Την άποψη ότι «είναι προτιμότερη μία καλή λύση αργότερα, παρά μία κακή σήμερα», εκφράζει, στη συνέντευξή του στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο τομεάρχης Εξωτερικών της ΝΔ Γιώργος Κουμουτσάκος, εκτιμώντας επίσης ότι αφενός «η κυβέρνηση είναι πελαγωμένη και σε σύγχυση» και αφετέρου ότι ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ «ή δεν μπορεί να επιβάλλει τις απόψεις του ή δεν θέλει να επιμείνει ή σκοπίμως υπαναχωρεί».
Ο κ. Κουμουτσάκος ζητά από τους κ.κ. Τσίπρα και Κοτζιά να μην ξεχνούν ότι «εκείνοι που βιάζονται για λύση δεν είμαστε εμείς».
Κατά τα λοιπά, ο κ. Κουμουτσάκος εκφράζει την άποψη ότι «η συγκυρία είναι πολύ καλύτερη από εκείνη, την ιδιαίτερα αρνητική και δύσκολη που αντιμετώπισε η ΝΔ το 2008 απέναντι στον σκληρό εθνικιστή Γκρουέφσκι» και σημειώνει ότι εξαιτίας αυτού του λόγου «ο πήχης για τον κ. Τσίπρα είναι πολύ ψηλά».
Πέραν τούτων, ο κ. Κουμουτσάκος ερωτηθείς για το αν η ΝΔ θα θέσει θέμα δεδηλωμένης στην κυβέρνηση, σε ενδεχομένη αρνητική στάση του κ. Καμμένου, στην περίπτωση που το θέμα έλθει στη Βουλή, απαντά: «Το θέμα πρέπει να έλθει στη Βουλή και η κυβέρνηση χωρίς ενιαία θέση σε ένα τόσο θεμελιώδες ζήτημα δεν μπορεί να συνεχίσει».
Τέλος, αναφερόμενος στο «Βουκουρέστι», ο κ. Κουμουτσάκος στη συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ υπογραμμίζει ότι «δεν υπήρχαν προαπαιτούμενα, υπήρχαν διαπραγματευτικές θέσεις στις συνομιλίες που είχαν προηγηθεί της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ» και σημειώνει ότι «παρά τις τότε πολύ αντίξοες συνθήκες και τις ασφυκτικές πιέσεις, η κυβέρνηση Καραμανλή δεν δέχτηκε έναν κακό συμβιβασμό».
Η συνέντευξη του τομεάρχη Εξωτερικών της ΝΔ, Γιώργου Κουμουτσάκου στην Ευτυχία Αδηλίνη για το Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων
Κύριε Κουμουτσάκο, από την πλευρά της κυβέρνησης διαρρέεται ότι «η πλευρά της ΠΓΔΜ δεν είναι ακόμη έτοιμη να ανταποκριθεί στα όσα συμφωνήθηκαν στις Βρυξέλλες» και ως εκ τούτου λέγεται ότι «πιθανότητα απομακρύνεται και η τηλεφωνική επικοινωνία των δύο πρωθυπουργών». Πώς σχολιάζετε αυτήν την εξέλιξη;
Μαζί με τους άλλους Έλληνες απλώς απορώ. Πώς είναι δυνατόν, στην αρχή το υπουργείο Εξωτερικών και μετά δύο ημέρες το Μαξίμου να ανακοινώνουν επίσημα κατ΄ αρχήν συμφωνία και επικείμενο τηλεφώνημα οριστικοποίησής της σε επίπεδο πρωθυπουργών, και τελικά όλο αυτό να αποδεικνύεται μια λάθος εκτίμηση; Η κυβέρνηση είναι πελαγωμένη και σε σύγχυση.
Στα Σκόπια τώρα. Φαίνεται ότι ο πρωθυπουργός Ζάεφ ή δεν μπορεί να επιβάλλει τις απόψεις του ή δεν θέλει να επιμείνει ή σκοπίμως υπαναχωρεί. Ελπίζω με όλα αυτά να μην παγιδεύσει την Ελλάδα. Να μην την οδηγήσει σε άλλες υποχωρήσεις.
