Ο συνθέτης Σταμάτης Σπανουδάκης μιλά στο thepresident, για όλα και για όλους, με αφορμή τη συναυλία «Τη ζωή μου ξετυλίγω», στο Θέατρο Παλλάς τη Δευτέρα 14 και την Τρίτη 15 Μαίου 2018.
Επιστροφή στις συναυλίες μετά από καιρό! Τελικά η μοναξιά του αναχωρητισμού είναι που δίνει ζωή στον καλλιτέχνη ή η συνεύρεση με το κοινό;
Στον καλλιτέχνη, γενικά, δεν ξέρω. Στον συνθέτη, όμως, κατά τη γνώμη μου πάντα, το πρώτο. Η μοναξιά σε φέρνει αντιμέτωπο με τον εαυτό σου. Εκεί, λοιπόν, σαν μια γλυκιά και αγαπημένη από χρόνια φίλη, έρχεται η μουσική και σε παίρνει στην τεράστια αγκαλιά της. Και σε βγάζει από άγχη, προβλήματα, αδυναμίες, φόβους κλπ, για λίγο. Είναι, όμως, τόσο πολύ αυτό το λίγο. Και … Πάλι απ’ την αρχή, σε μια χώρα που αιμορραγεί …..
Σε όλη τη διάρκεια της μεγάλης σας καριέρας, ποιον θεωρείται σημαντικότερο σταθμό σας και γιατί;
Θα έλεγα το ότι γεννήθηκα. Γιατί αυτό με αναγκάζει, ως σκεπτόμενο και μόνον άνθρωπο, να προβληματιστώ για το αναπόφευκτο τέλος. Τον θάνατο. Κι έτσι η μουσική,(που μου δωρήθηκε εκ γενετής, άγνωστον γιατί) είναι πάλι αυτή, που, μέσα από τις συμπληγάδες της ζωής και του εαυτού μου, με οδήγησε τελικά, στο happy end. Θα έλεγα, λοιπόν, ότι ο σημαντικότερος σταθμός της ζωής μου, άρα και της μουσικής μου, είναι η στιγμή που γνώρισα τον Χριστό: 12/11/1975.
Κοιτάζοντας πίσω, βλέπει κανείς δεκάδες επιτυχημένα τραγούδια σας (μουσική-στίχοι), αλλά και δεκάδες επιτυχημένες μουσικές (χωρίς στίχο). Ποιες οι απαιτήσεις κάθε είδους; Και σε ποιο είδος νιώθετε πιο άνετα ως δημιουργός;
Σαφώς στη σκέτη μουσική. Γιατί εκεί «όλα είναι κρυμμένα, μυστικά και μαγεμένα». Όποιος αφεθεί στη μουσική, είτε ως ακροατής, είτε ως δημιουργός, ξέρει τι εννοώ. Και, δόξα τω Θεώ, είμαστε πολλοί. Το τραγούδι, τώρα, άγιο από τη φύση του, έχει τόσο βρωμίσει στις μέρες μας, που για κάποιον σαν κι εμένα, ευγενώς ιδιόμορφο, είναι είδος προς αποφυγήν. Δεν φταίει, όμως, το τραγούδι. Όσοι το κάναν καριέρα και παντιέρα φταίνε.
Στη μουσική σας υπάρχει σχεδόν πάντα ένα πάντρεμα Δύσης και Ανατολής. Αυτό που εσείς πετυχαίνετε δημιουργικά στη μουσική σας είναι πιστεύετε εφικτό στον χώρο της κοινωνίας, της πολιτικής και του πολιτισμού γενικότερα; Είναι ζητούμενο (θα έπρεπε να είναι ζητούμενο); Ή μήπως έχει ήδη επιτευχθεί; Μήπως «ανήκομεν εις την Δύσιν» μόνο;
Εγώ νομίζω ότι δεν ανήκουμε πουθενά. Είμαστε ολομόναχοι, με την καλή και την κακή έννοια. Ο σωστός Έλληνας περιέχει, ή κουβαλάει, στη ψυχή του και τα δύο. Αυτό, λοιπόν, αναγκαστικά θα τον κάνει ή ιδιοφυή, ή τρελό. Διαλέξτε. Κοιτάξτε γύρω σας. Και μέσα σας. Άλλωστε, μέσα μας κρύβονται όλα. Είναι, όμως, δύσκολο το εσωτερικό «σκάψιμο» και αποφεύγεται από τους πολλούς. Δόξα τω Θεώ όμως, για τους λίγους. Αυτοί, άλλωστε, κάνουν πάντα την διαφορά.
