Παρά το γεγονός ότι ακόμα συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Σκοπίων δεν υφίσταται, αφού ούτε το Σύνταγμα των Σκοπίων άλλαξε, ούτε η Ελληνική Βουλή έχει εγκρίνει τη Συμφωνία Τσίπρα – Ζάεφ, η Θεσσαλονίκη υποδέχεται τους Σκοπιανούς εμπειρογνώμονες προκειμένου να προχωρήσει στην απο κοινού αλλαγή των ιστορικών, αρχαιολογικών και λοιπών αναφορών.
Ευτυχώς που η είδηση διέρευσε από τους Σκοπιανούς και ειδικότερα από το πρακτορείο ειδήσεων “MIA” το οποίο μεταδίδει ότι στα τέλη της εβδομάδας αυτής, πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη η πρώτη συνεδρίαση της Κοινής Διεπιστημονικής Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Ελλάδας-πΓΔΜ για ιστορικά, αρχαιολογικά και εκπαιδευτικά θέματα, που προβλέπεται από το άρθρο 8 παράγραφος 5 της Συμφωνίας των Πρεσπών.
Σε δηλώσεις του στο πρακτορείο, ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας της πΓΔΜ στην εν λόγω Επιτροπή, Πρέσβης Βίκτορ Γκάμπερ, σημειώνει ότι αυτή η πρώτη συνεδρίαση αναμένεται να διαρκέσει μία ή δύο ημέρες και σε αυτήν θα συζητηθούν η συχνότητα των συναντήσεων και το πλαίσιο των συνομιλιών. Προσθέτει ότι πριν τη συνεδρίαση ο ίδιος θα έχει συνάντηση με τον Έλληνα ΥΦΥΠΕΞ Μάρκο Μπόλαρη.
Το πρακτορείο σημειώνει ότι με βάση το άρθρο 8 παράγραφος 5 της Συμφωνίας των Πρεσπών, η Επιτροπή προβλέπεται να εξετάσει τα σχολικά εγχειρίδια και να θέσει συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, ώστε να διασφαλισθεί ότι από το επόμενο ακαδημαϊκό έτος στις δύο χώρες δεν θα χρησιμοποιείται κανένα σχολικό εγχειρίδιο ή βοηθητικό σχολικό υλικό που εμπεριέχει αλυτρωτικές αναφορές. Το έργο της Επιτροπής θα επιβλέπουν τα Υπουργεία Εξωτερικών των δύο χωρών. Η Επιτροπή θα συνεδριάζει δύο φορές ετησίως και θα υποβάλει έκθεση για τις δραστηριότητές της στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, η σύσταση του οποίου προβλέπεται επίσης από την Συμφωνία των Πρεσπών, με επικεφαλής τους Πρωθυπουργούς των δύο χωρών.
Το πρακτορείο αναφέρει ακόμα ότι, όπως προβλέπει το άρθρο 8 παράγραφος 5 της Συμφωνίας των Πρεσπών, η Επιτροπή θα εξετάσει και εφόσον θεωρήσει κατάλληλο θα αναθεωρήσει τα όποια σχολικά εγχειρίδια και βοηθητικό σχολικό υλικό, όπως χάρτες, ιστορικούς άτλαντες και οδηγούς διδασκαλίας που χρησιμοποιούνται στις δύο χώρες, σύμφωνα με τις αρχές και τους σκοπούς της UNESCO και του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η Επιτροπή θα εξετάζει, επίσης, κάθε νέα έκδοση σχολικών εγχειριδίων ή βοηθητικού υλικού.
Το πρακτορείο προσθέτει ότι η Επιτροπή θα λειτουργεί στη βάση της αρχής της ισότητας. Κάθε χώρα θα εκπροσωπείται από εφτά μέλη, τα οποία θα εξετάζουν την αντικειμενική, επιστημονική ερμηνεία των ιστορικών γεγονότων βασισμένη σε αυθεντικές, στοιχειοθετημένες και επιστημονικά στέρεες ιστορικές πηγές.
