Γίνεται πολύς λόγος για το ότι βγαίνουμε στις αγορές και για το τι πρέπει να κάνουμε αφού βγούμε στις αγορές, τι να προσέξουμε, τι να αλλάξουμε και τι όχι.
Ο καθένας έχει τις απόψεις του, εμείς εδώ θα λεξιλογήσουμε όπως πάντα σχετικά με την αγορά και τα αγορα – σχετικά.
*Της Σοφίας Μουρούτη Γεωργάνα
Ἡ ἀγορά, τῆς ἀγορᾶς είναι ο λεκτικός μας τύπος που παράγεται από το ρήμα ἀγείρω που σημαίνει συγκεντρώνω. Την ἀγορά ως τόπο συγκέντρωσης την ήξεραν και οι Μυκηναίοι, αφού στις πινακίδες της Γραμμικής Β’ γραφής συναντάμε τον τύπο a-ko-ra. Να είχαν άραγε οι πλούσιοι και ειδικοί στο εμπόριο Μυκηναίοι αντίστοιχα διλήμματα με εμάς σχετικά με τις αγορές και τα παρεπόμενά τους;
Ας δούμε λίγο την αγορά μέσα στο χρόνο, δεχόμενοι τη μια ετυμολογική εκδοχή, αυτή που θέλει την αγορά να προέρχεται από το ἀγείρω (=συγκεντρώνω). Χώρος συγκέντρωσης λοιπόν η αγορά. Επειδή σε έναν χώρο συγκέντρωσης μαζευόταν κόσμος, έβρισκαν την ευκαιρία οι πωλητές να φέρουν και το εμπόρευμά τους. Γι’ αυτό μέσα την πάροδο του χρόνου κατέληξε να σημαίνει τον τόπο όπου μπορεί κάποιος να ψωνίσει.
Μάλιστα οι αγορές των αρχαίων πόλεων ήταν οι κεντρικές πλατείες των πόλεων, κάτι σαν την δική μας πλατεία Συντάγματος. Ειδικά στην Αρχαία αγορά των Αθηνών υπήρχαν τα διοικητικά κέντρα της πόλης, βωμοί των θεών, οι κατάλογοι των στρατεύσιμων πολιτών, γυμνάσια, καθώς και η οδός των Παναθηναίων που οδηγούσε στον Παρθενώνα. Στα ρωμαϊκά χρόνια η αγορά επεκτάθηκε και προστέθηκε σ’ αυτήν το ρωμαϊκό τμήμα της.
Στα αρχαία μας κείμενα και στον πολιτισμό μας από τα μυκηναϊκά χρόνια ήταν η συνέλευση του λαού. Αντίθετα η συνέλευση των αρχόντων ονομαζόταν βουλή. Η έλλειψη αγορών σε μια πόλη θεωρούνταν στοιχείο βαρβαρότητας. Για παράδειγμα οι Κύκλωπες που δεν είχαν αγορά, κατά τον Όμηρο, ήταν απολίτιστοι.
Στην αγορά λοιπόν μιλά κανείς στην ομήγυρη, γίνεται αγορητής, ψωνίζει και επομένως γίνεται αγοραστής, αλλά και ελέγχει τις τιμές των προϊόντων, συνεπώς εκεί είναι αγορανόμος.
Πολλά πράγματα μπορούν να γίνουν, αν συγκεντρώνεται κόσμος σε ένα μέρος, ακόμα και πανηγύρι, γιατί τι νόημα έχει μια γιορτή χωρίς συγκεντρωμένο πλήθος;
Μερικοί φοβούνται τις αγορές, γιατί έχουν αγοραφοβία, δεν τους αρέσει να βρίσκονται μαζί με άλλους, τους πιάνει τρόμος με τον κόσμο. Κάποιοι άλλοι αγαπούν τις αγορές σπιτιών, ρούχων, αυτοκινήτων, κάνουν έξυπνες αγορές, φθηνές αγορές ή ακριβές αγορές ή καταλήγουν να προμηθευτούν τα απαραίτητα μετά από έρευνα αγοράς.
Μερικές πόλεις αποτελούν πόλο έλξης, γιατί έχουν καλές αγορές, πολλά καταστήματα για όλα τα πορτοφόλια.
Τα τελευταία χρόνια, τα χρόνια δηλαδή της κρίσης, όταν μιλάμε για αγορές, εννοούμε τις συνθήκες που διέπουν τις οικονομικές συναλλαγές. Αυτές με εκείνα και με τα άλλα είναι πεσμένες, όπως λένε οι ειδικοί. Ειδικά η αγορά αξιών, χρεωγράφων, ομολόγων και άλλων τοιούτων δεινοπάθησε αρκετά.
Να μην αναφερθούμε στην αγορά κεφαλαίων. Αυτή κι αν έπαθε ζημιά. Πώς να επενδύσουν οι τράπεζες το πλεονάζον κεφάλαιο, αφού κεφάλαιο δεν υπάρχει;
Παρόλα αυτά, οι λαϊκές αγορές δε σταμάτησαν να λειτουργούν ούτε και οι φιλανθρωπικές αγορές που εξυπηρέτησαν τόσους και τόσους αναξιοπαθούντες. Σε αυτές έβλεπε κανείς και λαχειοφόρους αγορές. Με την αγορά ενός λαχνού συνεισφέρει κανείς λίγο περισσότερο στο φιλανθρωπικό έργο.
Αγορά έχει κι εργασία με νόμους προσφοράς και ζήτησης.
Η αγορά χρωματίζεται και γίνεται μαύρη, εκεί όπου δεν τηρούνται οι γνωστοί κανόνες αγοραπωλησίας.
Οι άνθρωποι που ξέρουν τους κανόνες της είναι οι άνθρωποι της αγοράς.
Τα τελευταία χρόνια της κρίσης μιλήσαμε πολύ για την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα λάθη της και τα σωστά της και ξεχάσαμε το παλιό της όνομα Κοινή Αγορά.
Αν είχαμε χρόνο θα κάναμε λόγο και για πολλές λέξεις και εκφράσεις ξαδέλφια της αγοράς που έχουν όλες τη δική τους ιστορία, όπως την τηλεαγορά, κεφαλαιαγορά και χρηματαγορά, το εξαγοράζω, μακρηγορώ, την ισηγορία και την κατηγορία. Θα μπορούσαμε να αναφερθούμε ακόμα και στον αγοραίο έρωτα, αλλά αυτά σε μια άλλη ευκαιρία, όταν δε θα έχουμε απαγορεύσεις.
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
