Η αξιοποίηση του επιχειρηματικού πνεύματος της νέας γενιάς αποτελεί κλειδί για την οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας, υποστηρίζει ο Michael Cottakis, διευθυντής της δεξαμενής σκέψης 1989 Generation Initiative, σε άρθρο του με τίτλο “Harnessing entrepreneurship: A generational challenge for Greece”, το οποίο δημοσιεύεται στο blog του London School of Economics (LSE).
Σύμφωνα με το άρθρο, το κράτος στην Ελλάδα λειτουργεί [παραδοσιακά] ανασταλτικά έναντι της επιχειρηματικότητας. «Μέσω των μαζικών προσλήψεων, των διεφθαρμένων πρακτικών ως προς τις κρατικές προμήθειες και των υπερβολικά υψηλών κρατικών επενδύσεων, τα πολιτικά κόμματα επεδίωκαν να εξυπηρετήσουν συγκεκριμένα συμφέροντα, ώστε να διασφαλίσουν την εκλογική επιτυχία. Η τοξική σχέση ανάμεσα στο κράτος και τη μεγάλη βιομηχανία, ιδίως τη ναυτιλία, μείωσε τη δυνατότητα πρόσβασης στην αγορά νέων επιχειρήσεων. Το αποτέλεσμα ήταν ένας φαύλος κύκλος που μείωνε τα κίνητρα της επιχειρηματικότητας.» Η υποτέλεια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία κληροδότησε στις σχέσεις κράτους-κοινωνίας ήθη και συμπεριφορές όπως την προσοδοθηρία και τη διαπλοκή. Η αναποτελεσματική διαχείριση των τοπικών πόρων σε συνδυασμό με τον υπερβολικό συγκεντρωτισμό και την αναποτελεσματική περιφερειακή διοίκηση παρεμπόδισαν την οικονομική δραστηριότητα και μείωσαν τα κίνητρα για ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας.
Για να αξιοποιηθεί το δυναμικό των επιχειρηματιών στην Ελλάδα, ο συντάκτης προτείνει τα εξής:
– Ανάπτυξη περιφερειακών στρατηγικών όχι εκ των άνω αλλά μέσω του διαλόγου, με τη συμμετοχή του κράτους, του ιδιωτικού τομέα και του ακαδημαϊκού χώρου.
– Επικέντρωση σε τομείς όπου οι διάφορες περιφέρειες έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα – ανάλογα με τη γεωγραφική τους θέση, τον πολιτισμό τους, το ανθρώπινο δυναμικό . Επικέντρωση σε τομείς όπου αναμένεται ανάπτυξη στο μέλλον και για τους οποίους υπάρχει διεθνής αγορά. Η Ελλάδα μπορεί να αποκτήσει ηγετική θέση σε αναπτυσσόμενες βιομηχανίες όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η αγροτική και πολιτιστική τεχνολογία, η ρομποτική και η αεροδιαστημική βιομηχανία.
– Διαμόρφωση κόμβων καινοτομίας για την προσέλκυση δημόσιων και ιδιωτικών πόρων, ανάλογων των Τοπικών Επιχειρηματικών Συμπράξεων (Local Enterprise Partnerships) του Ηνωμένου Βασιλείου. Οι κόμβοι αυτοί θα πρέπει να υποστηρίζουν και να εκπαιδεύουν επιχειρηματίες καθώς και να προσφέρουν αρχικό κεφάλαιο σε start-ups.
Παράλληλα, επισημαίνεται ότι χρειάζεται βαθιά αναδιάρθρωση του κράτους, ιδίως της αγοράς εργασίας και των αγορών προϊόντων. Απαιτείται επίσης προθυμία των νέων να εκλεγούν σε δημόσια αξιώματα, ώστε να ανανεωθεί το πολιτικό σύστημα. Ίσως το πιο σημαντικό είναι η ανάπτυξη πρωτοβουλιών για την αντιμετώπιση ανεπίσημων θεσμικών αδυναμιών της ελληνικής κοινωνίας όπως της διαφθοράς, του πελατειακού συστήματος και του κοινωνικού συντηρητισμού, που στέκονται εμπόδιο στην επιχειρηματικότητα. Για να επιτευχθεί αυτό, χρειάζεται διακομματική και κοινωνική συναίνεση – και σε αυτό το πλαίσιο η εκπαιδευτική μεταρρύθμισηέχει καίριο ρόλο.
Συνοψίζοντας, το άρθρο επισημαίνει ότι η κρίση πρέπει να αξιοποιηθεί ως ευκαιρία οικονομικής ανάκαμψης με επίκεντρο την καινοτομία και επιχειρηματικότητα. Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή των απαιτούμενων μεταρρυθμίσεων θα χρειαστεί τη συμμετοχή όχι μόνο των πολιτικών ελίτ, αλλά ποικίλων ομάδων όπως των επιχειρηματιών, της διασποράς, της κοινωνίας πολιτών και των Πανεπιστημίων.
