Ο Δεκέμβρης έχει προχωρήσει για τα καλά, αλλά του αξίζει ένα αφιέρωμα.
Της Σοφίας Μουρούτη Γεωργάνα
Ο Δεκέμβριος ή Δεκέμβρης είναι ο δωδέκατος μήνας του χρόνου, αν και το όνομά του δηλώνει ότι είναι ο δέκατος. Decembrius είναι η λατινική του ονομασία και στο ρωμαϊκό ημερολόγιο που ξεκινούσε από το Μάρτιο είχε τη δέκατη θέση. Με τους εμφυλίους πολέμους στο ρωμαϊκό κράτος και την επικράτηση του Ιουλίου Καίσαρος, άρχισε ευρύτατα να χρησιμοποιείται το ιουλιανό ημερολόγιο, που είχε συνταχθεί το 46 π.Χ. κατ’ εντολή του. Σύμφωνα με το Ιουλιανό, το έτος ξεκινούσε τον Ιανουάριο κι έτσι ο Δεκέμβριος πήρε την τελευταία, τη δωδέκατη θέση.
Ο Δεκέμβρης είναι ο τελευταίος μήνας του χρόνου, αλλά και πρώτος του χειμώνα, αφού μπαίνει επίσημα ο χειμώνας ημερολογιακά. Άλλωστε, στις 22 έχουμε το χειμερινό ηλιοστάσιο, μετά το οποίο οι μέρες μεγαλώνουν.
Είναι ο μήνας που λέγεται αλλιώς και γιορτινός, γιατί, εκτός από τα Χριστούγεννα, εορτάζουμε σε αυτόν και άλλες πολλές γιορτές.
Οι Ρωμαίοι στις 25 εόρταζαν τα Σατουρνάλια, εορτή της γέννησης του αήττητου ήλιου, γι’ αυτό με το Γρηγοριανό ημερολόγιο καθιερώθηκε η Γέννηση του Χριστού να τοποθετηθεί την ημέρα αυτή, ώστε οι εορτές των ειδωλολατρών να αντικατασταθούν από τις αντίστοιχες χριστιανικές.
Το Δεκέμβρη, επειδή ο καιρός χαλούσε, σταματούσαν οι αγροτικές εργασίες. Μια σειρά παροιμιών αναφέρεται στο γεγονός αυτό:
- Δεκέμβρης μας επλάκωσε, το κρύο μας φαρμάκωσε.
- Το τραγούδι με τον τρύγο, το Δεκέμβρη παραμύθι.
- Αγια- Βαρβάρα μίλησε κι ο Σάββας απεκρίθη :
– Μαζέψτε ξύλα κι άχυρα και σύρτε και στο μύλο,
γιατί Αϊ-Νικόλας έρχεται στα χιόνια φορτωμένος.
Πολλές παροιμίες, όμως, έχουν να κάνουν με την προετοιμασία των σαράντα ημερών νηστείας για τη μεγάλη γιορτή των Χριστουγέννων και τις υπόλοιπες του Δωδεκαημέρου.
- Μήνα μου σαρακοστιάτη και καλέ χριστουγεννιάτη.
Με το Δεκέμβρη συνδέονται τα Δεκεμβριανά, τις συγκρούσεις του 1944 που έγιναν στην Αθήνα κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου.
Ο φετινός Δεκέμβρης είναι όμορφος χωρίς πολύ κρύο. Διανύουμε το δεύτερό του μισό και ανυπομονούμε για τα Χριστούγεννα.
Ο Δεκέμβρης είναι ο μήνας των γλυκών και έτσι ή αλλιώς έχει τη γλύκα του.
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
