Χθες σείστηκε τόσο η Πύλος όσο και η Θεσσαλονίκη, χωρίς προβλήματα ευτυχώς. Σεισμοί, λοιπόν, σε Πύλο και Θεσσαλονίκη σεισμός και εδώ στο ThePresident, λεξιλογικός σεισμός, όμως, από εμάς.
Της Σοφίας Μουρούτη Γεωργάνα
Σεισμός από το ομηρικό ρήμα σείω, που σημαίνει κουνώ δυνατά, ταρακουνώ, ταράζω. Κατά τους αρχαίους μας ο Ποσειδώνας, ο θεός της θάλασσας, προκαλούσε την κίνηση της γης. Γι’ αυτό το προσωνύμιό του ήταν σεισίχθων (αυτός που σείει τη γη). Το εντυπωσιακό είναι ότι το ρήμα σείω στα παλιά κείμενά μας, στους Αττικούς πεζογράφους, χρησιμοποιείται για να δηλώσει την αναστάτωση που δημιουργούσαν οι συκοφάντες, διασπείροντας ψευδείς ειδήσεις, για να αποσπάσουν χρήματα. Ἑτέρους τῶν ὑπευθύνων ἔσειε καὶ έσυκοφάντει, γράφει ο ρήτορας Αντιφών και εμείς αποδίδουμε στα νέα ελληνικά: Αναστάτωνε και συκοφαντούσε και άλλους από τους υπευθύνους. Με λίγα λόγια οι συκοφάντες τα έκαναν άνω κάτω προς χάριν του κέρδους.
Ο σεισμός παλιά περιέγραφε, όπως και σήμερα, τη σεισμική κίνηση. Κάθε, όμως, έντονη κίνηση ήταν και αυτή σεισμός. Η έντονη κίνηση, με τη σειρά της, δημιουργεί φόβο, επομένως με τη λέξη σεισμός στα ελληνικά των προπροπροπαππούδων μας εννοούσαμε και τον τρόμο.
Σε αυτήν την οικογένεια του σεισμού ανήκουν ο σεισμολόγος, ο σεισμογενής, ο σεισμικός, η σεισμικότητα, ο σεισμόπληκτος, ο σεισμοπαθής, η σεισμολογία και άλλες πολλές που δεν μας έρχονται τώρα στον νου. Αυτές όλες οι λέξεις που αναφέρονται στις ιδιότητες του σεισμού, στη μελέτη και στα αποτελέσματά του είναι νεόκοπες ή αποτελούν ελληνική απόδοση ελληνογενών ξένων όρων.
Το ενδιαφέρον είναι ότι ετυμολογικά συγγενής με το σείω είναι το σείστρο (=κουδουνίστρα). Τὸ σεῖστρον, βέβαια, δεν απέδιδε παλιά μόνο την κουδουνίστρα για τα μωρά, αλλά και το τελετουργικό όργανο που παρήγε κρότο και το χρησιμοποιούσαν στη λατρεία της αιγυπτιακής θεότητας Ίσιδος, αντίστοιχης, κατά κάποιον τρόπο, με τη δική μας θεά Δήμητρα.
Και η σεισάχθεια, μια σειρά νόμων του Σόλωνα, που απαγόρευε τον δανεισμό με εγγύηση την προσωπική ελευθερία κάποιου, εδώ εντάσσεται.
Έχουμε ακόμη τη σεισοπυγίδα, ως λόγια ονομασία για τη σουσουράδα, που κουνά τα οπίσθιά της, όταν περπατά.
Τι να πούμε για τον σείσονα (ὁ σείσων, τοῦ σείσονος), που ήταν το πήλινο αγγείο όπου ψήνονταν τα κουκιά. Καθώς ψήνονταν έκαναν έναν χαρακτηριστικό θόρυβο. Όταν μάθαμε να πίνουμε καφέ, σείσονα ονομάσαμε το καβουρντιστήρι.
Είπαμε πολλά και ξεφύγαμε από τον Εγκέλαδο, που κατά τη μυθολογία ως αρχηγός των Τιτάνων ευθυνόταν για τους ηφαιστειακούς σεισμούς.
Στο μεταξύ, τώρα που συντάσσουμε το λήμμα, οι ειδικοί επισείουν τον κίνδυνο για νέο μετασεισμό. Απευχόμαστε. Δεν θέλουμε πόνο δυστυχία τραυματισμούς και εγκεφαλικές διασείσεις. Ελπίζουμε σε ταχεία απόσειση (εκτίναξη, απομάκρυνση) κάθε δυσκολίας.
Έχετε αδιάσειστα, ακλόνητα επιχειρήματα, για να μας πείσετε ότι δεν σας τα είπαμε όλα. Θα έχετε σίγουρα δίκιο. Περιμένουμε τα σχόλιά σας
