Με μια ξεχασμένη λέξη θα ασχοληθούμε σήμερα. Ηχεί στα αυτιά μας λίγο αρχαιοπρεπής, αν και την εποχή που πρωτοεμφανίσθηκε δεν ακουγόταν έτσι, γιατί τότε δεν ήταν τόσο ευγενικό να την χρησιμοποιεί κάποιος.
Της Σοφίας Μουρούτη Γεωργάνα
Αφορμή πήραμε από το γεγονός ότι, ακούγοντας συχνά τις δηλώσεις κάποιων πολιτικών, βλέπουμε ότι παρουσιάζουν την πραγματικότητα αλλοιωμένη, διαστρεβλωμένη, διαφορετική από αυτή που είναι. Λένε, για παράδειγμα, ότι αγωνίζονται κατά της λιτότητας, όταν ανεβάζουν φόρους, εισφορές και Φ.Π.Α. Οι προεκλογικές τους διακηρύξεις ήταν άλλες και ο πολιτικός τους βίος σε θέσεις εξουσίας δεν έχει καμιά σχέση με όσα υποσχέθηκαν. Με άλλα λόγια, παρατηρούμε ότι έχουν αποσκορακίσει κάθε ηθικό έρεισμα, έχουν, δηλαδή, αποδιώξει από τη συνείδησή τους πολλά από αυτά που πρέσβευαν πριν εκλεγούν.
Κι εμείς με τη σειρά μας θα μπορούσαμε να τους αποσκορακίσουμε, να τους απομακρύνουμε με την ψήφο μας σε επόμενη εκλογική αναμέτρηση. Μέχρι στιγμής, όμως, τους αποσκορακίζουμε απλώς στο μυαλό μας, τους εξοβελίζουμε από τη χορεία των σοβαρών και έντιμων ανθρώπων.
Σύνθετη λέξη με πρώτο συνθετικό την πρόθεση ἀπό – και τη φράση ἐς κόρακας, που δίνει με τη σειρά της το ρήμα σκορακίζω. Έτσι, για να ακριβολογήσουμε, σημαίνει: στέλνω στον κόρακα. Στον κόρακα έστελναν οι αρχαίοι μας, στο μαύρο και αρπακτικό πουλί, που κινείται γύρω από τα πτώματα, κρώζει σπαραχτικά και προκαλεί την αποστροφή μας. Συνεπώς, όταν αποσκορακίζουμε, ρίχνουμε σε κάποιον ένα ανάθεμα. Αλλά και οι άλλοι, όταν αποσκορακίζουν, απορρίπτουν πράγματα, θέσεις, ιδέες που παλιότερα είχαν υιοθετήσει ή πρόσωπα που είχαν αγαπήσει ή είχαν συνεργασθεί μαζί τους.
Πρωτοσυναντάμε τη λέξη στα ελληνιστικά χρόνια, τότε που η ελληνική εξαπλώθηκε στα πέρατα της οικουμένης και εμπλουτίστηκε με περισσότερες λέξεις. Παράγωγές της είναι η αποσκοράκιση (λόγιος τύπος, που μαρτυρείται από το 1866) και ο αποσκορακισμός (αυτός αρκετά πιο παλιός, της ελληνιστικής περιόδου).
Σήμερα εμείς δεν αποσκορακίζουμε, με την έννοια ότι στέλνουμε κάποιους στον κόρακα, αλλά τους στέλνουμε κάπου αλλού. Το ρήμα που χρησιμοποιούμε έχει την ίδια σημασία και αντίστοιχη συναισθηματική φόρτιση. Μπορούμε, όμως, να μεταχειρισθούμε το αποσκορακίζω και προκειμένου να αναφερθούμε σε φράσεις που αφαιρούμε από ένα γραπτό κείμενο. Τότε λέμε ότι αποσκορακίζουμε ή εξοβελίζουμε τμήμα του κειμένου.
Αν δεν θέλουμε να αποσκορακίσουμε, τότε ασπαζόμαστε, υιοθετούμε, αγκαλιάζουμε.
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
