Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ αποφάσισε το 1990 να ανακηρύξει την 12η Αυγούστου κάθε χρόνου ως Παγκόσμια Ημέρα Νεολαίας, επικεντρωμένη στα προβλήματα των νέων ανθρώπων όλου του πλανήτη.
Γράφει η Βάσω Κόλλια
Αν και το κλισέ όλων των πολιτικών κομμάτων αλλά και των πολιτικών τους προγραμμάτων είναι ότι κάνουν τα πάντα για τη Νέα Γενιά, για ένα από τα πολλά μας, συγκριτικά πλεονεκτήματα δεν είδα κανένα κόμμα ή πολιτική νεολαία να βγάζει μια στοιχειώδη ανακοίνωση για τούτην την μέρα.
Ίσως, γιατί η θέση και το ειδικό βάρος της νέας γενιάς έχει αλλάξει στις μέρες μας, καθώς, θεωρούνται συχνά ως ένα περίπλοκο και δυσεπίλυτο κοινωνικό πρόβλημα ανάμεσα στα τόσα άλλα.
Και ίσως να έχουν δίκιο γιατί η σημερινή νέα γενιά συμπεριλαμβάνει τους
Millennials, δηλαδή όσους γεννήθηκαν μεταξύ 1980 και 2000 και τη Γενιά Ζ, δηλαδή όσους γεννήθηκαν από το 2000 και μετά.Έρευνα που έγινε στη Μεγάλη Βρετανία και συμμετείχαν 2.000 άτομα καταλήγει ότι συζητούμε για δυο διαφορετικούς κόσμους μέσα σε αυτό που λέμε σημερινή νέα γενιά. Ουσιαστικά αυτό που διαφοροποιεί την γενια Ζ από την Millenials είναι ότι τα παιδιά της Ζ γεννήθηκαν μέσα στο οικονομικό κράχ αλλά και στην έκρηξη της τεχνολογίας.Αποτέλεσμα αυτών μια ριζική αλλαγή στις αξίες και τα πιστεύω των σημερινών εφήβων.
Ας έρθουμε όμως τώρα στην ελληνική νεολαία.Πριν λίγες εβδομάδες παρουσιάσθηκαν τα αποτελέσματα της έρευνας: «Οι θέσεις και οι απόψεις των νέων στην Ελλάδα της κρίσης».Η συγκεκριμένη έρευνα πραγματοποιήθηκε από την εταιρεία δημοσκοπήσεων Alco με πρωτοβουλία του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων σε νέους ηλικίας 15-29 ετών και σε δείγμα 1500 ατόμων σε όλη την Ελλάδα.
Από την έρευνα αποτυπώθηκε η διαπάλη αντικρουόμενων συναισθημάτων στη νεολαία.Οι νέοι άνθρωποι στην Ελλάδα φαίνεται να προσπαθούν να ξεπεράσουν την ανασφάλεια και την απογοήτευση ώστε να κρατήσουν ζωντανή την ελπίδα και την αισιοδοξία. Είναι πολύ σημαντικό ότι ο δείκτης προσδοκίας είναι θετικός (σε ποσοστό 54%) και ότι τα θετικά συναισθήματα υπερισχύουν των αρνητικών (ειδικά στους νέους 15-16 και 17-20 ετών), όμως η ένταση της απογοήτευσης και των αρνητικών συναισθημάτων είναι πολύ μεγαλύτερη από την επιθυμητή, για νέους ανθρώπους.
Η Ελληνική νεολαία χαρακτηρίζεται από έντονα ανθρωποκεντρική προσέγγιση και αντίληψη.Τόσο σε επίπεδο αξιών (όπου υπερέχουν αξιοπρέπεια, φιλία και αλληλεγγύη), όσο και σε επίπεδο προτεραιοτήτων (όπου προσωπική ζωή και φίλοι υπερτερούν επαγγελματικής προοπτικής και δικαιωμάτων) φαίνεται ότι πυρήνας της κοινωνικής προσέγγισης των νέων είναι οι διαπροσωπικές σχέσεις, (πιθανότητα και ως αντίβαρο στην υψηλή ανασφάλεια και αβεβαιότητα), με την επαγγελματική προοπτική και την επιδίωξη της επιτυχίας.Ως πιο σημαντική αξία θεωρούν την αξιοπρέπεια, σύμφωνα με ποσοστό 99%, τη φιλία με 97% , την αλληλεγγύη με 94% και σε υψηλό ποσοστό που φθάνει το 81% είναι η πατρίδα.
