Υπάρχει στο Υοutube μια διαφήμιση όπου ένας τυφλός άντρας, κάθεται οκλαδόν στη γη. Μπροστά του βρίσκεται ένα τενεκεδένιο κουτάκι και δίπλα του υπάρχει ένα χαρτί στο οποίο αναγράφεται η πρόταση “Είμαι τυφλός, παρακαλώ βοήθηστε με”.
Της ΜΑρίας Ε.Δημητρίου
Ο κόσμος που περνάει, αφήνει που και που στον τυφλό άντρα κάποια νομίσματα, μέχρι τη στιγμή που εμφανίζεται μια νέα γυναίκα, κοντοστέκεται , παίρνει το χαρτί και γράφει κάτι στην πίσω πλευρά του, ύστερα το τοποθετεί ξανά δίπλα στον τυφλό .
Από εκείνη τη στιγμή τα πράγματα αλλάζουν, οι περαστικοί σταματούν με μεγαλύτερη συχνότητα και αφήνουν στον τυφλό άντρα περισσότερα νομίσματα κάτι που του προκαλεί μεγάλη έκπληξη. Όταν η νεαρή γυναίκα επιστρέφει μετά από ώρα, τη ρωτά τι έκανε με το χαρτόνι του και εκείνη του απαντά ότι έγραψε το ίδιο, με διαφορετικές λέξεις.
Η διαφήμιση τελειώνει με την κάμερα να ζουμάρει στο χαρτόνι και στα λόγια που έγραψε η νεαρή γυναίκα .
“ Είναι μια όμορφη μέρα και δεν μπορώ να τη δω.”
Η επιλογή των κατάλληλων λέξεων, αυτών που άγγιξε τις καρδιές των ανθρώπων, άλλαξε το αποτέλεσμα.
Οι λέξεις είναι η γέφυρα που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να επικοινωνούν.Είναι η αόρατη εκείνη κλωστή που φέρνει τους ανθρώπους κοντά όσο μακριά κι αν βρίσκονται. Ο λόγος είτε είναι γραπτός είτε προφορικός, πολλώ δε μάλλον ο προφορικός, ο οποίος διανθίζεται και με το συναίσθημα είναι καταλυτικός για την πλοκή και τη σύνθεση της ζωής.
Από τη στιγμή της γέννησης του ο άνθρωπος γαλουχείται και διαπαιδαγωγείται μέσα απο τις λέξεις.
Βγαίνει μέσα από το λαβύρινθο της άγνοιας του κρατώντας το μίτο της αλφαβήτα και θωρακίζει τη δική του ύπαρξη μέσα από τις έννοιες που σμίλεψαν άλλοι γι αυτόν, αιώνες πριν .
Όμως αυτή η πρώτη γνωριμία με τον κόσμο, μοιάζει τόσο επίπλαστη. Με τα πρώτα νανουρίσματα και τα γλυκόλογα στην αγκαλιά της μητέρας του το βρέφος λαμβάνει μια λανθάνουσα εικόνα της κοινωνίας.
Η αγάπη και η τρυφερότητα που δέχεται από το περιβάλλον του το κάνουν να μεγαλώνει με την εντύπωση ότι εκεί έξω όλα είναι φιλικά διακείμενα προς αυτό . Για να έρθει η πρώτη ψυχρολουσία όταν θα έρθει σε επαφή με τον έξω κόσμο και θα συναντήσει μια διαφορετική εικόνα και αυτό συμβαίνει συνήθως στο σχολείο.
Εκεί θα συνειδητοποιήσει ότι ίσως είναι ανοχύρωτο και ευάλωτο σε επιθέσεις που δεν γίνονται με το σώμα αλλά με τις λέξεις και αυτές ίσως να πονάνε και περισσότερο. Γιατί τα παιδιά σε αυτή την ηλικία δεν ξέρουν να φιλτράρουν ούτε να στρογγυλεύουν τις γωνίες. Εξωτερικεύουν τις έννοιες όπως τις αντιλαμβάνονται και μπορεί να γίνουν πολύ σκληρά μερικές φορές.
Και αν κάτι τέτοιο, είναι συγχωρητέο για ένα μικρό παιδί που ακόμα δεν έχει αναπτύξει επαρκώς όλες τις νοητικές του λειτουργίες για έναν ενήλικα αποτελεί λάθος ασυγχώρητο.
Ο Αριστοφάνης στις Σφήκες λέει κάπου “ πάσαν γλώσσα βασάνιζε” που θα πει να σκέφτεσαι καλά πριν μιλήσεις πράγμα που φαίνεται ότι δε συμβαίνει στις μέρες μας και αυτό έγινε αισθητό ιδιαίτερα μετά την τραγική πυρκαγιά του Ιουλίου.
Τα όσα ακούστηκαν τις επόμενες μέρες από τη φωτιά μέχρι και σήμερα μας έκαναν όλους να προβληματιστούμε, μήπως οι κώδικες επικοινωνίας έχουν διαφοροποιηθεί ερήμην μας. Μήπως από τα πολλά που έχουν αλλάξει σε αυτή τη χώρα ήταν και η συναντίληψη αυτών των εννοιών .
Και έτσι κάπως τα θύματα μετατράπηκαν σε θύτες και οι υπεύθυνοι παρουσιάσθηκαν ώς θύματα των καταστάσεων , του καιρού, της κλιματικής αλλαγής, των δρόμων, των σπιτιών, της θάλασσας και όποιων εν πάση περιπτώσει θα τους έδιναν άλλοθι ευθυνών.
Γιατί στην προσπάθεια τους οι κυβερνώντες να απαλύνουν τις εντυπώσεις προσπάθησαν να ντύσουν τις λέξεις με δικά τους πατρόν και να περιγράψουν τα γεγονότα με το δικό τους τρόπο . Αποπειράθηκε ένα πραξικόπημα του λόγου μέσα από το οποίο θα άλλαζε το οδυνηρό σκηνικό .
“ Δεν υπήρχε κάτι που θα μπορούσαμε να κάνουμε”, “θα ξανάκανα τα ίδια”, είναι μερικοί από τους λεκτικούς ακροβατισμούς για να υποβιβαστεί η απώλεια των ανθρώπων, σαν να θέλουν να πουν ότι, να είστε ευχαριστημένοι που οι νεκροί ήταν τόσοι και δεν ήταν περισσότεροι και αμέσως εσύ νιώθεις μια ανακούφιση ….
“Μαύρισε η ζωή των ανθρώπων, αλλά εμείς βγαίνουμε από τα μνημόνια” είναι η προσπάθεια να αναδειχθεί σημειολογικά το γεγονός της εξόδου από τα μνημόνια ως υπέρτερο αγαθό έναντι κάποιων χαμένων ζωών …
“Χάθηκαν άνθρωποι στη θάλασσα γιατί δεν ήταν εκπαιδευμένοι ..” το βάρος μετατοπίζεται όχι στην ανικανότητα του κράτους να σώσει αυτούς τους ανθρώπου που βρίσκονταν τόσες ώρες στη θάλασσα, αλλά στο γεγονός της έλλειψης εκπαίδευσης …
Είναι η προσπάθεια να χρησιμοποιήσεις τις λέξεις με τέτοιο τρόπο που παίρνουν μια άλλη δυναμική, που κατευθύνεται στο θυμικό του ανθρώπου, και θα φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Και όταν αυτό γίνεται στα πλαίσια μιας διαφήμισης και για καλό σκοπό τότε είναι ευάρεστο όταν όμως χρησιμοποιείται για να καλυφθούν ευθύνες και για αποπροσανατολισμό τότε καταντά τραγικό.