Να μην ξεχνούν οι κ.κ. Τσίπρας και Κοτζιάς ότι εκείνοι που βιάζονται για λύση δεν είμαστε εμείς. Είναι τα Σκόπια. Με λύση, θα κοιμηθούν ένα μικρό κράτος των Βαλκανίων και την επομένη θα ξυπνήσουν μέλος του ΝΑΤΟ, και μελλοντικός εταίρος στην ΕΕ. Το κίνητρο για εγκατάλειψη της αδιαλλαξίας τους και για υιοθέτηση μετριοπαθούς και εποικοδομητικής στάσης είναι πολύ ισχυρό και το προσδοκώμενο όφελος πολύ μεγάλο.
Πέραν των τελευταίων εξελίξεων, πιστεύετε ότι ήλθε πλέον η ώρα και ωρίμασαν οι συνθήκες επίλυσης του ζητήματος με την ΠΓΔΜ;
Η συγκυρία είναι πολύ καλύτερη από εκείνην, την ιδιαίτερα αρνητική και δύσκολη, που ως Νέα Δημοκρατία, αντιμετωπίσαμε το 2008 απέναντι στο σκληρό εθνικιστή Γκρουέφσκι. Πλέον στα Σκόπια υπάρχει μια νέα, άλλης αντίληψης κυβέρνηση. Και επίσης, στη γειτονική χώρα έχουν περάσει μια δεκαετία στην αίθουσα αναμονής της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Έχουν βιώσει τις αρνητικές επιπτώσεις της αναμονής και γνωρίζουν τη θετική σημασία της ένταξης και της ευρωπαϊκής προοπτικής. Γι΄ αυτό και εκείνοι είναι οι επισπεύδοντες για να επιτευχθεί λύση.
Γι΄ αυτό και ο πήχης είναι ψηλά, πολύ ψηλά, για τον κ. Τσίπρα. Και να μην ξεχνά ότι μπορεί σήμερα να διαπραγματεύεται επειδή παρέλαβε από τη δική μας παράταξη την πολιτική ισχύ του «μη λύση – μη πρόσκληση – μη ένταξη». Επομένως, η κυβέρνηση, σε μία πολύ καλύτερη συγκυρία και ενισχυμένη από τις αποφάσεις του 2008, οφείλει να πετύχει λύση που υπηρετεί πλήρως τα εθνικά συμφέροντα. Χωρίς εκπτώσεις, χωρίς εκχωρήσεις, χωρίς εκκρεμότητες και «δόσεις».
Ωστόσο, ο πρόεδρος της ΝΔ, σε πρόσφατη συνέντευξή του, διατύπωσε την άποψη ότι η χώρα μας έζησε 20 χρόνια με αυτό το πρόβλημα συνεπώς μπορεί να ζήσει λίγο ακόμη. Από την άλλη τόσο η Γερμανία όσο και οι ΗΠΑ σημειώνουν ότι έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για την οριστική επίλυσή του…
Λύση δεν είναι μια οποιαδήποτε λύση. Λύση είναι μόνον μια πλήρης, οριστική και τελική λύση χωρίς «ουρές». Δεν είναι ανεκτό να δεσμεύσει ο κ. Τσίπρας σήμερα την Ελλάδα, καταθέτοντας «μετρητοίς» τα διπλωματικά της όπλα για να πάρει μελλοντικές καταβολές σε «δόσεις» από τα Σκόπια. Και δεν είναι νοητό να το πράξει για έναν ακόμα πολύ σοβαρό λόγο. Δεν έχει την υποστήριξη ούτε καν του συνόλου της κυβέρνησής του. Ούτε τα μέλη της κυβέρνησής του, με πρώτο τον Πάνο Καμμένο, δεν συμφωνούν μεταξύ τους. Επομένως σωστά είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης: Προτιμότερη μια καλή λύση αργότερα, παρά μια κακή σήμερα.
