Στο αυριανό δημοψήφισμα αναφέρεται και άλλη ανταπόκριση υπό τον τίτλο «Είτε γινόμαστε Βόρεια Μακεδονία ή Βόρεια Κορέα». Το κείμενο αναφέρεται αρχικά στον δρόμο που συνδέει την Ελλάδα με την πΓΔΜ –νέες σήραγγες, ασφαλτόστρωση και σήμανση, είναι το καμάρι της ΕΕ. Σε μια εποχή φτωχών συνδέσεων μεταξύ των δύο γειτονικών γειτόνων των βαλκανικών χωρών, ο νέος δρόμος αποτελεί απτή απόδειξη των ωφελημάτων της πορείας προόδου και ευημερίας. Κάθε λίγα μίλια, μια πινακίδα αναγράφει ότι η ΕΕ συγχρηματοδότησε την «αποκατάσταση» του δρόμου, σημειώνεται. Αναφορικά με την αυριανή ψηφοφορία, φιλοξενούνται δηλώσεις του δημάρχου των Σκοπίων, Petre Shilegov, για τον οποίο η επιλογή είναι απλή: «Είτε θα γίνουμε Βόρεια Μακεδονία ή Βόρεια Κορέα», λέει εμφατικά. «Οι αντίπαλοι μας δεν έχουν σχέδιο Β. Μπορούν να προσφέρουν μόνο απομόνωση.»
Με τους «Μακεδόνες» να αντιμετωπίζουν ρεκόρ ανεργίας, οικονομική στασιμότητα και ελάχιστες προοπτικές, το δημοψήφισμα προσφέρει μοναδική ευκαιρία. «Η ΕΕ δαπανά περίπου 260.000 ευρώ ημερησίως για την στήριξη της ‘Μακεδονίας’», συνεχίζει ο Shilegov. «Αν επικρατήσει το ναι, το ποσό αυτό θα αυξηθεί και όλα στη χώρα μας θα βελτιωθούν -τα σχολεία μας, τα νοσοκομεία μας, οι δρόμοι μας.» Αναφερόμενη στη συμφωνία των Πρεσπών, η δημ/φος σημειώνει ότι Zoran Zaev και Αλέξης Τσίπρας δεσμεύθηκαν να άρουν τις ενστάσεις που έχουν εμποδίσει την ένταξη σε ΕΕ και ΝΑΤΟ με την προϋπόθεση ότι η πΓΔΜ συμφωνεί να τροποποιήσει το όνομά της προσθέτοντας έναν γεωγραφικό προσδιορισμό και να παραιτηθεί από οποιαδήποτε διεκδίκηση «αγαπημένων» προσωπικοτήτων της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Η Αθήνα έχει υποστηρίξει με σθένος ότι αν δεν υπάρξει διάκριση από την όμορη ελληνική επαρχία της Μακεδονίας, το ονοματολογικό θα κρύβει πάντα συγκαλυμμένες βλέψεις σε μια περιοχή που περιλαμβάνει το στρατηγικής σημασίας λιμάνι της Θεσ/νίκης. Οι Έλληνες, σε αντάλλαγμα, θα πρέπει να αποδεχθούν ότι οι γείτονές τους θα αναγνωριστούν διεθνώς ως Μακεδόνες που μιλούν τη μακεδονική γλώσσα, έστω κι αν, ως Σλάβοι, δεν έχουν καμία σχέση με τον αρχαίο Μακεδόνα βασιλιά.
Την Κυριακή, οι «Μακεδόνες» θα κληθούν να αποφανθούν οριστικά για τη συμφωνία. «Είμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε τον Zaev και τον Τσίπρα στις δύο πλευρές», δηλώνει με ενθουσιασμό ο Sasho Ordanovski, κορυφαίος πολιτικός σχολιαστής των Σκοπίων. «Η ‘Μακεδονία’ αποτελεί ένα σπάνιο success story ειρηνικής συνύπαρξης στα Βαλκάνια», λέει σχετικά με την ικανότητα της σλαβικής ορθόδοξης πλειοψηφίας και της μουσουλμανικής αλβανικής μειονότητας της χώρας να ζήσουν αρμονικά μαζί. «Ωστόσο, η ένταξη στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ θα μας επιτρέψει να εξασφαλίσουμε τελικά τη φιλελεύθερη συναίνεση ώστε να διασφαλίσουμε αυτό το μοντέλο πολυεθνοτικής, πολιτιστικής, πολυθρησκευτικής δημοκρατίας», υποστηρίζει. Στην καρδιά της βαλκανικής χερσονήσου, η πΓΔΜ θεωρείται εδώ και πολύ καιρό ως πυριτιδαποθήκη, ικανή να πυροδοτήσει μεγάλη περιφερειακή σύγκρουση, γι’ αυτό και η Γερμανίδα καγκελάριος, ο ΓΓ του ΝΑΤΟ, αλλά και ο Αμερικανός ΥΠΑΜ παρήλασαν όλοι από τα Σκόπια. «Ξαφνικά είναι σαν η χώρα μας να βρίσκεται στο κέντρο του κόσμου», χαμογελά ο Shilegov. «Αυτό το δημοψήφισμα είναι πολύ σημαντικό για να αποτύχει.» Κυβερνητικοί αξιωματούχοι και δυτικοί διπλωμάτες προβλέπουν ότι το «Ναι» θα επικρατήσει. Όμως, όπως και στην Ελλάδα, ο συμβιβασμός που συνεπάγεται έχει προκαλέσει έντονη εθνικιστική αντίδραση.
Ο δήμαρχος των Σκοπίων, εξέχουσα μορφή στο κυβερνών σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, δεν αφήνει τίποτα στην τύχη. Τις τελευταίες εβδομάδες πηγαίνει πόρτα πόρτα για να πείσει τους πολίτες για την ανάγκη να συμμετάσχουν στο δημοψήφισμα. «Οι άνθρωποι πρέπει να έχουν γνώμη γι ‘αυτό. Δεν μπορούν απλώς να μείνουν στο σπίτι ακολουθώντας το μποϊκοτάζ», λέει. Υπάρχουν όμως ανησυχητικές ενδείξεις, συνεχίζει η ανταπόκριση. Τους τελευταίους μήνες η Μόσχα έχει εντατικοποιήσει την εκστρατεία της για να «χαλάσει» την ψηφοφορία. Με το ενισχυμένο δυναμικό της, η ρωσική πρεσβεία των Σκοπίων έχει περιγραφεί ως «θερμοκήπιο δράσης μυστικών υπηρεσιών».
Ενώ η Μόσχα αρνείται τις κατηγορίες, έχει ανοιχτά εκφράσει τη δυσαρέσκειά της για την προέλαση του ΝΑΤΟ στα δυτικά Βαλκάνια, αναφέρεται. «Τα Σκόπια είναι λίγο σαν την Καζαμπλάνκα πριν από τον πόλεμο», λέει ο Marko Trostanovski, επικεφαλής του Ινστιτούτου για τη Δημοκρατία, ενός thinktank στα Σκόπια. «Είναι μια πόλη γεμάτη κατασκόπους και πράκτορες που παρακολουθούν πώς θα πάει η ψηφοφορία.»