Σε δηλώσεις του στο πρακτορείο ο Πρέσβης Γκάμπερ σημειώνει πως πρόκειται για ένα ογκώδες υλικό σχολικών εγχειριδίων των δύο χωρών που πρέπει να εξεταστούν προς την κατεύθυνση της αλλαγής του τρόπου που βλέπουν την ιστορία οι νέες γενιές, ώστε να μην διακατέχονται από αταβισμούς και στερεοτυπικές αντιλήψεις των ιστορικών γεγονότων και να αποφευχθεί η εχθρότητα.
«Είναι αλήθεια ότι υπήρξαν δύσκολες και επώδυνες στιγμές στην ιστορία, όμως αυτές δεν πρέπει να αποτελέσουν εμπόδιο στο να προχωρήσουμε μπροστά. Πρέπει να τις εξηγήσουμε και να τις παρουσιάσουμε στις νέες γενιές με τρόπο που δεν θα προκαλεί νέες επώδυνες στιγμές. Δεν μπορούμε σε αυτήν την περιοχή, ιδίως τώρα που οδεύουμε προς την ΕΕ, να συνεχίσουμε να ζούμε όπως πριν. Πρέπει να συνεργαζόμαστε, να προχωρήσουμε μπροστά, να βοηθήσουμε τις νέες γενιές ώστε να μην έχουν τις ίδιες εμμονές που είχαν ο παππούς μου, ο πατέρας μου, εγώ. Είναι γεγονός πως και στα δικά τους (σ.σ. ελληνικά) σχολικά εγχειρίδια και στα δικά μας σχολικά εγχειρίδια υπάρχουν στοιχεία που θα μπορούσαν να προκαλέσουν ορισμένα δυσάρεστα συναισθήματα για την άλλη πλευρά και να ασκήσουν πίεση στις νέες γενιές», δηλώνει ο Πρέσβης Γκάμπερ στο “MIA”.
Σύμφωνα με το πρακτορείο, ερωτηθείς ποια είναι τα θέματα που αναμένεται να προκαλέσουν μεγαλύτερη διαμάχη, ο Πρέσβης Γκάμπερ σημειώνει ότι υπάρχουν ορισμένα στοιχεία στην ιστορία των δύο χωρών που είναι επώδυνα. Ως παράδειγμα αναφέρει την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, «την συνεργασία μεταξύ των Ελλήνων και των “Μακεδόνων” ανταρτών», σε ποιο βαθμό ήταν δυνατόν να υπάρξει αυτή η συνεργασία, αν θα υπήρχε ένα βαλκανικό επιτελείο όπως πρότειναν οι Γιουγκοσλάβοι παρτιζάνοι «και οι “Μακεδόνες” αποδέχθηκαν». Άλλα τέτοια σημεία, σύμφωνα με τον Γκάμπερ, είναι ο ρόλος της SNOF, η σιωπηρή συμφωνία Αβέρωφ-Πόποβιτς το 1959. Ο Γκάμπερ προσθέτει ότι υπάρχουν και θετικά παραδείγματα, όπως το τριμερές Σύμφωνο Γιουγκοσλαβίας-Ελλάδας-Τουρκίας το 1954.
Ερωτηθείς σε σχέση με την χρήση των τοπωνυμίων («Θεσσαλονίκη ή Σόλουν, Μοναστήρι ή Μπίτολα», αναφέρει χαρακτηριστικά το “MIA”), ο Γκάμπερ σημειώνει ότι για το ζήτημα αυτό θα χρησιμοποιηθούν οι διεθνείς συμβάσεις, οι οποίες, όπως υποστηρίζει, είναι αρκετά ευνοϊκές για την πΓΔΜ. Προσθέτει ότι σε αυτό θα χρησιμεύσει και η αναγνώριση της “μακεδονικής” ως επίσημης γλώσσας της πρώην Γιουγκοσλαβίας, μαζί με την σλοβενική και την σερβοκροατική, κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης του ΟΗΕ στην Αθήνα το 1977.
