*Του Στέφανου Καβαλλιεράκη
Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος στέρησε από την οικογένεια Μπονχέφερ ένα γιο.
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος της πήρε δύο ακόμη
Στη σύντομη αλλά γεμάτη ένταση ζωή του ο Πάστορας και Θεολόγος Ντήτριχ Μπονχέφερ προσπάθησε να προειδοποιήσει την Ευρώπη για τους ναζιστικούς σχεδιασμούς, διέσωσε Εβραίους και γνωστοποιούσε στη βρετανική κυβέρνηση τα νέα της γερμανικής αντίστασης.
Οι γονείς του πληροφορήθηκαν την είδηση του θανάτου του από τη συχνότητα του BBC που μετέδωσε την επιμνημόσυνη δέηση. Εκτελέστηκε εξαιτίας του ρόλου του στη συνωμοσία για τη δολοφονία του Χίτλερ λίγες μέρες πριν πέσει το ναζιστικό καθεστώς.
Ο Ντήτριχ Μπονχέφερ γεννήθηκε στο Μπρεσλάου το 1906 (σημερινή Πολωνία) και ήταν γιος του γνωστού ψυχιάτρου και καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, Καρλ Μπονχέφερ του πιο γνωστού πολέμιου των θεωριών του Φρόιντ. Είναι το έκτο από τα οκτώ παιδιά της οικογένειας.
Σπούδασε στα Πανεπιστήμια του Τύμπινγκεν και του Βερολίνου. Αμέσως μετά την αποφοίτηση του, θα εργαστεί ως λέκτορας θεολογίας στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου ενώ το 1930–31 θα ταξιδέψει στη Νέα Υόρκη για να σπουδάσει και να διδάξει στο Ενωτικό Θεολογικό Σεμινάριο. Στο τέλος του 1931 θα επιλέξει να επιστρέψει στη Γερμανία . Το 1933 δυο μέρες μετά την άνοδο του ναζιστικού καθεστώτος θα το καταγγείλει σε μια ραδιοφωνική εκπομπή που θα διακοπεί στον αέρα. Την ίδια χρονιά θα επισκεφτεί το Λονδίνο και το 1935 θα επιστρέψει πάλι στην πατρίδα του.
Η άνοδος του ναζιστικού κόμματος και η στενή σχέση και υποστήριξη της επίσημης Γερμανικής Λουθηρανικής Εκκλησίας προβλημάτισε μία μερίδα Γερμανών θεολόγων και κληρικών, μεταξύ αυτών και του Μπονχέφερ. Η Γερμανική Εκκλησία χωρίστηκε σε δύο στρατόπεδα: στην επίσημη Εκκλησία που στήριξε τον Χίτλερ και δικαιολόγησε με την ρητορική της τις διώξεις των εβραίων και σε ένα νέο κομμάτι της που αποσπάστηκε, την Ομολογητική Εκκλησία με πρωτεργάτη το Martin Niemoller. Ο Μπονχέφερ θα εργαστεί στην Ομολογητική Εκκλησία οργανώνοντας ένα “παράνομο” σεμινάριο για κληρικούς στην περιοχή της Πομμερανίας. Παράλληλα, το Πανεπιστήμιο του Βερολίνου θα του αφαιρέσει την άδεια διδασκαλίας και το 1937 οι γερμανικές αρχές θα ανακαλύψουν και θα κλείσουν το σεμινάριο. Το 1938 θα του απαγορευτεί να ομιλεί δημόσια και να κάνει δημόσιες εμφανίσεις ενώ το 1939 μπαίνει σε ισχύ και η απαγόρευση να γράφει.
Το 1943 θα συλληφθεί από την Γκεστάπο με την κατηγορία ότι μετέφερε παράνομα Εβραίους από τη Γερμανία στην Ελβετία. Κρεμάστηκε στις 9 Απριλίου 1945, ξημερώματα Μεγάλης Παρασκευής, λίγo καιρό πριν την κατάρρευση του Γ΄ Ραϊχ.
Το βιβλίο του Έρικ Μεταξά για τη ζωή του Ντήτριχ Μπονχέφερ, Best seller στις ΗΠΑ, κυκλοφορεί στην Ελλάδα από τις Εκδόσεις Εν Πλώ, με πρόλογο του Στέφανου Καβαλλιεράκη
*Ο Στέφανος Καβαλλιεράκης είναι ιστορικός, Δρ. Μεσογειακών και Ανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου.
