Η διάθεσή μας είναι να μη γράψουμε τίποτα, να μη λεξιλογήσουμε καθόλου, αλλά, λεξιλογώντας τη συμφορά, ξορκίζουμε το κακό και απαλύνουμε τον πόνο.
*Της Σοφίας Μουρούτη Γεωργάνα
Ἡ συμφορά είναι σύνθετη λέξη από το σὺν και φέρω, από όπου προκύπτει η φορά.
Η αρχική σημασία της λέξης ήταν ένα τυχαίο γεγονός, ένα συμβάν, μία περίσταση. Ο πατέρας της Ιστορίας Ηρόδοτος έγραφε ότι αἱ συμφοραί τῶν ἀνθρώπων ἄρχουσι καὶ οὐκὶ ὥνθρωποι τῶν συμφορέων. Οι περιστάσεις, δηλαδή, έλεγε ο Ηρόδοτος, εξουσιάζουν τους ανθρώπους και όχι οι άνθρωποι τις περιστάσεις.
Σαν να ήταν προφήτης ο Ηρόδοτος έγραφε αιώνες πριν ότι τα τυχαία περιστατικά καθορίζουν τη μοίρα των ανθρώπων. Αυτό συνέβη αυτές τις μέρες. Πολλά μπορούσαν να προβλεφθούν, αλλά η ένταση και η φορά των ανέμων ήταν αδύνατο να προσδιορισθεί με ακρίβεια. Προμήνυε καταστροφή και συμφορά.
Επειδή πολλές φορές τα τυχαία περιστατικά έχουν δυσάρεστα αποτελέσματα, έφθασε πολύ γρήγορα η λέξη να σημαίνει τις δυσμενείς συγκυρίες και εξελίξεις, τον όλεθρο και την καταστροφή.
Μια συμφορά είναι οικτρή, κακιά, βαριά, αισχρή, άχαρη, προσδιορίζεται πάντα από αρνητικούς προσδιορισμούς.
Η συμφορά δημιουργεί μια τετελεσμένη κατάσταση, κάνει έναν παθόντα να αναφωνεί: Συμφορά μου!
Αυτή η τελευταία συμφορά, η θεομηνία απέδειξε ότι πολλά από τα μέσα που διαθέτουμε είναι της συμφοράς, κακής ποιότητας, ανεπαρκή. Ταυτόχρονα, ο πανικός όσων προσπάθησαν να διαφύγουν έγινε η συμφορά τους, γιατί παγιδεύτηκαν στα αυτοκίνητα.
Πολλές φορές και οι άνθρωποι, όχι πάντα από πρόθεση, με τους κακούς τους χειρισμούς είναι σκέτη συμφορά, γιατί δρουν ασυντόνιστα.
Οι αρχαίοι μας συνεφόραζαν ή συνεφόραιναν, θρηνούσαν για τη συμφορά, όπως κι εμείς για την πρόσφατη συμφορά.
Στα παλιά ελληνικά, μια συμφορά μπορούσε να θεωρηθεί κάτι καλό, με την έννοια ότι ένα τυχαίο περιστατικό θα έφερνε τελικά καλή τύχη.
Αυτό ευχόμαστε με όλη μας την καρδιά, από τάλαινα συμφορά (=δυστυχία), να αποβεί σεσυμφορά ἀγαθή, ἐσθλή (=τύχη καλή), με άλλα λόγια στα αντίθετα του λήμματος που είναι η χαρά, ο θρίαμβος, η νίκη, η ευτυχία, η δημιουργία.
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
