Ο καρκίνος του δέρματος είναι ο πιο συχνός καρκίνος στον άνθρωπο είναι όμως ιάσιμος. Σύμφωνα με εκτιμήσεις στην χώρα μας σημειώνονται ετησίως περισσότερα από 30.000 νέα περιστατικά καρκίνου του δέρματος χωρίς ωστόσο να είναι όλα υψηλής κακοήθειας. Ανάμεσα στους καρκίνους του δέρματος με την υψηλότερη κακοήθεια περιλαμβάνεται το μελάνωμα, που εμφανίζεται πιο συχνά (1.500 περιστατικά το χρόνο στη χώρα μας) και το “καρκίνωμα Μέρκελ”, το οποίο είναι σπάνιο (λιγότερα από 10 περιστατικά ετησίως) και οφείλεται στα ομώνυμα κύτταρα που όλοι έχουμε και τα οποία ουδεμία σχέση έχουν με τη Γερμανίδα καγκελάριο.
Με την έγκαιρη διάγνωση ο καρκίνος του δέρματος μπορεί να θεραπευθεί πλήρως. Αρκεί να κάνουν οι γυναίκες, μετά την ηλικία των 35 και οι άντρες μετά τη ηλικία των 40, μία εξέταση ρουτίνας σε δερματολόγο. Στο εγγύς μέλλον αναμένονται εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης για έξυπνα κινητά με τις οποίες θα μπορεί να γίνεται αυτόματη διάγνωση. Οι ειδικοί συνιστούν έκθεση στον ήλιο με μέτρο, λένε αυστηρά όχι στο σολάριουμ και επισημαίνουν ότι δεν χρειάζεται να αφαιρούμε τις ελιές. Τα παραπάνω επισημάνθηκαν στη διάρκεια συνέντευξης τύπου, με αφορμή το 5ο Διεθνές Συνέδριο Δερματοσκόπησης, οι εργασίες του οποίου θα πραγματοποιηθούν 14-16 Ιουνίου στη Θεσσαλονίκη.
Δεν ευθύνεται ο ήλιος για το μελάνωμα
Όπως ανέφερε ο γενικός γραμματέας της Διεθνούς Εταιρείας Δερματοσκόπησης, Αιμίλιος Λάλλας, η αύξηση των περιστατικών του καρκίνου του δέρματος οφείλονται στην αυξημένη έκθεση στον ήλιο, ή στο σολάριουμ και την αύξηση του μέσου όρου ζωής. Κι΄ ενώ το “καρκίνωμα Μέρκελ” συσχετίζεται σημαντικά με την υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία, ο ήλιος δεν είναι τόσο ένοχος, όπως πίστευαν στο παρελθόν οι ειδικοί, για την εμφάνιση του μελανώματος.
“Ως προς το μελάνωμα ο ρόλος της υπεριώδους ακτινοβολίας του ήλιου δηλαδή δεν είναι τόσο σημαντικός όπως είναι σε άλλα καρκινώματα. Άρα δεν χρειάζεται πανικός ως προς τη συμπεριφορά μας με τον ήλιο. Εκείνο που χρειάζεται είναι μέτρο. Για το μελάνωμα δεν υπάρχει κάποιος άλλος περιβαλλοντικός παράγοντας που να είναι περισσότερο επιβαρυντικός. Συμβαίνουν μεταλλάξεις για άλλους λόγους, όπως και σε άλλους καρκίνους άλλων οργάνων που δεν μπορούμε απολύτως να προσδιορίσουμε την αιτία, δεν υπάρχει μάλλον η συγκεκριμένη αιτία. Mία λογική συμπεριφορά ως προς τον ήλιο είναι απολύτως αρκετή. Λογική sυμπεριφορά σημαίνει ότι ο ήλιος είναι μέρος της καθημερινότητάς μας και ότι τον χαιρόμαστε. Φυσικά και εκτιθέμεθα στον ήλιο καθημερινά και το καλοκαίρι ακόμη περισσότερο αλλά φροντίζουμε να τηρούμε το μέτρο όπως καθορίζεται από τον ίδιο μας το δέρμα, δηλαδή να μην παθαίνουμε ηλιακά εγκαύματα. Το πιο βασικό είναι αυτό και ειδικά στην παιδική ηλικία αλλά και σε όλες τις ηλικίες” πρόσθεσε ο κ. Λάλλας.
Το καλό νέο, σύμφωνα με τον κ. Λάλλα, είναι ότι οι πολύ πρόσφατες έρευνες που προσδιόρισαν τα χαρακτηριστικά του πολύ πρώιμου μελανώματος (in situ) δίνουν τη δυνατότητα της ανίχνευσης και “εξουδετέρωσης” του πριν αυτό γίνει απειλητικό. Ο κ Λάλλας, συνέστησε να μην αφαιρούμε τις ελιές με το σκεπτικό ότι θα προστατευτούμε από το το μελάνωμα.
