Κάποιων ο θάνατος δυστυχώς είναι ακαριαίος, δηλαδή συνέβη μέσα σε ελάχιστο χρόνο. Εκτός από το θάνατο, ποια άλλα πράγματα είναι ακαριαία;
Της Σοφίας Μουρούτη Γεωργάνα
Ακαριαίο μπορεί να είναι επίσης το πλήγμα από μια απώλεια, αλλά και ακαριαία ενδέχεται να είναι η επέμβαση της αστυνομίας, για να αποτρέψει μια συμπλοκή ή να καταστείλει κάποια ανταρσία. Ακαριαία είναι μια αλλαγή, μια δράση, αιφνίδια και ξαφνική δηλαδή. Ακαριαίος ενίοτε είναι ο έρωτας, όταν έρχεται απροσδόκητα και μπαίνει απρόσκλητος στη ζωή μας.
Όλα αυτά τα ακαριαία, τα ευχάριστα και τα δυσάρεστα, εισβάλλουν χωρίς να μας ρωτήσουν. Ξεκινούν τη δράση τους τον 4ο αιώνα π.Χ., όταν πρωτοσυναντάμε τη λέξη στον σταγειρίτη φιλόσοφο Αριστοτέλη, το δάσκαλο του Μ. Αλεξάνδρου. Ὁ ἀκαριαῖος, ἡ ἀκαριαία, τὸ ἀκαριαῖον των ελληνικών μας προκύπτει από το επίθετο ἀκαρής, που με τη σειρά του βγαίνει από το ἀ – το στερητικό και το -καρής, ρίζα που εντοπίζουμε στο θέμα του παθητικού αορίστου ἐ-κάρ-ην, του ρήματος κείρομαι (=κουρεύω). Το επίθετο ἀκαριαῖος δήλωνε τα τόσο κοντά μαλλιά που ήταν δύσκολο να τα κουρέψει κανείς. Στην αρχαιότητα, ο ἀκαριαῖος ήταν ισοδύναμος με τον σύντομο. Μια μικρή διαδρομή με το πλοίο, για παράδειγμα, ήταν ἀκαριαῖος πλοῦς.
Με την πάροδο των χρόνων, λοιπόν, έφθασε να σημαίνει αυτόν που γίνεται τόσο ξαφνικά και γρήγορα, που δεν μπορεί να τον προβλέψει κάποιος. Πιο κοντά στον νεοελληνικό ακαριαίο ήταν ο αρχαιοελληνικός ἀκαρής. Ἐν ἀκαρεῖ τοῦ χρόνου, ἀκαρὲς ὥρας είναι εκφράσεις αντίστοιχες της δικής μας «σε μια στιγμή».
Στην ίδια ετυμολογική οικογένεια βρίσκεται και το άκαρι (του ακάρεως), το μικροσκοπικό ζωύφιο σαν αράχνη, που κυκλοφορεί στα μόρια της σκόνης και ευθύνεται για τις αλλεργίες, την ψωρίαση και άλλες δερματικές ασθένειες, μια από τις οποίες είναι και η ακαρίαση.
Κάθε φορά, συνεπώς, που είμαστε κουρεμένοι είμαστε πιο κοντά σημασιολογικά στον ακαριαίο, που έχει την ταχύτητα της αστραπής. Αν είμαστε ακούρευτοι, πλησιάζουμε περισσότερο στα αντώνυμα του λήμματος, σταδιακός, κλιμακούμενος, προοδευτικός, παρατεταμένος, συνεχής.
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