Το πρακτορείο σημειώνει ότι η αντιπροσωπεία της πΓΔΜ στην Επιτροπή θα είναι διεπιστημονικού χαρακτήρα, καθώς, πέραν του Γκάμπερ ως διπλωμάτη, θα περιλαμβάνει έναν ιστορικό, έναν αρχαιολόγο, έναν γλωσσολόγο, έναν πολιτικό επιστήμονα, μία συγγραφέα-φιλόσοφο και έναν ειδικό σε θέματα διεθνών σχέσεων. Από την άλλη πλευρά, προσθέτει το πρακτορείο, στην σύνθεση της ελληνικής αντιπροσωπείας θα περιλαμβάνονται τρεις κλασικοί ιστορικοί, γεγονός που, σύμφωνα με τον Γκάμπερ, υποδηλώνει την επιθυμία να καθοριστούν με ακρίβεια τα στοιχεία που δεν πρέπει να προκαλούν ανταγωνισμούς.
Σύμφωνα με το πρακτορείο, με δεδομένο τον όγκο και την πολυπλοκότητα του υλικού που πρέπει να εξεταστεί από την Επιτροπή, ο Γκάμπερ εκφράζει την προσδοκία ότι θα υπάρξει μία συζήτηση στην βάση επιστημονικών επιχειρημάτων για θέματα που στο παρελθόν προκάλεσαν διαφορετικές ερμηνείες.
«Ουσιαστικά, σκοπός αυτής της Επιτροπής είναι να καταλήξει σε λύσεις που δεν θα είναι αντίθετες με την τάση εξευρωπαϊσμού της περιοχής» σημειώνει ο Γκάμπερ και προσθέτει ότι η όλη διαδικασία θα είναι μακροπρόθεσμη..
Ο Πρωθυπουργός της πΓΔΜ, Ζόραν Ζάεφ, ο οποίος και αυτός δέχεται επικρίσεις, ανέφερε ότι η Κοινή Διεπιστημονική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων Ελλάδας-πΓΔΜ, που προβλέπεται από το άρθρο 8 παράγραφος 5 της Συμφωνίας των Πρεσπών, δεν μπορεί να αρχίσει να εργάζεται πριν την ολοκλήρωση των διαδικασιών κύρωσης της Συμφωνίας από τις δύο χώρες, προσθέτοντας ότι αυτό θα μπορούσε να συμβεί τον Μάρτιο.
Επίσης, ο Ζάεφ είπε ότι η αντιπροσωπεία της πΓΔΜ στην εν λόγω Επιτροπή απαρτίζεται από πανεπιστημιακούς καθηγητές και ότι για την στελέχωση επιτροπών αυτού του είδους «δεν διεξάγονται ποτέ διαγωνισμοί».
Σύμφωνα με το πρακτορείο, ο Πρωθυπουργός της πΓΔΜ είπε ότι η Συμφωνία των Πρεσπών αναφέρει επακριβώς τους τομείς επί των οποίων θα εργαστεί η Επιτροπή και ότι στόχος είναι η απομάκρυνση όλων εκείνων των στοιχείων που προκαλούν αλυτρωτισμό ή είναι αντίθετα με την επιθυμία για οικοδόμηση φιλίας. Πρόσθεσε ότι με την οικοδόμηση φιλίας οι δύο χώρες ανοίγουν νέες προοπτικές για τους πολίτες τους, κάτι που, όπως είπε, θα συμβάλει σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής.
Τέλος, είπε ότι η αντιπροσωπεία της πΓΔΜ στην Επιτροπή μπορεί στο μέλλον να συμπληρωθεί «εάν αυτό είναι εφικτό» και ότι σε αυτήν την περίπτωση μπορούν να προταθούν άτομα για την στελέχωσή της..