Η ΝΔ θα θέσει θέμα δεδηλωμένης;
Το θέτει ο υπουργός ‘Αμυνας. Δηλαδή το θέτει ο απαραίτητος για την ύπαρξη κυβερνητικής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, εταίρος. Κυρία Αδηλίνη, ερωτώ, είναι λογικό την ίδια ώρα που, πριν λίγες ημέρες, ο υπουργός Εξωτερικών κ. Κοτζιάς διαπραγματευόταν στη Νέα Υόρκη, ο υπουργός ‘Αμυνας κ. Καμμένος να δηλώνει ότι δεν θα υπάρξει συμφωνία; Είναι ο ίδιος άνθρωπος που πριν λίγο καιρό διαβεβαίωνε ότι θα εμποδίσει συμφωνία με σύνθετη ονομασία. Δηλαδή ό,τι ακριβώς διαπραγματεύεται ο κ. Κοτζιάς. Αυτό είναι παρωδία. Για γέλια, αλλά κυρίως για κλάματα. Κανείς δεν μπορεί να πάρει στα σοβαρά ένα διαπραγματευτή που υποσκάπτεται, δημόσια μάλιστα, από την ίδια την κυβέρνησή του. Έχουμε κυβέρνηση μηδενικής αξιοπιστίας, για αυτό και μηδενικής εμπιστοσύνης.
Εκτιμάτε ότι η άρνηση του Προέδρου της ΠΓΔΜ, Γκιόρκι Ιβάνοφ, για το erga omnes, μπορεί να τινάξει την υπό διαμόρφωση συμφωνία στον αέρα;
Συμφωνία χωρίς erga omnes, δηλαδή χωρίς γενική χρήση της ονομασίας που ενδεχομένως συμφωνηθεί, δεν μπορεί να υπάρξει. Πρέπει να γίνει απολύτως κατανοητό αυτό στα Σκόπια.
Αν, ωστόσο, δεν υπάρξει καμία ανατροπή, οι πληροφορίες θέλουν να έχει πλέον «κλειδώσει» το «Βόρεια Μακεδονία» ή το «Νέα Μακεδονία». Αν επιτευχθεί το erga omnes, η συνταγματική αλλαγή και ο τοπικός προσδιορισμός αναφορικά με το όνομα δεν είναι τα προαπαιτούμενα που είχε βάλει η κυβέρνηση της ΝΔ στο Βουκουρέστι, το 2008;
Έως αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχουν παρά μόνο φήμες και διαρροές και μάλιστα προερχόμενες αποκλειστικά από τα Σκόπια. Οι πολιτικές δυνάμεις είμαστε στο σκοτάδι στο πιο κρίσιμο αυτό στάδιο της διαπραγμάτευσης. Συνεπώς δεν υπάρχει επαρκής βάση για απάντηση στο ερώτημά σας. Έχουμε δει πολλές φορές να διαψεύδονται πληροφορίες. Έχουμε δει την κυβέρνηση να αυτοδιαψεύδεται μέσα σε μερικές ώρες. Μόλις προχθές, τον αισιόδοξο πρωινό Τζανακόπουλο, διέψευσε ο εαυτός του, ως απογευματινός απαισιόδοξος «ανώτερος κυβερνητικός αξιωματούχος». Οπερέτα… Πέρα από αυτά, όμως, ως πολλά χρόνια διπλωμάτης, επιτρέψτε μου να θυμίσω ότι σε τέτοιες περιπτώσεις, σε σύνθετα διπλωματικά και νομικά κείμενα, ο διάβολος κρύβεται πάντα στις λεπτομέρειες και όχι τόσο στις επικεφαλίδες.
Σας ανησυχούν τα συλλαλητήρια που προετοιμάζονται το προσεχές διάστημα αναφορικά με την επίτευξη λύσης; Ποια στάση θα κρατήσει η ΝΔ;
Δεν με ανησυχεί η έκφραση των πολιτών. Με ανησυχεί η στάση της κυβέρνησης που έχει συστηματικά λοιδορήσει και ευτελίσει την ευαισθησία για το θέμα της ονομασίας. Που έχει χαρακτηρίσει με τρόπο προσβλητικό και απαράδεκτο εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες ως γραφικούς, ακραία εθνικιστές και Χρυσαυγίτες. Αντί να αξιοποιήσει διπλωματικά τη φωνή του λαού, την υποβαθμίζει συνειδητά. Η έκφραση των πολιτών όμως δεν μπορεί να αγνοηθεί. Είναι σημαντικό πολιτικό μέγεθος. Τα συλλαλητήρια, χωρίς να ασκούν ή να επιβάλλουν εξωτερική πολιτική, πρέπει να λαμβάνονται πολύ σοβαρά και να αξιοποιούνται διαπραγματευτικά.
