Η γλώσσα έχει χρώματα κι αρώματα και γι΄ αυτό δεν μπορεί παρά να γίνει κουβέντα και για το ἄρωμα, τοῦ ἀρώματος, που ήταν αρχικά ένα αρωματικό φυτό.
Της Σοφίας Μουρούτη Γεωργάνα
Στο κείμενο του Ξενοφώντος (430 π.Χ.-355 π.Χ.), του Αθηναίου ιστορικού, στρατηγού, φιλοσόφου στο έργο του «Κύρου Ἀνάβασις», όπου εξιστορεί τη συμβολή του στρατηγού Ξενοφώντος με τους μυρίους, τους δέκα χιλιάδες μισθοφόρους του στην προσπάθεια του Κύρου να πάρει τον περσικό θρόνο από τον αδερφό του Αρταξέρξη, διαβάζουμε τη φράση: Ἅπαντα ἦσαν εὐώδη, ὥσπερ ἁρώματα. (1. 5. 1) Όλα ανέδιναν ευωδιαστές μυρωδιές σαν τα αρωματικά φυτά. Ο Ξενοφών, περπατώντας στην αχανή περσική αυτοκρατορία, παρατηρούσε γύρω του και, εκτός από τις στρατιωτικές πληροφορίες, παρέθεσε λέξεις εικόνες, μυρωδιές.
Τα ἀρώματα ήταν ταυτόχρονα και οι μυρωδάτοι, ευωδιαστοί καρποί ή κατά μια άλλη εκδοχή η μυρωδιά του χωραφιού που μόλις το είχαν οργώσει.
Η λέξη είναι αβέβαιης ετυμολογίας, αλλά στα κείμενα τα παλιά συναντάμε τον ἀρωματικόν ή ἀρωματίτην, τον ἀρωματοπώλην ή ἀρωματοπράτην, το ἀρωματίζω, το ἀρωματιτέον και τον ἀρωματώδη. Επομένως είχαμε πολλά και ωραία σχετικά με τα μυρωδικά της εποχής.
Σιγά – σιγά η λέξη απέκτησε την έννοια της ευχάριστης μυρωδιάς. Καθετί ευώδες ήταν άρωμα. Η αρωματοποιία έγινε τέχνη ξακουστή.
Στα Μυκηναϊκά χρόνια μάλιστα η τέχνη της κατασκευής αρωμάτων βρισκόταν σε ένα πολύ υψηλό επίπεδο και είχε τεθεί υπό την εποπτεία των ανακτόρων. Η τεχνική κατασκευής τους, καθώς και τα συστατικά που περιείχαν, αποτυπώνονται στις πινακίδες της Γραμμικής Β΄ γραφής.
Κι αφού γέμισε ο αέρας αρώματα λεξιλογικά, ας πάμε στα νεοελληνικά αρώματα, τα έντονα, γλυκά, μεθυστικά, εξωτικά, αρώματα λουλουδιών, καρπών, δέντρων, φυτών, ανθρώπων και γεύσεων και άλλα μοσχοβολιστά.
Το άρωμα για τις δικές μας σύγχρονες αισθήσεις παίρνει, επίσης, μια πιο συγκεκριμένη σημασία και είναι το μυριστικό στο όμορφο μπουκάλι. Όσο πιο ακριβό το άρωμα τόσο πιο μικρό το μπουκάλι, γιατί «τα ακριβά αρώματα μπαίνουν σε μικρό μπουκάλι», φράση που εξάλλου λέγεται τιμητικά για εκείνους ή για εκείνες που διαμαρτύρονται, επειδή δεν είναι ψηλοί ή ψηλές.
Τα πολλά αρώματα δεν είναι πάντα ό,τι καλύτερο, γιατί αποκρύπτουν την ουσία. Φρου φρου κι αρώματα, χωρίς περιεχόμενο, όπως λέμε είναι άνθρωποι και καταστάσεις.
Τα αρώματα δεν είναι μόνο μεθυστικά κι ευχάριστα. Αναδίνουν ενίοτε και δυσωδία σαν τα αρώματα της αναρχίας, της εγκληματικότητας που συλλαμβάνουν οι αισθήσεις μας καθημερινά στα Πανεπιστήμια και τους δρόμους της πρωτεύουσας. Υπεύθυνη αρωματοπώλης η υπερβολικά ανεκτική στην ανομία κυβέρνηση. Έκανε το άρωμα συνώνυμο των αντιθέτων του της δυσωδίας, βρώμας, δυσοσμίας, αποφοράς.
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
