Τα νέα δεδομένα που έχουν προκύψει από τις αρχαιολογικές ανασκαφές των τελευταίων δεκαετιών στην περιοχή του Θερμαϊκού Κόλπου, παρουσιάστηκαν σε εκδήλωση που διοργάνωσε, χθες το βράδυ, η Ελληνική Αρχαιολογική Επιτροπή της Μεγάλης Βρετανίας στο King’s College, στο Λονδίνο, με καλεσμένο ομιλητή τον ομότιμο καθηγητή Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, Στέλιο Ανδρέου, ο οποίος είναι επικεφαλής των ανασκαφικών έργων στην Τούμπα Θεσσαλονίκης από το 2006.
Κατά την ομιλία του με θέμα «Η περιοχή του Θερμαϊκού Κόλπου κατά την ύστερη προϊστορική περίοδο: Πρόσφατες αρχαιολογικές έρευνες στην Τούμπα Θεσσαλονίκης και στην κοιλάδα του Ανθεμούντα», το ακροατήριο είχε την ευκαιρία να ενημερωθεί για τις διαδικασίες που διαμόρφωσαν τις πολιτικές, κοινωνικές και πολιτισμικές δομές, ακόμη και τις τεχνολογικές καινοτομίες στην Κεντρική Μακεδονία, κατά την ακμή του βασιλείου.
Σύμφωνα με τον καθηγητή, οι διαδικασίες αυτές ήταν ιδιαίτερα σύνθετες και είχαν μια μακρά περίοδο εξέλιξης, ενώ οι ανασκαφικές έρευνες και μελέτες στην Τούμπα και στην κοιλάδα του Ανθεμούντα (νοτιο-ανατολικά της Θεσσαλονίκης, που έγινε σε συνεργασία με την αρχαιολογική υπηρεσία και το πανεπιστήμιο Poznan της Πολωνίας), διαφωτίζουν την αρχή των διαδικασιών αυτών από τον 12ο π.Χ. αιώνα έως και το 800 π.Χ.
Οι ανασκαφές στον οικισμό της Ύστερης Εποχής του Χαλκού και της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου στην Τούμπα, αλλά και η επιφανειακή αρχαιολογική έρευνα στην κοιλάδα του Ανθεμούντα, έδειξαν την οργάνωση των οικισμών της περιοχής – στην πλειοψηφία τους πολύ μικρών σε μέγεθος – σε ομάδες, όπου πρωταγωνιστικό ρόλο αναλάμβαναν κάποιες μεγαλύτερες, γεωργικά εύρωστες κοινότητες. Οι τελευταίες κατοικούσαν σε γηλόφους, οι οποίοι είναι συχνοί στην Κεντρική Μακεδονία και έχουν δημιουργηθεί από μακροχρόνια επαναλαμβανόμενη κατοίκηση στον ίδιο οριοθετημένο χώρο. Ο οικισμός της Τούμπας Θεσσαλονίκης ήταν ο επιβλητικότερος και, πιθανόν, ο ισχυρότερος στην περιοχή του Θερμαϊκού τους τελευταίους αιώνες της 2ης χιλιετίας.
«Οι εξελίξεις της 2ης χιλιετίας συνεχίστηκαν στους πρώτους αιώνες της 1ης χιλιετίας χωρίς σημαντικές ανατροπές, αλλά με ανακατατάξεις στις κοινωνικές δομές των κοινοτήτων, που οδήγησαν στη δημιουργία κάποιων μεγαλύτερων πληθυσμιακών κέντρων, σε μετατοπίσεις στις έδρες της εξουσίας, στην ποικιλομορφία του πολιτισμού και στην ανάδυση νέων πολιτισμικών ταυτοτήτων», δηλώνει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο ομότιμος καθηγητής και συνεχίζει: «Οι καινοτομίες αυτές συνέπεσαν με μία αύξηση στη συχνότητα των ανταλλαγών και των μετακινήσεων ανθρώπων (εμπόρων, τεχνιτών κ.ά.) στην ευρύτερη περιοχή του Αιγαίου και της Μεσογείου, στην εγκατάσταση ατόμων και ομάδων από άλλες περιοχές του Αιγαίου σε κάποιες από τις κοινότητες του κόλπου και στην ίδρυση αποικιών, ενισχύοντας έτσι τις διαδικασίες αλλαγής στους τρόπους ζωής, που αναπτύσσονταν ήδη από παλιότερα και δημιουργώντας μια νέα, κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα στην περιοχή του Θερμαϊκού».
Σύμφωνα με τον κ. Ανδρέου, «τα υλικά κατάλοιπα που βρέθηκαν στην περιοχή του Θερμαϊκού Κόλπου είναι ενδεικτικά για τις νέες ιστορικές και πολιτισμικές συνθήκες, που άρχισαν να διαμορφώνονται την περίοδο αυτή και συνέχισαν να αναπτύσσονται και να ισχυροποιούνται κατά τους επόμενους αιώνες».
Η Ελληνική Αρχαιολογική Επιτροπή Μεγάλης Βρετανίας ιδρύθηκε από την Matti Egon – Ξυλά το 1986, έχει πραγματοποιήσει μέχρι σήμερα 56 ομιλίες διακεκριμένων αρχαιολόγων της Ελλάδας και Κύπρου, διοργανώνοντας αδιάλειπτα δύο κεντρικές διαλέξεις κάθε χρόνο, ενώ στους σκοπούς της είναι η χορήγηση υποτροφιών σε αριστούχους απόφοιτους της Αρχαιολογίας, προκειμένου να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε κάποιο βρετανικό πανεπιστήμιο.