Κύριε Κουμουτσάκο, επανέρχομαι, εάν το θέμα έλθει τελικά στη Βουλή, η ΝΔ θα θέσει θέμα δεδηλωμένης στην κυβέρνηση σε ενδεχόμενη αρνητική στάση του κυβερνητικού εταίρου Πάνου Καμμένου;
Δεν υπάρχει «εάν έλθει». Το θέμα πρέπει να έλθει στη Βουλή- και κυβέρνηση χωρίς ενιαία θέση σε ένα τόσο θεμελιώδες ζήτημα, δεν μπορεί να συνεχίσει.
Από την άλλη, εάν πρόκειται για μία συμφωνία που θα καλύπτει τα προαπαιτούμενα του Βουκουρεστίου η ΝΔ θα την ψηφίσει ή θα «φοβηθεί» το πολιτικό κόστος, καθώς στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης υπάρχει αρκετός αριθμός βουλευτών και στελεχών που διαφωνούν στη χρήση του όρου «Μακεδονία»;
Θα το πω για πολλοστή φορά: Δεν υπάρχουν «προαπαιτούμενα του Βουκουρεστίου». Διαπραγματευτικές θέσεις υπήρχαν στις συνομιλίες που είχαν προηγηθεί της συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ. Η διαπραγμάτευση εκείνη είχε οδηγηθεί σε αδιέξοδο. Παρά τις τότε πολύ αντίξοες συνθήκες και τις ασφυκτικές πιέσεις, η κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή δεν δέχθηκε έναν κακό συμβιβασμό. Πετύχαμε όμως μια ισχυρή θέση υπέρ των ελληνικών συμφερόντων, και μάλιστα με ομόφωνη, σύμφωνη γνώμη του ΝΑΤΟ. Ποια ήταν αυτή; Έλεγε ότι χωρίς αμοιβαίως αποδεκτή λύση δεν θα υπάρξει ένταξη των Σκοπίων. Το ίδιο ισχύει και για την ΕΕ. Στο κύριο ερώτημά σας τώρα. Για τη Νέα Δημοκρατία δεν υπάρχουν μικροπολιτικοί υπολογισμοί στα εθνικά θέματα. Το έχουμε αποδείξει στην ιστορία μας. Και σήμερα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, έχουμε μια τεκμηριωμένη εθνική θέση και αρραγές παραταξιακό μέτωπο. Μόνο αυστηρό κριτήριο, και γνώμονα έχουμε το εθνικό συμφέρον. Μην επενδύει λοιπόν κανείς σε οποιοδήποτε πρόβλημα στη Νέα Δημοκρατία. Χάνει το χρόνο του. Θα διαψευστεί παταγωδώς. Θα χρεοκοπήσει πολιτικά.
Να περάσουμε και στα ελληνοτουρκικά. Μία επανεκλογή Ερντογάν, με συνδυασμό με την οικονομική κρίση και την περιθωριοποίηση της χώρας, την καθιστά απρόβλεπτο γείτονα;
Η Τουρκία δεν είναι μια νευρική, παρορμητική δύναμη. Λειτουργεί με στρατηγικούς στόχους, συμφέροντα και σχέδιο. Η σχεδόν βέβαια, για πολλούς λόγους, επανεκλογή Ερντογάν μπορεί να οδηγήσει σε μια ηπιότερη ρητορική και φρασεολογία, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα υπάρξει άλλη πλεύση στην πολιτική του. Επίσης, η Τουρκία δεν να περιθωριοποιηθεί καθώς κατέχει γεωστρατηγικό, γωνιακό οικόπεδο. Επιπλέον, παρά την οικονομική δυσκολία της, η Τουρκία παραμένει ένα μεγάλο, ισχυρό κράτος της περιοχής. Η αναθεωρητική της αντίληψη για Αιγαίο και Κύπρο δεν προβλέπεται να αλλάξει, και τα μέσα που διαθέτει είναι ενισχυμένα. Υπό αυτήν την έννοια θα παραμείνει ένας δύσκολος γείτονας. Όμως με αυτόν τον γείτονα οφείλουμε να συνυπάρχουμε ειρηνικά αλλά και χωρίς εκπτώσεις στα συμφέροντά μας.
