«Η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ είναι σαν το υπερωκεάνιο. Δύσκολα αλλάζει πορεία. Εάν όμως το κάνει, μην περιμένεις γυρισμό στην πρότερα κατάσταση».
του Χρήστου Μαζανίτη*
Τα παραπάνω λόγια χρησιμοποίησε ο συνομιλητής μου για να περιγράψει τον τρόπο λειτουργίας της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Έτσι απλά και ξεκάθαρα. Κάτοικος της αντίπερας όχθης, με παρουσία στα κέντρα αποφάσεων και βαθύς γνώστης των γεωστρατηγικών εξελίξεων σε Βαλκάνια, Ανατολική Μεσόγειο και Μέση Ανατολή, μου εξήγησε ότι η γλώσσα της διπλωματίας δεν έχει κοφτές ανακοινώσεις ή «παντελονάτες εξηγήσεις», όπως θα έλεγε κάποιος στην καθομιλουμένη. Τι σημαίνει αυτό απλά; Ότι ναι μεν το πρόγραμμα των τουρκικών F-35 είναι στον αέρα όμως την δεδομένη στιγμή κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει τις εξελίξεις. Ωστόσο, η καταγραφή κάποιων αφώτιστων πτυχών μπορεί να μας δώσει μία πιο σαφή εικόνα.
Όπως για παράδειγμα η αυξημένη ανησυχία ότι ακόμη κι αν τελικά ο Πρόεδρος Τραμπ κάνει την υπέρβαση και παρά το «όχι» της Γερουσίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων ή των Ισραηλινών δώσει τα F-35 κανονικά στην Τουρκία, αυτό δεν διασφαλίζει ότι η Τουρκία δεν θα την φέρει στην Lockheed Martin και τις ΗΠΑ κατ’ επέκταση. Οι πιθανότητες να ακυρώσουν μονομερώς οι Τούρκοι την συμμετοχή στο πρόγραμμα συμπαραγωγής αλλά και παραλαβής των 110 F-35 θα πρέπει να θεωρείται μάλλον δεδομένη σε δεύτερο χρόνο. Τα λεφτά είναι πολλά. Σχεδόν 13 δις δολλάρια. Τι πραγματικά χρειάζεται η Τουρκία; Μερικά F-35A Lightning αλλά κυρίως τα κάθετης απογείωσης (ή απονήωσης) F-35B. Είναι η έκδοση του ναυτικού, που θέλουν για να εξοπλίσουν τα υπό ναυπήγηση ελικοπτεροφόρα – αεροπλανοφόρα.
Παράλληλα, η Τουρκία τρέχει το πρόγραμμα TF-X. Είναι το Εθνικό μαχητικό σκάφος, που προορίζεται για την αντικατάσταση του συνόλου του στόλου των F-16 που διαθέτει. Δικινητήριο, 5ης γενιάς, με τεχνολογία stealth, ευελπιστούν ότι το 2023 (σ.σ. έτος συμπλήρωσης 100 χρόνων από την ίδρυση της Τουρκίας) θα είναι έτοιμο το πρωτότυπο κι ως το 2028 να ξεκινήσει η παράδοση στην τουρκικής Π.Α.. Κι εδώ ξεκινάει το μεγάλο παζάρι. Οι Τούρκοι δεν έχουν κινητήρες! Βγήκαν στην γύρα. Έταξαν στην Βρετανική Rolls Royce, έταξαν στην αμερικανική General Electric, όμως ήταν ο τσάρος Πούτιν, που ήρθε να τείνει ουσιαστική χείρα βοήθειας, υποσχόμενος εκτός από συμπαραγωγή κινητήρων επιπλέον τεχνογνωσία επί της ατράκτου αλλά και των ηλεκτρονικών. Το πακέτο είναι δελεαστικό.
Ποια είναι λοιπόν τα νέα σενάρια με βάσει τα παραπάνω; Ότι οι Τούρκοι τελικά έστω ότι παραλαμβάνουν τα F-35, όμως, μόλις εξοπλίσουν μία μοίρα ναυτική και μία «κανονική» τινάζουν κάθε συμφωνία συμπαραγωγής και προμήθειας και στρέφονται στην αγκαλιά της Ρωσίας για τα περαιτέρω. Αυτό σημαίνει προμήθεια Sukhoi Su-57 ή MIG-39 και ως αντάλλαγμα Ρωσική πρόσβαση (;) στην τεχνολογία του F-35!
Μέχρι στιγμής, ο κάθε Τούρκος πιλότος έχει καταγράψει στο Τέξας των Ηνωμένων Πολιτειών, περίπου 35 ώρες με το νέο F-35, στα πλαίσια εκπαίδευσής τους. Το μεγάλο ζητούμενο, που απασχολεί όχι μόνο την Ελλάδα αλλά το Ισραήλ, την Ιορδανία, την Αίγυπτο και πρωτίστως την αμερικανική διπλωματία είναι εάν αυτές θα είναι και οι…. τελευταίες τους.
*O Χρήστος Μαζανίτης είναι συντάκτης αμυντικού ρεπορτάζ στον ΑΝΤ1
