Μέχρι μόλις λίγες ημέρες προτού η ιταλική κυβέρνηση ανακοινώσει τις νέες εκτιμήσεις της για έλλειμμα στο 2,4% πολλοί από τους οικονομικές αναλυτές και χρηματιστές αντιμετώπιζαν με συγκρατημένη αισιοδοξία την προθεσμία της 27ης Σεπτεμβρίου, εντός του ορίου της οποίας η ιταλική κυβέρνηση θα έπρεπε να δημοσιεύσει τα στοιχεία του προϋπολογισμού. Επικρατούσε μια εύλογη προσδοκία πως, καίτοι το σχετικό νομοσχέδιο επρόκειτο να ήταν ‘φουσκωμένο’, θα περιείχε όμως ψήγματα σύνεσης όσον αφορά το ζήτημα του ελλείμματος, που το σύνολο των αγορών υπολόγιζε μεταξύ του 1,8% και του 2%.
Η έκπληξη που προκάλεσε η ανακοίνωση για αναλογία ελλείμματος προς ΑΕΠ στο 2,4% ανάγκασε όσους είχαν επενδύσει κεφάλαια πάνω στα δεκαετούς διάρκειας κρατικά ομόλογα, στοιχηματίζοντας στη μείωση του spread, να κλείσουν τα χαρτοφυλάκιά τους και παράλληλα δρομολογήθηκε μία βίαιη κερδοσκοπία πάνω στις απώλειές τους. Οι μαζικές πωλήσεις ομολόγων αυτές τις μέρες ήσαν ραγδαίες. Την παραμονή της ανακοίνωσης για το έλλειμμα, η απόδοση των διετών ιταλικών ομολόγων κυμαινόταν στο 0,8%. Προχθές είχε φθάσει στο υψηλότερο σημείο του 1,6 %.
Η αστάθεια αυτών των ημερών έχει ως συνέπεια η Ιταλία να απομακρύνεται όλο και περισσότερο, τόσο από τα επίπεδα των πιο σταθερών χωρών της ευρωζώνης, όπως η Γαλλία και η Γερμανία, όσο και από άλλες περιφερειακές οικονομίες, όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία, των οποίων οι αποδόσεις στην αγορά κρατικών ομολόγων επί μήνες πλέον κινούνται σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα απ’ όσο τα ιταλικά. Μάλιστα το spread με την Ισπανία ξεπέρασε τις 190 μονάδες, φθάνοντας στο υψηλότερο σημείο του, κάτι που δεν είχε συμβεί ούτε κατά τη διάρκεια της κρίσης των spread στα τέλη του 2011.
Η Ιταλία απομακρύνεται όλο και περισσότερο από την υπόλοιπη ευρωζώνη και προσεγγίζει επικίνδυνα τη χώρα που θεωρείται ως αφετηρία της κρίσης του ευρώ: την Ελλάδα. Η διαφορά αποδόσεων μεταξύ των δεκαετών ιταλικών κρατικών ομολόγων και των ομοειδών ελληνικών μειώθηκε σημαντικά σε σύγκριση με τα ανάλογα επίπεδα στην αρχή του έτους. Τον Ιανουάριο βρίσκονταν στις 197 μονάδες, ενώ αυτές τις μέρες έχουν πέσει κάτω από 100 μονάδες βάσης, κάτι που δεν συνέβαινε ούτε το 2009. Η απόσταση που χωρίζει το spread ανάμεσα στα γερμανικά και τα ιταλικά ομόλογα (που προχθές εκτοξεύθηκε πάνω από τις 300 μονάδες βάσης) είναι αναλογικά τριπλάσια από εκείνη που τα χωρίζει με τα ελληνικά.
Ακόμη και η αγορά ομολόγων ανταλλαγής κινδύνου αθέτησης υποχρεώσεων (swap) αντικατοπτρίζει επίσης αυτήν την κατάσταση. Στις αρχές του έτους, η τιμή των ιταλικών 5ετούς διάρκειας παραγώγων για την εξασφάλιση κινδύνου αθέτησης υποχρεώσεων βρίσκονταν στις 121 μονάδες βάσης. Η ίδια τιμή για τα ελληνικά ήταν τότε τρεις φορές μεγαλύτερη. Από τις αρχές του χρόνου μέχρι το κόστος των παραγώγων για την ιταλική αφερεγγυότητα υπερδιπλασιάστηκε, φθάνοντας τις 265 μονάδες, ενώ εκείνο της Ελλάδας ανέβηκε μόλις μερικές μονάδες για να σταθεροποιηθεί στις 387. Ποτέ άλλοτε οι δύο τούτοι δείκτες δεν προσέγγιζαν τόσο πολύ από το 2009 έως σήμερα.
