Την εικόνα του προσφυγικού φαινομένου στην Ελλάδα για το 2018 και τις ενέργειες της ελληνικής πολιτείας γα τη διαχείρισή του καταγράφει το πέμπτο τεύχος του Ενημερωτικού Δελτίου για το προσφυγικό-μεταναστευτικό, που εκδόθηκε σήμερα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρατίθενται, οι ροές προσφύγων και μεταναστών ήταν αυξημένες το 2018 έναντι του 2017. Το 2018 εισήλθαν από τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου 32.115 άτομα έναντι 29.130 το 2017 (αύξηση περίπου 10%) και από τον Έβρο 15.814 άτομα έναντι 5.577 το 2017 (αύξηση περίπου 280%). Επίσης, το 2018 καταγράφηκαν 66.970 αιτήσεις χορήγησης ασύλου έναντι 58.642 το 2017.
Στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης των πέντε νησιών του ανατολικού Αιγαίου (Λέσβος, Χίος, Σάμος, Κως και Λέρος) διέμεναν στο τέλος του 2018 11.683 άνθρωποι, από 18.107 που ήταν τον Σεπτέμβριο του 2018. Η μείωση επιτεύχθηκε μέσω μεταφορών από τα νησιά στην ενδοχώρα 29.090 ατόμων κατά το περασμένο έτος, που ανήκουν κυρίως σε ευάλωτες ομάδες πληθυσμού.
Από τη χώρα έφυγαν το 2018, συνολικά, 10.746 πρόσφυγες και μετανάστες. Οι 322 επέστρεψαν με βάση την Κοινή Δήλωση Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας, οι 4.968 επέστρεψαν στις χώρες καταγωγής τους, αξιοποιώντας το πρόγραμμα οικειοθελούς επιστροφής που διαχειρίζεται ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης και οι 5.456 επανενώθηκαν με τις οικογένειές τους σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στο τέλος του 2018, στην ηπειρωτική Ελλάδα, με βάση το πρόγραμμα ΕΣΤΙΑ, που εκτελείται σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, διέμεναν σε διαμερίσματα 22.686 άνθρωποι. Το επόμενο διάστημα προγραμματίζεται η αύξηση των διαθέσιμων θέσεων σε διαμερίσματα κατά 5.000. Στις 26 Ανοιχτές Δομές Φιλοξενίας στην ηπειρωτική χώρα διέμεναν 18.369 άτομα. Επιπλέον, με βάση το πρόγραμμα προσωρινής φιλοξενίας, το οποίο υλοποιείται σε συνεργασία με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, σε διαμερίσματα και δωμάτια ξενοδοχείων έμεναν 6.793 άνθρωποι.
Όσον αφορά στην ένταξη των προσφυγοπαίδων στην εκπαίδευση, κατά το σχολικό έτος 2018-2019, περίπου 12.500 παιδιά προσφύγων και μεταναστών παρακολουθούν μαθήματα σε κανονικές τάξεις ή σε τάξεις εντός των Δομών Φιλοξενίας. Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, το σύνολο των εγγεγραμμένων προσφύγων στα μητρώα του ΟΑΕΔ ανέρχεται έως το τέλος του 2018 σε 6.150 άτομα, εκ των οποίων 3.645 είναι άνδρες και 2.505 γυναίκες. Όσον αφορά στην Υγεία, σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Επιχειρήσεων του υπουργείου Υγείας, κατά τους μήνες Οκτώβριο, Νοέμβριο και Δεκέμβριο 2018, οι πρόσφυγες που δέχθηκαν υπηρεσίες υγείας στους υγειονομικούς σχηματισμούς της χώρας ανέρχονται σε 17.601 άτομα.
Με βάση τα επικαιροποιημένα στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ο εκτιμώμενος αριθμός των ασυνόδευτων ανηλίκων στην Ελλάδα, στις 31 Δεκεμβρίου 2018, ανερχόταν σε 3.741, εκ των οποίων 93,8% ήταν αγόρια και 6,2% κορίτσια, ενώ 7,2% είναι ηλικίας κάτω των 14 ετών. Στη νησιωτική και ηπειρωτική χώρα βρίσκονται σε λειτουργία 48 Δομές Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων, συνολικής δυναμικότητας 1.040 θέσεων, ενώ υπό σχεδιασμό βρίσκονται ακόμα τρεις δομές φιλοξενίας συνολικής δυναμικότητας 24 θέσεων. Σχεδόν το 73% των ανηλίκων προέρχονται από το Πακιστάν, το Αφγανιστάν και τη Συρία.
Επόμενος κεντρικός στόχος της κυβέρνησης είναι η υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής Ένταξης. «Πιστεύουμε ακράδαντα ότι η οικοδόμηση ενός “ελληνικού μοντέλου ένταξης”, με στόχο την αλληλοκατανόηση, την ειρηνική και δημιουργική συμβίωση και αλληλεπίδραση, μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην εξάλειψη των φαινομένων μισαλλοδοξίας, ρατσισμού και ξενοφοβίας από το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας», υπογραμμίζει ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής, Δημήτρης Βίτσας.
Ο κ. Βίτσας σημειώνει ότι «το σύνθετο ζήτημα του προσφυγικού-μεταναστευτικού παραμένει μια σημαντική πρόκληση, την οποία η ελληνική πολιτεία έχει δεσμευτεί να διαχειρίζεται με βάση τις αρχές και αξίες του ανθρωπισμού και της αλληλεγγύης. Άλλωστε, αυτές οι αρχές και αξίες αποτέλεσαν εξ αρχής την πυξίδα για τη χάραξη της πολιτικής μας και στη συνέχεια για την εφαρμογή της. Οι ίδιες αρχές και αξίες διατρέχουν εμφανώς και το σύνολο του έργου που έχει μέχρι σήμερα παραχθεί σε αυτόν τον ευαίσθητο χώρο». Από την πλευρά της, η ειδική Γραμματέας Επικοινωνιακής Διαχείρισης Κρίσεων, Φωτεινή Παντιώρα, επισημαίνει ότι πάγια ελληνική θέση είναι να υπάρξουν συλλογικές ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, με βάση τις αρχές της αλληλεγγύης και του ανθρωπισμού και με σεβασμό στο διεθνές δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η ετήσια έκδοση είναι αφιερωμένη σε τρία σημαντικά πρόσωπα που έφυγαν από τη ζωή: Τη γιαγιά Μαρίτσα Μαυραπίδη από τη Συκαμιά Λέσβου, τον υποπλοίαρχο του Λιμενικού Κυριάκο Παπαδόπουλο και τον φούρναρη της Κω, Διονύση Αρβανιτάκη. Όπως αναφέρεται, «αποτελούν και οι τρεις φωτεινά σύμβολα των αξιών του ανθρωπισμού και της αλληλεγγύης, με τις οποίες η μεγάλη πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας υποδέχθηκε τους κατατρεγμένους πρόσφυγες και μετανάστες».