Επιβεβαιώνεται, για ακόμη μία φορά, η χαμηλή εμπιστοσύνη της νεολαίας στο πολιτικό σύστημα.Μόνος θεσμός που εμπιστεύονται οι νέοι καθολικά είναι η οικογένεια με 99%, ενώ πολύ θετικά είναι τα ποσοστά και για τον εθελοντισμό και οριακά θετικά για τις ένοπλες δυνάμεις 50%. Στον αντίποδα, πολιτικά κόμματα, Κοινοβούλιο και συνδικαλισμός βρίσκονται στις τελευταίες θέσεις με πολύ υψηλά αρνητικά ποσοστά. Πιο συγκεκριμένα μόλις το 7% των νέων δηλώνει εμπιστοσύνη στα κόμματα και το 9% στη Βουλή.
Οι νέοι διαφωνούν με τις πρακτικες των «μπαχαλάκηδων» – «αναρχικών» με το 74% να θεωρεί παραβάτη κάποιον που πετά πέτρες σε μια βιτρίνα τράπεζας ή άλλης υπηρεσίας και μόνο το 13% τον θεωρεί επαναστάτη.
Επίσης, χαρακτηριστικό της αντίληψης των νέων για το πολιτικό σύστημα είναι ότι η πλειοψηφία όσων είναι 15-20 ετών θεωρεί πιο σημαντική την απόκτηση διπλώματος οδήγησης στα 17 από το δικαίωμα ψήφου στην ίδια ηλικία.
Οι νέοι θεωρούν ως μεγαλύτερο πρόβλημα, όπως ήταν και το αναμενόμενο, την ανεργία και ακολουθούν η κακή οικονομική κατάσταση αλλά και το ξεπερασμένο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας.
Ένας άλλος λόγος ίσως για τον οποίο δεν θυμηθήκαμε την σημερινή μέρα, θα μπορούσε να είναι η σχέση που πιστεύουμε ότι η νέα γενιά έχει με την πολιτική. Και τι εννοώ.
Συχνά οποιαδήποτε αναφορά στους νέους και την πολιτική, συνεπάγεται την σχέση δύο αντιθετικών πόλων, σαν η ύπαρξη του ενός να καταργεί αυτομάτως τον άλλο.
Υπ’ αυτό το πρίσμα αναιρούμε εκ των προτέρων, την παρουσία των νέων σε οποιαδήποτε συμμετοχή ή παρέμβαση πολιτικού χαρακτήρα. Και αυτό γιατί θεωρούμε ότι η σχέση των νέων με την πολιτική, είναι μια σχέση οργής που καταλήγει στην απάθεια και στην απόρριψη. Γενικοί αφορισμοί και αόριστοι χαρακτηρισμοί περιγράφουν συχνά άδικα και αβασάνιστα τη νέα γενιά θεωρώντας την απολίτικη, συχνά ανιστόρητη και κυρίως παθητική στις τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις.
Μια πιο διερευνητική ματιά, όμως, μας επιτρέπει, να ερμηνεύσουμε την πραγματικότητα πιο κριτικά και χωρίς στεγανά, καταρρίπτοντας μια σειρά από μύθους γύρω από τους νέους και την πολιτική. Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε να δημιουργούνται με πρωτοβουλίες των νέων, μικρές και μεγάλες οργανωμένες ομάδες. Οι ομάδες αυτές προσπαθούν να συμμετάσχουν δημιουργικά στο κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι. Οι νέοι δεν διστάζουν να αρθρώνουν έναν εναλλακτικό, δημιουργικό αλλά και καταγγελτικό λόγο και να διεκδικούν μεγαλύτερη και ισότιμη παρουσία στην πολιτική και συμμετοχή στα κοινά.