“Η αφαίρεση των σπίλων (των ελιών), αντίθετα με ότι πιστεύαμε για πολλά χρόνια στο παρελθόν, δεν προσφέρει τίποτα στον ασθενή με την έννοια της πρόληψης γιατί σήμερα γνωρίζουμε ότι η συντριπτική πλειονότητα των μελανωμάτων αναπτύσσεται όχι σε σχέση με κάποια προϋπάρχουσα ελιά, ούτε είναι η εξαλλαγή, ή εξέλιξη μιας προϋπάρχουσας ελιάς, αλλά είναι καινούργια. Τα μελανώματα αναπτύσσονται σε δέρμα που πριν δεν είχε τίποτα. Αντίθετα, οι ελιές είναι κάτι πάρα πάρα πολύ συχνό. Όλοι έχουμε πολλές από αυτές, αλλά δεν έχει κανένα νόημα να μπει κανείς σε διαδικασία να αφαιρεί τις ελιές του για να προλάβει το μελάνωμα, γιατί αυτό δεν θα γίνει στην ελιά. Κατά πάσα πιθανότητα, αν γίνει, θα γίνει σε άλλο σημείο” πρόσθεσε ο κ. Λάλλας.
Όλοι έχουμε “κύτταρα Μέρκελ” αλλά ελάχιστοι θα πάθουμε καρκίνο
Όσον αφορά το “καρκίνωμα Μέρκελ” ο κ. Λάλλας, είπε ότι όλοι έχουμε “κύτταρα Μέρκελ” στον οργανισμό μας, αλλά ελάχιστοι θα πάθουμε τον ομώνυμο καρκίνο γιατί είναι πάρα πολύ σπάνιος: “Tα κύτταρα Mέρκελ είναι φυσιολογικά κύτταρα του δέρματος που τα έχουμε όλοι και συμμετέχουν στο ανοσολογικό σύστημα του οργανισμού μας. Υπάρχει η πιθανότητα ένας καρκίνος, ένας κακοήθης όγκος, να εφορμάται από τα κύτταρα αυτά. Δηλαδή, τα νεοπλασματικά κύτταρα που εξαλλάσσονται να γίνονται κακοήθη και αυτό είναι το καρκίνωμα Μέρκελ το οποίο δεν έχει καλή πρόγνωση. Έχει αρκετά σημαντική συσχέτιση με την υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία και στην αντιμετώπισή του έχουμε κάποια νεότερα που θα τα συζητήσουμε στο συνέδριο Η αντιμετώπισή του είναι σχετικά πολύπλοκη γιατί συμπεριλαμβάνει επιπλέον πράγματα εκτός από την απλή χειρουργική αφαίρεση”.
Διάγνωση του καρκίνου του δέρματος με τεχνητή νοημοσύνη
Στο εγγύς μέλλον οι εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης θα παρέχουν τη δυνατότητα της αυτόματης διάγνωσης του καρκίνου του δέρματος, μέσω ενός έξυπνου κινητού, χωρίς όμως αυτό να υποκαθιστά την διάγνωση που θα κάνει ο γιατρός, ο οποίος θα εκτιμά την κατάσταση του ασθενούς λαμβάνοντας υπόψη και άλλους παράγοντες. Τα παραπάνω ανέφεραν, στη διάρκεια συνέντευξης τύπου, τόσο ο κ. Λάλλας, όσο και η πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Δερματοσκόπησης, Iris Zalaudek.
Οι εφαρμογές αυτές, οι οποίες αναπτύσσονται με την ίδια λογική που έχουν οι εφαρμογές οι οποίες αναγνωρίζουν το πρόσωπο του χρήστη και ξεκλειδώνουν το κινητό τηλέφωνο, θα αναγνωρίζουν αν μια βλάβη στο δέρμα είναι καλοήθης, ή κακοήθης.
“Σε καμία περίπτωση δεν βρισκόμαστε στο σημείο να βγάζουμε φωτογραφία μία ελιά και να μας λέει το λογισμικό τι μπορεί να είναι. Αυτή τη στιγμή αναπτύσσονται αυτά τα λογισμικά και αυτές οι τεχνολογίες. Το πως θα εφαρμοστεί αυτό στην κλινική πράξη και αν θα εφαρμοστεί στην κλινική πράξη έχει τόσα πολλά ερωτηματικά που είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς. Κατά τη γνώμη μου, στο σύντομο μέλλον θα υπάρχουν κάποια εργαλεία που θα χρησιμοποιούνται όμως από τον γιατρό βοηθητικά. Δηλαδή, θεωρητικά θα μπορεί να φωτογραφίσει τη βλάβη κάποιος από μακριά αλλά, επειδή ο γιατρός σίγουρα θα πρέπει να συμπεριλάβει και άλλες πληροφορίες στην απόφασή του, το πιθανότερο είναι ότι θα πρέπει να δει τον ασθενή από κοντά, εκτός αν είναι κάτι πάρα πολύ απλό. Μια τέτοια εφαρμογή είναι πολύ ενδιαφέρουσα και χρήσιμη για ανθρώπους που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές με πολύ κακή πρόσβαση στο σύστημα υγείας” πρόσθεσε ο κ. Λάλλας.
