«Έδωσες Όνομα; “Ευθύς τι μείζον” έρχεται»

Γράφει η Βασιλική Τζότζολα

Απαράμιλλα καίριοι και διαρκώς επίκαιροι στην προσέγγιση της πολεμικής στρατηγικής υπήρξαν δύο θεωρητικοί του 5^ου π.Χ. αιώνα, ο Κινέζος Σουν Τζου και ο Θουκυδίδης. Σε αυτούς ανέτρεξα, σε μια απόπειρα κατευνασμού του θυμώδους θυμικού, μετά το πέρας των Πρεσπείων Πομφολύγων και το “Happy Birthday” του Κοτζιά, αντί του μοιρολογιού «Λυγερή»[1], σε πλάγιο δεύτερο.

Στον περίφημο «Διάλογο των Μηλίων με τους Αθηναίους», προκειμένου οι Μήλιοι να αποδεχθούν το Μεγαρικό Ψήφισμα[2], δραματουργείται η υπεροχή της ισχύος του δυνατού έναντι του δικαίου του αδυνάτου. Πανίσχυρη – έως ύβρεως – η Αθήνα, αρχηγέτης της Αθηναϊκής Συμμαχίας, αποφασίζει τον αφανισμό της Μήλου. Λίγο πριν, όμως..

Παραινεί ο Θουκυδίδης – Περικλής τους Αθηναίους:

1^ον: «Υμών δε μηδείς νομίση περί βραχέος αν πολεμείν..»[3]

2^ον: «Εί ξυγχωρήσετε και άλλο τι μείζον ευθύς επιταχθήσεσθε, ως φόβω και τούτο υπακούσαντες».[4]

Διατύπωση πρώτη αδιαμφισβήτητη:

• στον πόλεμο – ας μετονομαστεί σε «διαμάχη» – δεν υπάρχει μικρό και μεγάλο! Το διακύβευμα δεν έχει μέγεθος! Ούτε μικρό, ούτε μεγάλο. Το διακύβευμα είναι άπειλη. Και η απειλή είναι απειλή! Ούτε μικρή, ούτε μεγάλη! Είναι αδιακρίτως επαπειλούσα απειλή!

Διατύπωση δεύτερη συνεπαγομένη:

• αν συμφωνήσεις – και, μάλιστα, χρησιμοποιεί ρήμα ευκρινούς εξεικόνισης της κατάστασης – αν συν-χωρήσεις, χωρήσεις μαζί με τον Άλλον, τον αντίπαλο, τον αδύναμο, άρα, αν υποκύψεις,
• ευθύς, αμέσως, σε ευθεία, άρα τάχιστη πορεία,
• κάτι, διαφορετικό και ακόμη μεγαλύτερο θα σού επιβληθεί,
• και τότε, μαθημένος πλέον από την «ξυγχώρηση», την υποχώρηση, θα το δεχθείς κι αυτό από φόβο.

Συμπέρασμα αβίαστο:

• στη διαμάχη, και την ελάχιστη απόπειρα του αντιπάλου να σου πάρει κάτι, την αντιμετωπίζεις ως μεγίστη. Διότι αν φανείς αδύναμος στον αδύναμο, αυτός γίνεται πιο δυνατός κι εσύ αρχίζεις να γίνεσαι πιο φοβισμένος. Η καθολική άρνηση μπορεί να σε κάνει μισητό, αλλά «το μίσος δυνάμεως εστί παράδειγμα». Ενώ η εύνοια στον Άλλον που είναι απειλή για σένα, δεν έχει μέγεθος! Είναι καθαρόαιμη αδυναμία, που οδηγεί αναπόφευκτα στην ήττα σου. Όχι μετά! Ούτε αργότερα! Αλλά «ευθύς», αμμελητί, με ένα επόμενο, ακόμη μεγαλύτερο αίτημα. Και θα έχεις ήδη αρχίσει να μη διαθέτεις την απαιτούμενη ισχύ για να αρνηθείς. Αυτή τη φορά από φόβο!

Προτιμότερο για έναν λαό είναι να σταθεί ανίκητος ή νικητής; Απάντηση ικανοποιητική κατά τη μελέτη του Σουν Τζου: «Το να είσαι ανίκητος εξαρτάται από την άμυνα. Η πιθανότητα να νικήσεις εξαρτάται από την επίθεση». Και πώς η Ιστορία σε χρήζει ηττημένο ή νικητή; «Στρατηγική με τακτικούς ελιγμούς είναι ο πιο σίγουρος δρόμος για τη νίκη. Τακτικοί ελιγμοί χωρίς στρατηγική, είναι ο θόρυβος πριν την ήττα».

Συμπέρασμα ακροτελεύτιο:

Το «Σκοπιανό» ζήτημα υπήρξε και παραμένει απειλή. Έδωσες όνομα και κάτι «ψιλά”, κατ’ εσέ; «Ευθύς τις μείζων» απαίτηση προώρισται. Μην αναμένεις, δεν προλαβαίνεις, σού ‘ρχεται! Καμία κυβέρνηση κατά το παρελθόν δεν απεπειράθη «επίθεση» κατά των Σκοπίων. Αλλά η αρχή «άχρι καιρού», και αποτελεσματική άμυνα απεδείχθη, και αποτρεπτική! Όπως ο πυγμάχος, που προσπαθεί με συνεχείς κινήσεις της μέσης και του κορμού να αποφύγει τα χτυπήματα του αντιπάλου. Αυτό είναι αποφυγή, αποτροπή και άμυνα! Όχι πάντως ήττα!

Τελικά, κ. Κοτζιά, ποια είναι για μας η απειλητική Μήλος..;

Τα Σκόπια, ή η ίδια η Αθήνα;

[1] Μοιρολόι Μελισσοχωρίου Θεσσαλονίκης

[2] Εμπάργκο της Αθήνας κατά των Μεγαρικών προϊόντων, λόγω υπόθαλψης Αθηναίων φυγάδων, κ.λπ.

[3] «Κανείς από σας να μη νομίσει ότι θα πολεμήσουμε για μικρό πράγμα» 

[4] «Κι αν σε τέτοια υποχωρήσετε, αμέσως κάτι μεγαλύτερο θα σας επιβάλουν»