» στην αίθουσα της έκθεσης «1821 πριν και μετά».
Τι θα περιλαμβάνει η έκθεση «1821 πριν και μετά»
Κατ αρχήν «τα κειμήλια που συγκέντρωσε ο Αντώνης Μπενάκης μέσα από τις προσωπικές του επιλογές και αγορές, τα κειμήλια που προστέθηκαν στις συλλογές του μουσείου από τους αναρίθμητους δωρητές του και που ο Άγγελος Δεληβορριάς συγκρότησε και παρουσίασε με θαυμαστό τρόπο στο Μουσείο Μπενάκη που όλοι γνωρίζουμε σήμερα, έναν μουσειακό οργανισμό με ελληνικές ρίζες και διεθνή ακτινοβολία». Άλλωστε στον Άγγελο Δεληβοριά και στον Μαρίνο Γερουλάνο αφιερώνει αυτή την έκθεση το Μουσείο Μπενάκη.
Για τη σημασία της συνέργειας των τριών τραπεζών με το Μουσείο Μπενάκη στην έκθεση, αναφέρθηκαν οι συνδιοργανωτές. Ο Παναγιώτης Παναγάκης, διευθυντής του Κέντρου Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης της Τράπεζας της Ελλάδος τόνισε: «Αυτή η συνέργεια είναι κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά σε τέτοια κλίμακα στη χώρα μας και η υπεραξία της συνίσταται μεταξύ άλλων και στην ενίσχυση της κουλτούρας για εύφορη και δημιουργική συνεργασία μεταξύ φορέων. Είναι κάτι που θα κάνουμε μαζί οι τρεις τράπεζες και το Μουσείο Μπενάκη, ενισχύοντας τη φιλοσοφία της σύμπραξης, της συνεργασίας και της αλληλοϋποστήριξης στη χώρα.
Ο Γεράσιμος Νοταράς, επικεφαλής της υποδιεύθυνσης Ιστορικού Αρχείου της Εθνικής Τράπεζας μίλησε για την «προκλητική και πρωτότυπη» αυτή πρωτοβουλία του Μουσείου Μπενάκη και αναφέρθηκε στη σημασία του εορτασμού της επετείου που στο παρελθόν έχει κακοτυχήσει αφού στην εκατονταετηρίδα συνέπεσε με την Μικρασιατική καταστροφή και στα 150 χρόνια γιορτάστηκε στην χούντα. «Πόσο συχνά και πόσο ξεκάθαρα έχουμε στο μυαλό μας τον αγώνα ανεξαρτησίας της Ελλάδας; πώς ξεκίνησε ένας λαός τον αγώνα ενάντια σε μια αυτοκρατορία και νίκησε; Τι έκανε πριν και μετά την ανεξαρτησία του; ερωτήματα που η έκθεση επιχειρεί να απαντήσει» τόνισε ο Γεράσιμος Νοταράς. Σχετικά με τα έργα της Εθνικής Τράπεζας που σχετίζονται με τον Αγώνα του 1821 και την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, αυτά συνιστούν παραγγελίες των αρχών του 20ού αιώνα και εντάσσονται στο ιδεολογικό πλαίσιο της εποχής για αναζήτηση της εθνικής ταυτότητας και ενίσχυσης της συλλογικής μνήμης. Τα αντίγραφα του Hess, που έγιναν με παραγγελία του διοικητή Στρέιτ το 1901, με θέματα από επεισόδια του απελευθερωτικού αγώνα, ενισχύουν το πατριωτικό αίσθημα και τονώνουν την εθνική υπερηφάνεια. Τα έργα που αναφέρονται στη γέννηση του νεοελληνικού κράτους και σχεδόν στην ταυτόχρονη δημιουργία της Εθνικής Τράπεζας -Προσωπογραφία του βασιλιά Όθωνα από τον Λύτρα, Άφιξη του βασιλιά Όθωνα στο Ναύπλιο από τον Hess – συμβάλλουν στην ανάγκη του κοινωνικού σώματος για συγκρότηση συμπαγούς νέου κράτους.
Αναφερόμενη στη συμμετοχή της Alpha Bank στην έκθεση, η Ειρήνη Οράτη, επιμελήτρια της Συλλογής Έργων Τέχνης της Alpha Bank τόνισε ότι «με την κοινή μας πρωτοβουλία, επιδιώκουμε να πραγματοποιήσουμε μία μεγάλη και μοναδική στο είδος της αφιερωματική έκθεση, που θα φωτίσει αυτό το κορυφαίο για τη χώρα μας ιστορικό γεγονός και θα αναδείξει στο ευρύ κοινό τη δύναμη και την αποτελεσματικότητα της συνεργασίας. Για αυτό το σκοπό, και οι τρεις τράπεζες θα διαθέσουμε έργα τέχνης και τεκμήρια από τις συλλογές μας, προκειμένου να πλαισιώσουν το πλούσιο εκθεσιακό υλικό του Μουσείου Μπενάκη».
Για τον υπεύθυνο του Αρχείου του Μουσείου Μπενάκη, ιστορικό Τάσο Σακελλαρόπουλο, «η συνέργεια των τεσσάρων βοήθησε να συντονιστούμε λίγο στο παρελθόν μαζί, να δείξουμε στην έκθεση, που στην ουσία είναι τρεις εκθέσεις πώς διαμορφώνεται η έννοια του ελληνισμού, η καθημερινότητα των Ελλήνων, οι απόψεις τους σε σχέση με τις εξελίξεις της Ευρώπης και πώς συνδέεται με τη ζωή τους εδώ. Πώς υπάρχει, δηλαδή, η πνευματική ανάταση που εξελίσσεται σε εθνική μέσω λειτουργιών όπως είναι η παιδεία και το εμπόριο, πώς λειτουργεί η θεσμική αντίληψη στην Επανάσταση».
