Με αφορμή τη 19η Ευρωπαϊκή Γιορτή Μουσικής το λεξιλόγιό μας θα γεμίσει νότες μελωδικές, λέξεις με μελωδίες που θα ανασύρουμε από τα λεξικά και θα τις μεταφέρουμε στο τυπωμένο χαρτί όσο μπορούμε πιο μελωδικά, χωρίς να αλλοιώνουμε τη μελωδικότητά τους.
Της Σοφίας Μουρούτη Γεωργάνα
Τη μελῳδία βρίσκουμε στον Πλάτωνα για πρώτη φορά, στους Νόμους του, ένα κείμενο διαλογικό που συνέθεσε ο φιλόσοφος στο τέλος της ζωής του και είναι το μοναδικό στο οποίο δε συμμετέχει ο Σωκράτης. Σ´ αυτό διαβάζουμε συγκεκριμένους κανόνες που αφορούν το δημόσιο και ιδιωτικό δίκαιο.
Λέξη λοιπόν πολύ παλιά, του 5ου αιώνα π.Χ., σύνθετη από το μέλος και την ὠδήν. Αν την αναλύσουμε στα συνθετικά της, η μελωδία είναι ένα τραγούδι, ένα κομμάτι από τραγούδι. Στην αρχαιότητα η σημασία της δεν είχε να κάνει μόνο με τη μουσική, αλλά και με τις λέξεις που έχουν κάποιο ήχο.
Σήμερα κάνουμε λόγο για μελωδίες ως διαδοχή φθόγγων, για μελωδία ως το κυριότερο άκουσμα ενός μουσικού συνόλου, για μελωδία ως γνώση ενός κομματιού ή για ένα οποιοδήποτε μουσικό θέμα.
Μελωδούμε, τραγουδάμε συνεπώς σήμερα ως μελωδοί περισσότερο των λέξεων.
Αλλά και οι λέξεις έχουν την προσωπική τους μελωδία, ένα συγκεκριμένο δικό τους άκουσμα και οδηγούν σε άλλες καινούργιες όπως την όπερα ή μελόδραμα, ή μελό, μουσική και δράση ταυτόχρονα, στη μελοποίηση, τον μελοποιό και τη μελοποιία ή αλλιώς σύνθεση, μουσουργία.
Η μελωδία έχει συνώνυμα το μέλος, μουσική, σκοπό ή τραγούδι, άσμα ή ωδή. Αντώνυμα είναι η κακοφωνία και ο θόρυβος, από τα οποία χορτάσαμε κυριολεκτικώς και μεταφορικώς.
Η μελωδία ήταν τόσο όμορφη και εκφραστική λέξη που πέρασε και στις άλλες γλώσσες ως melody στα αγγλικά, Melody στα γερμανικά, mélodie στα γαλλικά και πάει λέγοντας.
Έγινε ταινία ως Μελωδία της Ευτυχίας και ραδιοφωνικός σταθμός, όνομα νηπιαγωγείου, ωδείου, γιατί οι συνειρμοί που δημιουργεί ο λεκτικός τύπος είναι πολλοί.
Κι αυτή τη στιγμή που συνθέτουμε το λήμμα μας από το παράθυρο ακούγονται γλυκόλαλες οι μελωδίες των καλοκαιρινών πουλιών που μας κάνουν να ξεχνάμε τη δυσοσμία από τα -εδώ και ημέρες- συσσωρευμένα σκουπίδια.