Σε αυτή την προσπάθεια μπορεί να βοηθήσει, όπως πιστεύαμε για πολλά χρόνια, η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας;
Στη σημερινή κατάσταση τόσο της Τουρκίας, όσο και της Ευρώπης, πολύ φοβάμαι ότι η παλαιά πολιτική «εξευρωπαϊσμού» της Τουρκίας δια της προοπτικής εντάξεώς της στην ΕΕ, έχει εξαντλήσει τις δυνατότητες και τη χρησιμότητα της. Θα πρέπει να αναζητήσουμε νέα πεδία ευρώ-τουρκικής συνεργασίας, αιρεσιμότητας και άσκησης επιρροής με βασικό άξονα τις οικονομικές σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας. Παράλληλα, πρέπει ενισχύσουμε τις εθνικές δυνατότητες αποτροπής, να εργασθούμε για την προώθηση μιας πραγματικά κοινής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας της ΕΕ. Ταυτόχρονα, οφείλουμε να αναβαθμίσουμε τη γεωστρατηγική μας προστιθέμενη αξία ιδίως, με την περεταίρω ενίσχυση της στρατηγικής μας σχέσης με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, αλλά και με άλλα κράτη όπως είναι η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία και, εντός ΕΕ, με τη Γαλλία σε θέματα άμυνας και ασφάλειας.
Εκτιμάτε ότι υπάρχει κίνδυνος να αυξηθούν ραγδαία οι μεταναστευτικές ροές από την Τουρκία; Τι κινήσεις πρέπει να γίνουν επιπλέον ώστε να ανακοπεί αυτή η πιθανότητα;
Η Τουρκία επικαλείται συχνά την «απειλή» των μεταναστευτικών ροών ως μοχλό πίεσης και διαπραγματευτικό όπλο έναντι της Ελλάδας και της ΕΕ. Είναι όμως μια «χειροβομβίδα» που μπορεί να «σκάσει στα χέρια της», διότι εάν ενθαρρύνει νέα μεγάλη προσφυγική έξοδο θα επιφέρει ακόμη μια μεγάλη ζημιά στις ευρωτουρκικές σχέσεις και κατ΄ επέκταση στην τουρκική οικονομία. Γι αυτό και αυξομειώνει τις ροές σε διαχειρίσιμα επίπεδα. Κρατάει έτσι ζωντανό το διαπραγματευτικό αυτό ατού χωρίς να το κάψει. Από πλευράς ΕΕ, πρέπει να υπάρξουν εντατικές προσπάθειες για να θωρακισθούμε όσο το δυνατόν περισσότερο έναντι ενδεχόμενου νέου προσφυγικού κύματος. Αυτό απαιτεί τη δημιουργία μιας πραγματικής ευρωπαϊκής αστυνομίας συνόρων, όπως πρότεινε ο Πρόεδρος Μακρόν, και μιας πραγματικά κοινής πολιτικής ασύλου, χρησιμοποιώντας κονδύλια από τον προϋπολογισμό της ΕΕ για να υπάρξει ίσος καταμερισμός των βαρών. Για την Ελλάδα αυτό έχει το πλεονέκτημα ότι θα καθιστούσε, στην πράξη και όχι μόνο στη θεωρία, τα ελληνικά σύνορα όλο και περισσότερο ευρωπαϊκά. Επίσης, η ελληνική κυβέρνηση οφείλει επιτέλους και επειγόντως να σοβαρευτεί. Η σημερινή κατάσταση εγκατάλειψης, ανομίας και αδράνειας είναι απολύτως απαράδεκτη.