Η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών στάθηκε για σας αφορμή δημιουργίας;
Καμία αλλαγή στην ουσιαστική και καθημερινή σχέση μου, με τη μουσική. Είναι, όπως είπα και πριν, αλλού το «παιχνίδι». Σαν ναυαγός σε ερημικό νησί, που αγωνίζεται να υπάρξει, να επιβιώσει, αγνοώντας εντελώς το τι γίνεται αλλού. Έτσι κάπως είναι η δημιουργία.
Αν σας ζητούσαν να κάνετε μια αποτίμηση της πορείας των Ελλήνων μέσα σ’ αυτά τα δέκα χρόνια της ελληνικής κρίσης, τι θα λέγατε; Άλλαξαν οι Έλληνες προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο; Βρήκαν κάτι που έπρεπε να βρεθεί, ή έχασαν κάτι που δεν έπρεπε να χαθεί;
Νομίζω ότι ακόμη ψαχνόμαστε σε λάθος μέρος. Αν το ποιος φταίει απαντηθεί με το «εγώ», τότε είμαστε σε καλό δρόμο. Αν δεν καταλάβουμε ότι πίσω απ’ όλα υπάρχει Θεός που ελέγχει και, κυρίως, αγαπάει, πού να βρούμε λύση, ελπίδα, στήριγμα; Όλα τα άλλα, μάταια και εφήμερα. Ενός εστίν χρεία.
Είστε ένας άνθρωπος που δείχνετε αποτραβηγμένος από τη δημοσιότητα και τη βουή του lifestyle. Τι είναι αυτό που στηρίζει έναν άνθρωπο όταν βρίσκεται «μόνος προς μόνον»; Δεν έχει κινδύνους οι μοναξιά;
Το αντίθετο. Οι κίνδυνοι υπάρχουν στο lifestyle και την πολυκοσμία. Η μοναξιά είναι πολύ καλός σύμβουλος και οδηγός. Φτάνει να είναι από άποψη η ανάγκη, και με αγάπη. Όχι από φόβο της ζωής, αλλά από δίψα για την όντως ζωή.
Οι αναφορές σας στην πατρίδα και η δισκογραφία σας που εμπνέεται από την Ελλάδα και τη χριστιανική πίστη, έχουν κάνει πολλούς να σας χαρακτηρίσουν ιδεοληπτικό και σωβινιστή. Οπότε θα σας ρωτήσω ξανά, αυτό που ακούγεται κλισέ, αλλά έχει εντούτοις το νόημά του: τι απαντάτε απέναντι σ’ αυτή τη μομφή;
Δίκιο έχουν. Κυρίως, γιατί δεν ξέρουν τι λένε. Είναι οι γλυκύτατοι, τα πάντα γνωρίζοντες, «ταμπελάνθρωποι». Αντί επιχειρημάτων, βαρετές, ανέμπνευστες και ξεπερασμένες ταμπέλες. Που δηλώνουν μόνον πού κατοικεί το μυαλό τους. Συγχωρεμένοι από εμένα ολοψύχως, κυρίως γιατί μου υπενθυμίζουν όσα καμμιά φορά ξεχνώ.
Ετοιμάζετε νέα δισκογραφική δουλειά αυτό τον καιρό;
Ναι, και κάποια κομμάτια θα τα παίξω στις συναυλίες μου.
Γ.Μ.
