Το Διεθνές Δικαστήριο αποφάνθηκε σήμερα ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να τερματίσει την κατοχή των Νησιών Τσάγκος, στον Ινδικό Ωκεανό, κρίνοντας ότι ανάγκασε παράνομα τους κατοίκους τους να τα εγκαταλείψουν, τη δεκαετία του 1970, με σκοπό να δημιουργηθεί μια αεροπορική βάση στο νησί Ντιέγκο Γκαρσία.
Η απόφαση αυτή, που ελήφθη με ψήφους 13 υπέρ έναντι 1 κατά, δεν είναι δεσμευτική για το Λονδίνο. Ο πρόεδρος του Διεθνούς Δικαστηρίου, Αμπντουλκουάι Άχμεντ Γιουσούφ, είπε ότι η Βρετανία έχει την υποχρέωση “να βάλει τέλος”, το συντομότερο δυνατόν, “στη διακυβέρνηση του αρχιπελάγους των Τσάγκος”, τα οποία θα επιστραφούν στον Μαυρίκιο.
Τα Τσάγκος (Βρετανικό Έδαφος Ινδικού Ωκεανού, όπως τα αποκαλεί το ΗΒ), βρίσκονται στο επίκεντρο μιας δικαστικής διαμάχης που διαρκεί σχεδόν μισό αιώνα, αφότου το Λονδίνο αποφάσισε να χωρίσει το αρχιπέλαγος από το νησί του Μαυρίκιου, το 1965, και να εγκαταστήσει εκεί μια μεγάλη στρατιωτική βάση, από κοινού με τις ΗΠΑ. Ο Μαυρίκιος ανεξαρτητοποιήθηκε τρία χρόνια αργότερα, το 1965.
“Το Δικαστήριο θεωρεί ότι αυτή η απόσπαση δεν βασίστηκε στην ελεύθερη βούληση του λαού”, εξήγησε ο δικαστής.
Η Βρετανία εκδίωξε περίπου 2.000 Τσαγκόσιους από τα σπίτια τους και τους έστειλε στον Μαυρίκιο και τις Σεϋχέλλες ώστε να δημιουργηθεί χώρος για την τεράστια βάση στο Ντιέγκο Γκαρσία. Η βάση αυτή διαδραμάτισε τα τελευταία καθοριστικό ρόλο στις αμερικανικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στην περιοχή, ιδίως στο Ιράκ και το Αφγανιστάν.
Θεωρώντας ότι το Λονδίνο απέσπασε παράνομα τα εδάφη του, ο Μαυρίκιος προσέφυγε από το 1975 στα δικαστήρια για να του επιστραφούν τα νησιά.
Επί χρόνια, οι Τσαγκόσιοι ζητούσαν να τους επιτραπεί να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Το 2016 όμως η Βρετανία παρέτεινε τη μίσθωση του Ντιέγκο Γκαρσία στις ΗΠΑ μέχρι το 2036, τονίζοντας ότι οι νησιώτες δεν μπορούν να επιστρέψουν.
Ο πρωθυπουργός του Μαυρίκιου, Πραβίντ Τζουγκνότ, χαρακτήρισε “ιστορική στιγμή” για τη χώρα του και τον λαό την απόφαση αυτή. “Η εδαφική ακεραιότητά μας θα ολοκληρωθεί και, όταν συμβεί αυτό, οι Τσαγκόσιοι και οι απόγονοί τους, θα μπορέσουν τελικά να επιστρέψουν στα σπίτια τους”, είπε.
Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ είχε ζητήσει τον Φεβρουάριο του 2017 από το Διεθνές Δικαστήριο να αποφανθεί αν η διαδικασία της αποαποικιοποίησης είχε ολοκληρωθεί νομίμως. Ο Γιουσούφ σημείωσε ότι η αποαποικιοποίηση του Μαυρίκιου “δεν διεξήχθη κατά τρόπο σύμφωνο με το δικαίωμα των λαών στην αυτοδιάθεση”.
Ο Μαυρίκιος υποστήριζε ότι υποχρεώθηκε να παραδώσει το αρχιπέλαγος, ώστε να κερδίσει την ανεξαρτησία του από τη Βρετανία. Το Λονδίνο όμως επέμενε ότι ο Μαυρίκιος παραχώρησε οικειοθελώς τα νησιά.
Ο Φίλιπ Σαντς, μέλος της νομικής ομάδας του Μαυρίκιου, είπε ότι το επόμενο βήμα θα είναι να καθίσουν οι δύο πλευρές στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να εκπονήσουν ένα πλάνο για την παράδοση των νησιών ώστε να διασφαλιστούν τα συμφέροντα όλων.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Βρετανίας ωστόσο, στην ανακοίνωσή που εξέδωσε αφού έγινε γνωστή η απόφαση του δικαστηρίου, επισημαίνει ότι η στρατιωτική βάση του Ντιέγκο Γκαρσία “βοηθά στην προστασία των ανθρώπων εδώ στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε όλον τον κόσμο από τις τρομοκρατικές απειλές, το οργανωμένο έγκλημα και την πειρατεία”.
Ο εκπρόσωπος του υπουργείου τόνισε επίσης ότι η απόφαση είναι “συμβουλευτική” και όχι δεσμευτική.