Ο μύθος της απολιτικοποίησης, της πολιτικής απάθειας και της αποϊδεολογικοποίησης της νέας γενιάς υπονομεύεται από την ίδια την πραγματικότητα και τις τρέχουσες εξελίξεις. Σήμερα, η νεολαία δεν διστάζει να εκφράσει πολιτική άποψη και να παρέμβει διεκδικώντας το αυτονόητο: να αναπτύξει οργανωμένη δράση, να εκφράσει την άποψή της για την πολιτική και να αντικαταστήσει το ατομικό με το συλλογικό αλλά και το τετριμμένο με το όραμα.Η νέα γενιά δεν μένει στο περιθώριο των εξελίξεων. Γίνεται και πάλι ένα ζωντανό κομμάτι της κοινωνίας και αναλαμβάνει ευθύνες, διαμαρτύρεται, αντιδρά και ζητά δικαίωμα στο όνειρο. Ενδιαφέρεται για τα προβλήματα της κοινωνίας.
Είναι αλήθεια ότι και μόνο στο άκουσμα της λέξης πολιτικός, ο νέος μιλά συνήθως για έλλειψη ευαισθησίας, για αδυναμία απάντησης στις ανησυχίες του, για ξύλινο, αποστειρωμένο και αφυδατωμένο πολιτικό λόγο. Δεν πρόκειται όμως για απολιτικοποίηση. Οι νέοι αδιαφορούν για αυτό που τους παρουσιάζεται ως πολιτική, ενώ δεν είναι.
Όσο η πολιτική συμμετοχή εξαντλεί τη σημασία της σε εσωκομματικά επίπεδα, όσο δεν περνά από τα μεγάλα λόγια σε συγκεκριμένα έργα, όσο δεν οραματίζεται και δεν επιδιώκει μια επανάσταση του συγκεκριμένου τόσο προκαλεί πλήξη και απέχθεια στους νέους.
Η πολιτική για να ξανακερδίσει τη νέα γενιά πρέπει να οικοδομήσει μια νέα σχέση μαζί της. Αυτό σημαίνει ενίσχυση των θεσμών συμμετοχής και παρέμβασης των νέων. Σημαίνει ότι η νέα γενιά πρέπει να βρεθεί στο προσκήνιο με άποψη και απαίτηση.
Ας τους δώσουμε, λοιπόν,την πρέπουσα σημασία. Όχι μόνον σήμερα που είναι η τιμητική τους στο ημερολόγιο των Παγκόσμιων Ημερών, αλλά κάθε μέρα. Ας τους ακούσουμε προσεκτικά, ας προβληματιστούμε μαζί τους, ας σταθούμε δίπλα τους γιατί χωρίς αυτούς δεν μπορεί να αλλάξει η Ελλάδα.
Διαφορετικά θα τους χάσουμε όλους. Αλλού θα φτιάξουν τη ζωή τους, αλλού θα σχεδιάσουν το μέλλον τους, αλλού θα μεγαλουργήσουν. Μην τους θυμόμαστε μόνον όταν διακρίνονται σε παγκόσμιο ή ευρωπαϊκό επίπεδο όπως έγινε αυτές τις μέρες με τους σπουδαίους αθλητές μας οι οποίοι ό,τι κατάφεραν το κατάφεραν μόνοι τους χωρίς καμία στήριξη από την πολιτεία. Είμαι βέβαιη ότι κανένας μας δεν γνώριζε καν το όνομά τους όταν πάλευαν μόνοι στις προπονήσεις τους για να καταφέρουν να σηκώσουν ψηλά την ελληνική σημαία. Τους γνωρίσαμε στον θρίαμβο τους τον οποίο και θελήσαμε να μοιραστούμε μαζί τους.
Και εμείς οι μεγαλύτεροι για να παρηγορηθούμε σήμερα ας θυμόμαστε τα λόγια του Όσκαρ Ουάιλντ: «η νεότητα δεν είναι κατάσταση, είναι κατάκτηση»