Οι εξελίξεις στην Ιταλία, καίτοι σχηματίστηκε κυβέρνηση, εκτιμάτε ότι θα έχουν επίπτωση στην έξοδο της Ελλάδας στις αγορές μετά τη τυπική λήξη του μνημονίου στα τέλη Αυγούστου;
Την πραγματική έξοδο της Ελλάδας στις αγορές τη φρέναρε για τα καλά, το ολέθριο πρώτο εξάμηνο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ το 2015. Οι σοβαρές εξελίξεις στην Ιταλία προσθέτουν αβεβαιότητα και ανησυχία. Οι συνθήκες γίνονται πιο πολύπλοκες.
Πάρα ταύτα ζούμε πλέον σε μία εποχή που οι κυβερνήσεις στην Ευρώπη θα «καθορίζονται» εκτός από το Βερολίνο και από το ΔΝΤ;
Τα κράτη και οι κυβερνήσεις οφείλουν να ασκούν τις καλύτερες εθνικές πολιτικές προς όφελος των λαών τους μέσα σε ένα διεθνές, πολλαπλά αλληλεξαρτώμενο και παγκοσμιοποιημένο, και άκρως ανταγωνιστικό οικονομικό περιβάλλον. Όταν οι κυβερνήσεις θα αγνοούν αυτήν την πραγματικότητα θα οδηγούν τις οικονομίες και τους πολίτες τους στα βράχια. Το ζήσαμε στην πατρίδα μας στο εφιαλτικό πρώτο εξάμηνο του 2015.
Μήπως ήλθε πλέον η ώρα η ΕΕ να επανακαθορίσει τη στάση της ώστε να εξασφαλίσει τη συνοχή της και όχι μόνο την οικονομική της υπόστασή της;
Πολλές φορές στο παρελθόν, και ειδικότερα τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, η Ευρώπη κλυδωνίσθηκε. Έμεινε όμως όρθια. Είναι όρθια. Θα μείνει όρθια. Και αυτό είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας. Οικονομικά, πολιτικά, διπλωματικά, αμυντικά.
Προ ημερών ο κ. Δένδιας άφησε να εννοηθεί ότι η ΝΔ θα μπορούσε να εξετάσει και τη στήριξη στο πρόσωπο του Γιάννη Μπουτάρη στη Θεσσαλονίκη. Εκτιμάτε ότι πρέπει η ΝΔ να εξετάσει και αυτό το ενδεχόμενο;
Ο Νίκος Δένδιας δεν είπε αυτό. Εστίασε τον συλλογισμό του στο ότι ο κ. Τσίπρας σκέφτηκε ότι η ΝΔ μπορεί να στηρίξει τον κ Μπουτάρη. Είναι εντελώς διαφορετικό. Η ΝΔ διεκδικεί εύρος πολιτικού χώρου. Θέλει στελέχη με νέες ιδέες, αλλά και με βάση τις θεμελιώδεις ιδεολογικές της αρχές. Και σίγουρα όχι εκείνους που δοκιμάστηκαν αλλά δεν τα κατάφεραν. Κι εγώ από την πρώτη στιγμή δήλωσα δίπλα στον Γιάννη Μπουτάρη μετά την επίθεση που δέχθηκε. Όμως, μας χωρίζουν πάρα πολλά, ειδικά στα εθνικά θέματα.
Μια και αναφερθήκατε στο θέμα της βίας, πήρατε μια κοινή πρωτοβουλία με τον αντιπρόεδρο της ΝΔ Κωστή Χατζηδάκη.
Είναι μια πρωτοβουλία ευαισθητοποίησης. Με τον Κωστή πιστεύουμε ότι πρέπει να υπάρξει μια δημοκρατική συστράτευση ενάντια στη βία. Είναι επιτακτική ανάγκη να σπάσουμε τον φαύλο κύκλο της μισαλλοδοξίας και του λαϊκισμού. Να υπερασπιστούμε τη δημοκρατία και τον πολιτισμό μας. Είναι στο χέρι μας να μην επιτρέψουμε τη διολίσθηση στην ανοχή σε αυτό το επικίνδυνο φαινόμενο. Στη χώρα που γεννήθηκε ο δημοκρατικός διάλογος είναι καθήκον μας να τον προστατεύσουμε.
