Ο Χάακον Ζ , ο πρώτος βασιλιάς της Νορβηγίας είναι μια απο τις ιδιαίτερα εμβληματικές φιγούρες της ευρωπαϊκής ιστορίας του 20ου αιώνα και σχετικά άγνωστη.
Γράφει ο Στέφανος Καβαλλιεράκης*
Μέλος του δανέζικου βασιλικού οίκου Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόντερμπουργκ-Γκλύξμπουργκ στον οποίο ανήκαν και οι έλληνες μονάρχες-ο ίδιος ήταν ανιψιός του Γεωργίου Α της Ελλάδας- ανέλαβε τον νορβηγικό θρόνο μετά την διάλυση της ένωσης Νορβηγίας-Σουηδίας το 1905 αλλάζοντας το όνομα του από πρίγκηπας Κάρολος της Δανίας σε Χάακον υιοθετώντας το όνομα κάποιου βασιλιά της Νορβηγίας των μεσαιωνικών χρόνων. Δείχνοντας την πολιτική του οξυδέρκεια από νωρίς ζήτησε την διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την έγκριση του από τον νορβηγικό λαό το οποίο κέρδισε με 79%.
Ο Χάακον βασίλευσε για 52 χρόνια φέρνοντας στον νορβηγικό θρόνο κύρος, απλότητα αλλά και εμπιστοσύνη ( ο σημερινός βασιλιάς ο Χάραλντ είναι εγγονός του). Παρά το γεγονός ότι το Σύνταγμα της Νορβηγίας του παραχωρούσε σημαντικές εκτελεστικές αρμοδιότητες, στην πράξη, σχεδόν όλες οι σημαντικές κυβερνητικές αποφάσεις λαμβάνονταν από την εκάστοτε κυβέρνηση (υπουργικό συμβούλιο), εν ονόματι του ιδίου.
Η πιο μεγάλη στιγμή της βασιλείας του αναμφισβήτητα ήταν το δικό του μεγάλο ΟΧΙ στους Γερμανούς κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου πολέμου.
Την 9η Απριλίου 1940, η Νορβηγία δέχτηκε επίθεση από τη Ναζιστική Γερμανία. Ωστόσο, η ισχυρή αντίσταση που συνάντησε την οδήγησε σε προσωρινή απόσυρση των δυνάμεών της ( η Νορβηγία υπήρξε η μοναδική σκανδιναβική χώρα που προέβαλε εκτεταμένη αντίσταση). Αυτό έδωσε την ευκαιρία στην βασιλική οικογένεια, την κυβέρνηση και μέλη του κοινοβουλίου να εγκαταλείψουν το Όσλο.
Την επόμενη μέρα, ο Κουρτ Μπράουερ, αντιπρόσωπος της Γερμανίας στη Νορβηγία, ζήτησε συνάντηση με τον Βασιλιά Χάακον. Ο Γερμανός διπλωμάτης κάλεσε τον Χάακον να δεχθεί τα αιτήματα του Αδόλφου Χίτλερ ως προς τον τερματισμό κάθε αντίστασης και τον διορισμό του Βίντκουν Κουίσλιγκ ως πρωθυπουργού, του ανθρώπου του οποίου το όνομα ταυτίστηκε με τον δωσιλογισμό. Ο Κουίσλινγκ, αρχηγός του ναζιστικού κόμματος της Νορβηγίας, είχε αυτοανακηρυχθεί πρωθυπουργός, μερικές ώρες νωρίτερα. Ο Μπράουερ πρότεινε στον Χάακον να ακολουθήσει το παράδειγμα της δανικής κυβέρνησης και του αδελφού του, Χριστιανού Ι΄, που παραδόθηκαν σχεδόν αμέσως μετά την γερμανική εισβολή στη Δανία. Ωστόσο, ο Χάακον υποστήριξε ότι δεν μπορούσε να πάρει μια τέτοια απόφαση, χωρίς τη συναίνεση της κυβέρνησης.
Σε μια συνάντηση που ακολούθησε με την κυβέρνηση, στο Νάϊμπεργκσουντ, ο Βασιλιάς Χάακον μετέφερε το γερμανικό τελεσίγραφο στο νορβηγικό κοινοβούλιο. Ο ίδιος δήλωσε ότι δεν μπορούσε να αποδεχτεί τις γερμανικές απαιτήσεις. Σχετικά με το διορισμό του Κουίσλινγκ στην πρωθυπουργία ανέφερε ότι δεν μπορούσε να τον πραγματοποιήσει και έθεσε στη διάθεση της κυβέρνησης την παραίτησή του από το θρόνο, σε περίπτωση που οι υπουργοί πίστευαν ότι έπρεπε να διοριστεί ο Κουίσλινγκ.
Η κυβέρνηση συμφωνώντας με τον Χάακον τον συμβούλευσε να μην διορίσει καμία κυβέρνηση με επικεφαλής τον Κουίσλινγκ. Μέσα σε λίγες ώρες η άρνηση της Νορβηγικής κυβέρνησης στις γερμανικές απαιτήσεις μεταδόθηκε στον Μπράουερ, ενώ ο νορβηγικός λαός ενημερώθηκε για την στάση αντίστασης που θα τηρούσε η κυβέρνηση.
Στις 11 Απριλίου 1940 η γερμανική αεροπορία επιτέθηκε στο Νάϊμπεργκσουντ, καταστρέφοντας τη μικρή αυτή πόλη όπου διέμενε η κυβέρνηση με το βασιλιά επιχειρώντας να δολοφονήσει τον Χάακον καταλαβαίνοντας ότι με τη στάση του δημιουργούσε έναν ισχυρό αντίπαλο πόλο. Ο βασιλιάς και οι υπουργοί του κατέφυγαν στα χιονισμένα δάση και προχώρησαν βορειότερα. Η βασιλική οικογένεια και η κυβέρνηση της Νορβηγίας αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την χώρα για την Αγγλία, στις 7 Ιουνίου, καθώς πλέον είχε καταληφθεί σχεδόν πλήρως από τους Γερμανούς. Η επιχείρηση διάσωσης τους θα είναι δραματική. Τρία αγγλικά πολεμικά πλοία και πάνω από 1500 άντρες θα σκοτωθούν κατά τη διάρκεια της λυσσώδους γερμανικής προσπάθειας να τον δολοφονήσουν , στην προσπάθεια τους να καλύψουν το 4ο αγγλικό πλοίο στο οποίο βρίσκεται η νορβηγική βασιλική οικογένεια. Με την άφιξή τους στο Λονδίνο σχηματίστηκε η εξόριστη νορβηγική κυβέρνηση. Οι Γερμανοί τον κηρύσσουν έκπτωτο.
Στις 7 Ιουνίου του 1945 , 5 χρόνια ακριβώς μετά την αυτοεξορία του γυρνάει με την οικογένεια του κάτω από έντονες επευφημίες στο Όσλο.
*Ο Στέφανος Καβαλλιεράκης είναι ιστορικός, Δρ. Μεσογειακών και Ανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου.
